Thời gian gần đây, chủ đề về sao hạng A bất ngờ trở thành tâm điểm tranh luận trên các nền tảng mạng xã hội: Ai mới xứng đáng đứng giữa poster, nghệ sĩ nào đang được ưu ái quá mức, ai thật sự là đẳng cấp A-list của Vbiz? Không mất nhiều thời gian để các luồng ý kiến bùng nổ - người tung hô, kẻ phản bác, có người còn lập hẳn bảng phân loại hạng A, B, C theo cảm nhận cá nhân. Từ đó, danh xưng tưởng như quen thuộc này bỗng trở thành một khái niệm bị đặt lên bàn cân: ai phong, ai tự phong và ai đang bị thay thế?
Quay trở lại Vbiz thời điểm mà chưa bùng nổ nền tảng số, mạng xã hội thì nghệ sĩ muốn nổi tiếng phải đi từng bước vững vàng. Danh xưng sao hạng A khi ấy không thể tự phong hay đến từ một cú hit ăn may, mà là thành quả được tích lũy từ sản phẩm nổi bật, sự công nhận từ giới chuyên môn, độ phủ truyền thông chính thống và sức hút bền vững qua thời gian.
Không khó để kể tên những cái tên như Mỹ Tâm, Đan Trường, Cẩm Ly, Lam Trường – những nghệ sĩ không chỉ bảo chứng về độ phủ truyền thông, mà còn xuất hiện nhẵn mặt tại các lễ trao giải uy tín, sở hữu lượng fan áp đảo và có chuỗi show diễn luôn trong tình trạng cháy vé. Mỗi nghệ sĩ được xếp vào hàng A-list đều gắn liền với những cột mốc quan trọng của thị trường: liveshow đỉnh cao, hit quốc dân,...
Ông Nguyễn Trung Hiệp - CEO Watermelon Media - nhận định tiêu chí sao hạng A thời điểm đó thiên về “sự nghiệp lâu năm, thành tích nghệ thuật, góp mặt trong các chương trình lớn và mức cát-xê cao phản ánh đúng giá trị thị trường”. Đạo diễn Vương Khang - người đứng sau thành công Em Xinh và Anh Trai - thì ví von Làn Sóng Xanh hay Giai Điệu Tình Yêu là “cánh cổng” để bước vào A-list - nơi không có chỗ cho sự hời hợt.
Trong khi đó, ông Lương Trọng Nghĩa - Chuyên gia ngành truyền thông giải trí - lấy ví dụ cụ thể: "Tiêu chí để trở thành sao hạng A trong thời điểm thay đổi rất nhiều. Ví dụ như thời điện ảnh hoàng kim thì Lý Hùng, Diễm Hương, Viêt Trinh, Thu Hà được coi là sao hạng A. Đến những năm 90 âm nhạc Việt Nam thịnh vượng thì Phương Thanh, Lam Trường, Đan Trường được coi là sao hạng A. Còn giờ này sao hạng A phải hội tụ nhiều thứ từ tài năng, sức ảnh hưởng, bài hit, phim cháy vé, nói chung một ngôi sao giải trí đúng nghĩa".
Cùng với sự phát triển của mạng xã hội, khái niệm "nghệ sĩ A-list" đang dần trở nên linh hoạt đến mức… khó nắm bắt. "Hiện nay, mạng xã hội gần như quyết định 70% định danh hình ảnh nghệ sĩ trong mắt công chúng. Lượt tương tác, content cá nhân, livestream, hành vi trên TikTok, thậm chí là khả năng tạo drama, đều ảnh hưởng đến việc một người có được xem là ‘hot’ hay không. Điều này khiến tiêu chí sao hạng A trở nên linh hoạt, nhưng cũng mong manh hơn trước rất nhiều, khi một người có thể 'thể hiện' như một sao A chỉ trong vài ngày viral nhưng cũng có thể biến mất chỉ sau một scandal nhỏ", chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh nhận định.
Cũng chính sự linh hoạt nhưng cũng ngày càng mong manh trong tiêu chí A-list mà ngày nay danh xưng sao hạng A như một "quả bong bóng", cứ hễ ai đụng đều có nguy cơ phát nổ. Nói đâu xa, trong một thống kê nghệ sĩ hạng A bị đánh giá là overrated, HIEUTHUHAI bất ngờ trở thành cái tên bị réo gọi liên tục và khiến cõi mạng trở thành "bãi chiến trường" khi loạt ý kiến bất đồng được "mổ xẻ". Với nhiều người, HIEUTHUHAI vẫn còn thiếu một chút gì đó để thật sự trở thành sao hạng A. Có thể là một album đủ tầm vóc, một tour diễn cháy vé hay một bản hit mang tính định danh vượt ra khỏi vòng an toàn hiện tại. Nhiều người mong đợi ở mức độ ảnh hưởng của HIEUTHUHAI không chỉ dừng lại ở tệp fan trung thành, ở khán giả trẻ mà còn có sức hút với cả những độ tuổi khác nữa. Muốn làm được điều đó có lẽ HIEUTHUHAI cần những sản phẩm ấn tượng, chất lượng và tạo trend hơn nữa. Nhưng đặt ngược lại vấn đề, nếu phải tìm một gương mặt trẻ xứng đáng nhất để tiệm cận vị trí đó lúc này, thật khó để chỉ ra ai có lợi thế vượt trội hơn nam rapper.
