Đại dịch COVID-19, các cuộc bầu cử diễn ra trên khắp thế giới,... đã khiến những người phụ trách công việc xác minh dữ kiện trên toàn thế giới có một năm bận rộn. Hơn 50.000 dữ kiện cần xác minh mới đã xuất hiện trên Google Search trong năm qua, với tất cả lượt xác minh dữ kiện là hơn 2,4 tỉ lượt theo ghi nhận của Google Search.
Theo Google, việc xác minh dữ kiện có thể giúp chống lại tin giả. Trong một báo cáo mới đây do Google News hỗ trợ, nhà nghiên cứu Ethan Porter, Thomas Wood và Yamil Velez phát hiện ra rằng: Các đính chính dưới hình thức xác minh dữ kiện có thể làm giảm hậu quả của thông tin sai lệch về vắc-xin COVID-19.
Song, việc xác minh dữ kiện không phải chỉ dành riêng cho những chuyên gia. Mỗi ngày, mọi người đều tìm kiếm chứng cứ để xác nhận hoặc bác bỏ thông tin mà họ không chắc chắn. Trong 12 tháng qua, các tìm kiếm trên Google với nội dung “[Việc gì đó] có thật không” cao hơn so với những tìm kiếm về “Cách làm bánh mì” - chủ đề tìm kiếm từng lọt top trong báo cáo năm 2020 của Google Search. Xu hướng tìm kiếm cho từ khóa “[Việc gì đó] có thật không” đạt mức cao nhất trên toàn thế giới vào tháng 10/2020.
Và nhân Ngày Nói dối (1/4) và Ngày Quốc tế Xác minh dữ kiện (ngày 2/4) sắp đến, Google gợi ý 5 cách đơn giản giúp bạn đặt những câu hỏi đúng để có thể phát hiện thông tin sai lệch trên mạng dễ dàng hơn.
Tìm hiểu thêm về nguồn tin
Bạn đã bao giờ tình cờ đọc được một câu chuyện đáng ngạc nhiên từ một trang web mà bạn chưa bao giờ nghe đến chưa? Đầu tiên, hãy xem liệu nguồn tin đó đã được xác thực chưa. Sau khi tìm kiếm về nguồn tin, bạn có thể nhấn vào biểu tượng menu để tìm hiểu thêm về kết quả. Hiện, tính năng này chỉ mới hỗ trợ tiếng Anh và khả dụng tại Mỹ.
Nếu bạn nhấp vào kết quả, bạn có thể xem một trang web được miêu tả thế nào thông qua phần “Giới thiệu”, song có thể bạn cũng muốn tham khảo thêm một ý kiến khác nữa. Bạn có thể thử tìm kiếm ý kiến từ những bên khác bằng cách yêu cầu Google loại bỏ những kết quả đến từ tên miền đó. Cú pháp để tìm kiếm theo yêu cầu này như sau: about youtube -site: youtube.com.
Kiểm tra xem hình ảnh có được sử dụng trong ngữ cảnh phù hợp hay không
Một hình ảnh có giá trị hơn nghìn từ ngữ, nhưng một bức ảnh cũng có thể được lấy ra khỏi bối cảnh hoặc chỉnh sửa để gây hiểu lầm. Bạn có thể tìm kiếm bằng hình ảnh bằng cách nhấp chuột phải vào ảnh và chọn “Tìm kiếm hình ảnh trên Google”. Bạn có thể làm tương tự trên thiết bị di động bằng cách chạm và giữ hình ảnh. Thao tác này giúp bạn tra cứu bức ảnh để kiểm tra xem nó đã xuất hiện trên mạng trước đây chưa và trong bối cảnh nào, để bạn biết được liệu nó có bị thay đổi ý nghĩa ban đầu hay không.
Bạn có thể tìm kiếm bằng hình ảnh bằng cách nhấp chuột phải vào ảnh và chọn “Tìm kiếm hình ảnh trên Google”.
Tìm tin tức trên báo chí
Cái gì tốt hơn một nguồn thông tin? Đó là nhiều nguồn thông tin! Xem cách các hãng tin tức khác nhau đã đưa tin về cùng một sự kiện như thế nào để bạn có thể có được bức tranh toàn cảnh về sự kiện đó. Chuyển sang chế độ tin tức hoặc tìm kiếm chủ đề trên news.google.com. Đừng quên xem qua phần "Toàn bộ tin tức" nếu tính năng này khả dụng.
Bạn đang tìm kiếm tin tức về việc Trái đất có được người ngoài hành tinh ghé thăm không? Trong ví dụ mô phỏng này, bạn có thể thấy cách để xem Toàn bộ tin tức về một chủ đề và xem các tổ chức tin tức khác đang đề cập đến chủ đề đó.
Tham khảo thông tin từ những chuyên viên xác minh dữ kiện
Hãy thử tìm kiếm chủ đề trong Fact Check Explorer, công cụ này thu thập hơn 100.000 thông tin xác thực từ các nhà xuất bản có thẩm quyền trên khắp thế giới.
Trong ví dụ được mô phỏng này, hãy xem cách bạn có thể sử dụng Fact Check Explorer để tìm hiểu xem một thông tin đã được xác thực chưa.
Sử dụng Google Earth hoặc Street View để xác thực vị trí
Những câu chuyện không đúng sự thật về các sự kiện xảy ra ở những địa danh xa xôi có thể lan truyền do chúng ta không rõ về vị trí của chúng. Nếu bạn muốn biết một bức ảnh có thực sự đến từ nơi đó hay không, hãy thử kiểm tra Google Earth hoặc xem chế độ Street View của một vị trí trên Google Maps.
Giả sử bạn bè của bạn gửi cho bạn một câu chuyện về Bigfoot đi dạo bên tháp Eiffel ở Paris, Pháp. Kết quả hình ảnh tháp Eiffel trên Street View sẽ ít nhất xác thực được rằng trên đỉnh tháp không hề có chiếc mũ cao bồi lớn màu đỏ (giống như ở Paris, Texas). Nếu phần thông tin đó không đúng sự thật, phần còn lại của câu chuyện cũng có khả năng là giả.
Trong ví dụ mô phỏng này, bạn có thể thấy cách tìm sự khác lạ của ảnh tháp có tên Eiffel.
CÙNG CHUYÊN MỤC
