Theo OpenDataScience, AI đang từng bước thay đổi ngành khí tượng khi khả năng học máy và xử lý dữ liệu lớn giúp tăng cường độ chính xác và tốc độ dự báo. Không chỉ hỗ trợ phân tích khối lượng dữ liệu khí tượng khổng lồ, AI còn có thể tự học và thích ứng, mở ra hướng đi mới cho cảnh báo thiên tai.
Cơ sở của dự báo thời tiết hiện đại
Dự báo thời tiết gồm hai loại chính: Ngắn hạn (1 - 14 ngày) và dài hạn (trên 14 ngày). Dự báo càng xa, sai số càng lớn. Truyền thống, ngành khí tượng dựa vào mô hình số học kết hợp dữ liệu từ radar, vệ tinh và trạm quan trắc, sau đó xử lý bằng siêu máy tính để tạo bản đồ dự báo.
Vai trò của AI trong dự báo thời tiết
AI có thể xử lý liên tục các tập dữ liệu khí tượng lớn mà không cần sự can thiệp từ con người. Nhờ khả năng học máy, các mô hình AI có thể tự rút ra kết luận từ dữ liệu thời gian thực, cải thiện đáng kể độ chính xác của dự báo. Ngoài ra, khi phát hiện các biến động thời tiết đột ngột, AI có khả năng cập nhật nhanh hơn hệ thống truyền thống, từ đó nâng cao tính ứng phó.
Dự báo mưa bằng AI: Ví dụ từ DeepMind
Năm 2021, DeepMind - công ty AI tại Anh đã công bố mô hình DGMR sử dụng học sâu để dự báo mưa tại quốc gia này. Kết quả cho thấy, AI dự đoán chính xác vị trí, lượng mưa và hướng di chuyển của mây mưa đến 89% các trường hợp, vượt trội so với nhiều hệ thống truyền thống. Thành công này củng cố vai trò của AI trong các tình huống yêu cầu cảnh báo sớm, như mưa lớn, bão hay lũ quét.
AI và tương lai ngành khí tượng thủy văn
Khi công nghệ học máy tiếp tục phát triển, AI sẽ trở thành công cụ không thể thiếu trong hệ thống dự báo khí tượng toàn cầu. Việc AI có thể tự học từ dữ liệu mà không cần lập trình chi tiết khiến nó trở thành một giải pháp để theo dõi và dự đoán các hiện tượng thời tiết phức tạp, đặc biệt là thiên tai. Quan trọng hơn, AI có thể giúp cảnh báo sớm tại các khu vực dân cư đông đúc, góp phần giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ tính mạng con người.
Nhìn chung, dự báo thời tiết hiện đại là sự cộng hưởng giữa ba yếu tố cốt lõi: Vệ tinh quan sát, trí tuệ nhân tạo và chuyên môn của con người. Vệ tinh cung cấp dữ liệu liên tục từ khí quyển toàn cầu; AI giúp xử lý và nhận diện mô hình; và con người - các nhà khí tượng học chính là người đánh giá, hiệu chỉnh và đưa ra quyết định cuối cùng. Chính sự phối hợp này tạo nên một hệ thống dự báo ngày càng chính xác, kịp thời và đáng tin cậy.
Bão Wipha, còn được định danh là bão Crising tại Philippines và Bão số 3 tại Việt Nam, đã đi vào phía Bắc vịnh Bắc Bộ với sức gió rất mạnh và khả năng mạnh thêm. |
CÙNG CHUYÊN MỤC
