Theo số liệu thống kê của NHNN, hiện nay, hơn 87% người trưởng thành có tài khoản thanh toán. Nhiều ngân hàng có trên 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số. Song, cùng với sự phát triển ngân hàng số, rủi ro trong giao dịch online gia tăng. Tình trạng lừa đảo, chiếm đoạt tiền và tài khoản đang có xu hướng gia tăng thông qua hai hình thức: lừa đảo chiếm đoạt trực tiếp tiền của khách hàng và lừa đảo thông qua chiếm đoạt thông tin đăng nhập và mã xác thực. Đối với lừa đảo chiếm đoạt trực tiếp tiền của khách hàng, tội phạm lợi dụng các kênh truyền thông phổ biến để tấn công vào tâm lý của khách hàng và yêu cầu nạn nhân chuyển tiền cho tài khoản lừa đảo.
Nhằm ngăn chặn tình trạng lừa đảo thông qua tài khoản ngân hàng, ngày 28/6/2024, Ngân hàng Nhà nước ban thành Thông tư 17/2024/TT-NHNN (Thông tư 17) quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024. Trong đó, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng rà soát, báo cáo danh sách các tài khoản thanh toán có dấu hiệu gian lận, lừa đảo, vi phạm pháp luật, theo một số dấu hiệu như: thông tin trong hồ sơ mở tài khoản thanh toán của chủ tài khoản thanh toán không trùng khớp với thông tin của cá nhân đó trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; tài khoản thanh toán nằm trong danh sách được quảng cáo, mua, bán, trao đổi trên các website, hội nhóm trên không gian mạng; tài khoản thanh toán nhận tiền từ nhiều tài khoản thanh toán khác nhau và được chuyển đi hoặc rút ra ngay trong thời gian rất ngắn (không để lại số dư hoặc để lại rất ít);…
Nhằm ngăn chặn rủi ro, bảo vệ khách hàng, "ông lớn" BIDV mới đây đã triển khai tính năng Smart Alert, cho phép tự động nhận diện và cảnh báo cho người dùng ứng dụng ngân hàng khi chuyển tiền đến số tài khoản có dấu hiệu nghi ngờ rủi ro. Theo đó, khi khách hàng nhập số tài khoản người nhận, hệ thống sẽ tự động dò quét với cơ sở dữ liệu do cơ quan chức năng cung cấp (Bộ Công An, Ngân hàng nhà nước,…). Trường hợp phát hiện tài khoản nằm trong danh sách nghi ngờ gian lận, hệ thống lập tức bật thông báo về việc tài khoản nhận có thể thuộc danh sách nghi ngờ rủi ro và cảnh báo khách hàng cân nhắc khi thực hiện giao dịch.
BIDV cho biết, hiện nhà băng này có nhiều nguồn cơ sở dữ liệu được kết nối nhất, liên quan đến danh sách tài khoản nghi ngờ lừa đảo. Tuy nhiên trong danh sách này, có những tài khoản lừa đảo thật, nhưng cũng có những tài khoản thuộc diện nghi ngờ (căn cứ các dấu hiệu về tài khoản nghi ngờ theo thông tư 17 của NHNN), hoặc những tài khoản nghi ngờ mới chưa kịp cập nhật vào danh sách. Do đó, bên cạnh hỗ trợ từ ngân hàng, các cơ quan chức năng, bản thân người dùng cũng cần nâng cao tính cảnh giác, đề phòng rủi ro gian lận, giả mạo.
Trước đó, một số ngân hàng khác cũng đã triển khai tính năng tương tự. Chẳng hạn như trong năm 2024, MB đã triển khai tính năng nhận diện thông tin tài khoản lừa đảo. Theo đó, khi thao tác chuyển tiền, khách hàng sẽ nhận được cảnh báo trong trường hợp người nhận là tài khoản lừa đảo. Điều này cho phép khách hàng dễ dàng chặn các giao dịch lạ, nghi ngờ, giúp bảo vệ an toàn tài khoản và tài sản của mình.