Thế giới ngày nay cần sự công bằng hơn là bình đẳng. Mặc dù người ta vẫn thường dùng từ ‘công bằng’ và ‘bình đẳng’ để thay thế cho nhau trong nhiều ngữ cảnh, nhưng thực tế chúng lại có ý nghĩa hơi khác nhau. Nếu như bình đẳng nghĩa là đối xử với mọi người như nhau, thì công bằng nghĩa là trao cho mọi người cơ hội đủ lớn để thành công.
Vì khái niệm về sự bình đẳng và công bằng có vẻ khó phân định, nên dưới đây là 5 lý giải đơn giản về sự khác biệt của chúng, các bạn hãy cũng tham khảo nhé!
Mọi người đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng
.jpg)
Nếu như để một kỳ thủ cờ vua cạnh tranh với một nhà leo núi trong một cuộc thi leo núi, đó cuộc thi bình đẳng, bởi điều kiện và những khó khăn dành cho cả hai là như nhau. Nhưng rõ ràng thực tế, cuộc thi không hề công bằng. Bởi vì người leo núi sẽ có lợi thế trong các cuộc thi kiểm tra độ bền thể chất, còn người kiện tướng cờ vua lại có ưu thế trong cuộc thi liên quan tới sử dụng trí tuệ hơn.
Vì thế, thật khập khiễng khi so sánh điểm mạnh của bạn với điểm yếu của một người khác và ngược lại.
Đối xử công bằng với mọi người quan trọng hơn là đối xử bình đẳng với họ
.jpg)
Trong một xã hội vốn dĩ không bình đẳng, việc đem đến cơ hội bình đẳng cho mọi người sẽ là bất công cho tất cả. Những cá nhân khác nhau nên được hỗ trợ cho phù hợp với khả năng của từng người. Ví dụ, nhu cầu của người bệnh sẽ khác với người khỏe mạnh. Bình đẳng sẽ dẫn đến thiếu công bằng. Mọi người đòi hỏi những thứ khác nhau theo tỷ lệ khác nhau để phát triển.
"Tùy theo từng khả năng của mỗi người mà đối xử sao cho phù hợp với từng nhu cầu của bản thân họ", (Karl Marx)
Kể cả xã hội lý tưởng nhất cũng không thể đạt được sự bình đẳng hoàn toàn
.jpg)
Cho dù xã hội lý tưởng đến đâu, và ý tưởng đặt ra độc đáo cỡ nào, thì việc đạt được sự bình đẳng cũng là không thể. Không phải vì xã hội không thể tạo ra những người có xuất phát điểm bằng nhau, mà bởi vì việc có khởi đầu như nhau, đối xử như nhau không đảm bảo đem lại kết quả tương đương ở vạch đích. Mặt khác, việc cố gắng tạo ra sự bình đẳng ngược lại có thể reo rắc những bất mãn trong xã hội
Giáo sư Lise Bourdeau-Lepage và Jean-Marie Huriot cho rằng một xã hội lý tưởng không thể đạt được mục tiêu công bằng xã hội. Trên thực tế, họ cảm thấy rằng các quy tắc đi kèm với việc xây dựng một xã hội lý tưởng sẽ ngăn cản các giải pháp giúp xã hội công bằng và bình đẳng.
Sự công bằng khiến cho người ta không thể đạt được sự bình đẳng
.jpg)
Lấy ví dụ về một nhà máy lắp ráp đèn. Đối xử bình đẳng với mọi người có nghĩa là mọi công nhân đều được trả công như nhau bất kể số lượng hay chất lượng đèn họ tạo ra như thế nào. Điều này cũng có nghĩa là một công nhân không thể bị sa thải vì sản xuất quá ít đèn hay chất lượng đèn có thấp đi chăng nữa. Nếu điều luật này được đưa ra, người lao động sẽ mất hứng thú với công việc, bởi vì nỗ lực của họ sẽ không được đánh giá cao.
Bất bình đẳng không sao cả, miễn là công bằng
.jpg)
Nhà tâm lý học Alex Shaw và Kristina Olson đã làm thí nghiệm kiểm tra giả thuyết này. Họ tập hợp một nhóm trẻ em tuổi từ 6 đến 8. Chúng được cho biết là hai cậu bé Dan và Mark đã dọn phòng cho chúng. Để ghi nhận công sức, Dan và Mark sẽ được trao thưởng những cục tẩy.
Các đứa trẻ được đưa cho 5 cục tẩy, vậy tức là không thể chia đều. Vậy là chúng quyết định ném cục tẩy thứ 5 đi thay vì chia không đều. Và mặc dù được nhắc là Dan và Mark sẽ không được cho biết người còn lại nhận bao nhiêu cục tẩy, đứa trẻ vẫn làm như vậy.
CÙNG CHUYÊN MỤC
