Cuộc đời giống như một cuộc chạy marathon, quan trọng không phải là cú bứt phá ngắn ngủi ban đầu mà là sức bền trên chặng đường dài.
Như lời của Tuân Tử: “Không tích lũy từng bước nhỏ thì không thể đi ngàn dặm, không góp từng dòng chảy nhỏ thì không thể thành sông biển”.
Trong hành trình ấy, có những khoản đầu tư không tốn kém nhiều nhưng lại đem lại lợi nhuận lâu dài cho thân – tâm – trí. Đó là: đọc sách, rèn luyện thể thao, và ngủ sớm. Những điều này tưởng chừng bình thường nhưng nếu kiên trì, sẽ trở thành đòn bẩy thay đổi cuộc đời.
1. Đọc sách – Khoản đầu tư rẻ nhất nhưng lời nhất
Đọc sách không cần nhiều tiền bạc nhưng giúp ta vượt qua giới hạn không gian – thời gian, để trò chuyện với tinh hoa nhân loại từ cổ chí kim. Mỗi cuốn sách là một lần mở rộng tầm nhìn. Khi nhận thức nâng cao, con người sẽ sáng suốt hơn trong lựa chọn, bình thản hơn trong nghịch cảnh.
Học giả Lương Khải Siêu (Trung Quốc) là minh chứng điển hình. Dù bận rộn chính sự, ông vẫn dành 2 giờ mỗi ngày để đọc. Nhờ vậy, ông vừa có học thuật uyên bác, vừa có những đóng góp quan trọng trong thời kỳ biến động, đồng thời nuôi dạy con cái giỏi giang.
Đọc sách không chỉ là một hoạt động đối phó, mà là một quá trình tiếp thu tri thức một cách chuyên tâm. Ánh sáng từ những trang sách sẽ chuyển hóa thành chiều sâu trong tư duy và khả năng ứng xử của mỗi người.
Người không đọc, chỉ dựa vào trải nghiệm cá nhân để hiểu đời. Người đọc nhiều, mượn trí tuệ cổ nhân để soi sáng nhân sinh.
Kiên trì đọc sách, bạn sẽ có một tâm hồn kiên định, một tầm nhìn sáng rõ, không khoản đầu tư nào có thể thay thế được.
2. Vận động – Bảo hiểm sức khỏe đáng tin cậy nhất
Người Trung Quốc có câu: “Nước chảy không thối, lề cửa không mọt”. Con người cũng vậy, một khi thiếu vận động, bệnh tật sẽ có cơ hội xâm nhập. Khi sức khỏe suy sụp, mọi vinh hoa thành tựu đều trở nên vô nghĩa.
Thường xuyên vận động không chỉ giúp xương chắc khỏe, tinh thần sảng khoái, mà còn giúp điều hòa cảm xúc, mang lại năng lượng dồi dào để đối mặt với áp lực cuộc sống. Đây là khoản đầu tư tưởng chừng tốn thời gian nhưng thực chất là giảm thiểu chi phí bệnh tật trong tương lai.
Danh thần Tăng Quốc Phiên thời Thanh chính là minh chứng. Thuở thiếu niên ông vốn thân thể yếu ớt, bệnh tật liên miên. Sau một trận trọng bệnh, ông nhận ra giá trị của việc rèn luyện thân thể, từ đó kiên trì vận động. Trong nhật ký, ông viết: “Dưỡng sinh có 5 điều: Một là ngủ nghỉ, ăn uống đúng giờ; hai là kiềm chế nóng giận; ba là tiết chế ham muốn; bốn là ngâm chân trước khi ngủ; năm là mỗi ngày sau hai bữa cơm đều đi bộ 3 nghìn bước”.
Ngay cả trong những năm tháng hành quân, ông vẫn duy trì thói quen tập luyện. Chính sự kiên trì này giúp ông duy trì thể lực, trí lực, trở thành chỗ dựa cho công cuộc chấn hưng cuối triều Thanh.
Mỗi giọt mồ hôi khi rèn luyện sẽ hóa thành sức đề kháng, thành năng lượng để ta khỏe mạnh hơn. Người lười vận động dễ uể oải, bệnh tật bủa vây, người chăm vận động thì tràn đầy sinh khí, biết tận hưởng cuộc sống.
Hãy biến việc thể dục thành thói quen thường ngày, để có đủ sức khỏe tận hưởng hạnh phúc, bởi đó chính là bảo hiểm sức khỏe bền vững nhất trong đời.
3. Ngủ sớm – Nạp năng lượng hiệu quả nhất cho tinh thần
Từ xưa người Trung Quốc có câu: “Bí quyết dưỡng sinh, lấy giấc ngủ làm đầu”.
Giấc ngủ chính là khoảnh khắc cơ thể tự sửa chữa và tái tạo năng lượng. Khi duy trì thói quen ngủ sớm, bạn không chỉ có được sự nghỉ ngơi đầy đủ, mà còn tăng khả năng tập trung, cải thiện cảm xúc, tăng cường trí nhớ...
Ngủ sớm là một sự lựa chọn khôn ngoan, thể hiện thái độ tôn trọng sức khỏe và chính cuộc sống của mình. Trong guồng quay bận rộn, đôi khi điều tốt nhất ta có thể làm là chậm lại, để cơ thể và tinh thần được phục hồi, từ đó chào đón mỗi ngày mới trong trạng thái tràn đầy sinh lực.
Nhà thơ Tô Đông Pha (Tô Thức) ở Trung Quốc là tấm gương tiêu biểu. Cả đời ông luôn coi trọng nhịp sinh hoạt điều độ, trong đó giấc ngủ sớm là yếu tố quan trọng. Thời gian bị giáng chức và sống ở Hoàng Châu, ông càng thuận theo tự nhiên:
Ngủ sớm để bồi dưỡng tinh thần.
Thức dậy theo nhịp mặt trời mọc, nghỉ ngơi khi hoàng hôn buông xuống.
Tránh xa những bữa tiệc tùng thâu đêm nơi quan trường.
Trong Đông Pha chí lâm, ông từng nhấn mạnh: “Dưỡng sinh không có gì khác, chỉ cần ngủ yên, không vướng bận, tinh thần tự nhiên hồi phục”.
Nhờ duy trì thói quen này, dù sống trong cảnh ngặt nghèo, ông vẫn giữ được thể trạng khỏe mạnh, tinh thần ung dung, sáng tác nhiều tác phẩm kinh điển và nuôi dưỡng một tâm thế rộng mở, lạc quan.
Người xưa cũng dạy: “Sinh hoạt có chừng mực, thân tâm mới yên ổn”. Ngủ sớm không phải là lãng phí thời gian, mà chính là đầu tư để ban ngày tỉnh táo, tập trung và hiệu quả hơn.
CÙNG CHUYÊN MỤC