Nhiều người bênh vực HIEUTHUHAI khi cho rằng, nếu gọi tên một nghệ sĩ Gen Z đủ sức tạo ảnh hưởng đồng đều ở cả truyền hình lẫn âm nhạc, vừa có sức hút đại chúng, vừa giữ được hình ảnh sạch và giá trị riêng biệt, thì HIEUTHUHAI rõ ràng đang ở vị trí gần sát với "hạng A" nhất trong thế hệ của mình. Có thể HIEUTHUHAI chưa thật sự đứng trên đỉnh cao được kì vọng, nhưng nam rapper là người đang đứng gần nhất, và vẫn còn rất nhiều không gian để vươn xa hơn nữa.
Từ câu chuyện tranh cãi của HIEUTHUHAI, đa số khán giả đòi hỏi 1 sao hạng A là người nghệ sĩ toàn diện, vừa đủ truyền thông nhưng cũng được công nhận về nội lực. Nói về quan điểm này, chuyên gia Hồng Quang Minh bộc bạch: "Nếu phải chọn ra những yếu tố căn bản để phân loại, tôi nghĩ đó sẽ là: thứ nhất là sức ảnh hưởng tạo đột phá – tức khả năng tạo hiệu ứng lan toả, dẫn dắt công chúng hoặc trào lưu; thứ hai là độ phủ truyền thông ổn định – không chỉ bùng nổ ở một thời điểm mà duy trì sự hiện diện lâu dài; thứ ba là giá trị thương mại – được các thương hiệu lớn săn đón, có hợp đồng dài hạn, có khả năng tạo doanh thu hoặc uy tín trong các chiến dịch lớn; và thứ tư là mức độ chuyên nghiệp và hình ảnh – từ tác phong làm việc, truyền thông cá nhân đến sự gắn bó ổn định với một hệ sinh thái thương hiệu, fan và cộng đồng nghề nghiệp, cuối cùng là chất lượng và khả năng chuyên môn về nghệ thuật được công nhận".
Dù tiêu chí trở thành sao hạng A đã có nhiều thay đổi qua các thời kỳ - từ thời truyền hình thống trị đến thời đại mạng xã hội - thì sau cùng, khán giả vẫn có một mẫu số chung để đánh giá: nếu không có sự công nhận về chuyên môn và khả năng duy trì sức ảnh hưởng lâu dài, thì không thể nằm trong là A-list.
Có thể một nghệ sĩ thiếu một vài yếu tố như độ phủ trên nền tảng số hay tần suất xuất hiện tại các gameshow, nhưng nếu chuyên môn yếu, không có sản phẩm gây tiếng vang hoặc không được nhìn nhận như một cá tính nghệ thuật thực thụ, thì danh xưng sao hạng A sẽ sớm bị lật lại dưới góc nhìn dư luận.
Với ông Nguyễn Trung Hiệp - CEO Watermelon Media - nhận định có thể trong thời điểm hiện tại, sức hút trên mạng xã hội được đánh giá nhiều hơn chuyên môn, nhưng để giữ được vị thế sao hạng A thì phải đến từ năng lực. "Ở thời điểm hiện tại, sức hút có thể lớn hơn chuyên môn. Nhiều nghệ sĩ không quá nổi bật về chuyên môn nhưng biết cách xây dựng hình ảnh và 'bắt sóng' khán giả rất tốt. Tuy nhiên, để giữ được vị thế hạng A lâu dài, sự bền vững vẫn đến từ năng lực thật sự và khả năng thích ứng".
Trường hợp của Trấn Thành là minh chứng rõ ràng nhất. Dù có những giai đoạn vướng vào tranh cãi hay bị nhận xét là "quá tải hình ảnh", nhưng không ai có thể phủ nhận tài năng thật sự và sức ảnh hưởng sâu rộng của anh trong lĩnh vực nghệ thuật. Từ sân khấu hài kịch, truyền hình thực tế đến điện ảnh, Trấn Thành luôn để lại dấu ấn bằng năng lực dẫn dắt, tư duy sáng tạo và cảm xúc chân thật trong từng vai diễn. Sự nổi tiếng của anh có thể mang tính thời điểm, nhưng chính sự vững vàng trong chuyên môn và khả năng làm chủ mọi sân khấu mới là yếu tố giúp anh giữ được vị trí bền vững suốt nhiều năm qua.
Một cái tên khác không thể không nhắc đến đó là Sơn Tùng M-TP, dù từng vướng tranh cãi, không thể phủ nhận nam ca sĩ là một trong số ít nghệ sĩ hội tụ đủ các yếu tố của một sao hạng A thời hiện đại: sức hút truyền thông mạnh mẽ, phong cách âm nhạc cá tính, fanbase khủng, giá trị thương mại cao và khả năng tạo trend không ngừng nghỉ. Anh không chỉ là một hiện tượng, mà đã trở thành biểu tượng cho một thế hệ nghệ sĩ dám làm, dám khác biệt và biết cách tự duy trì vị thế của mình suốt hơn 10 năm hoạt động. Không phải ai cũng có thể làm được điều đó trong một môi trường đào thải liên tục như showbiz Việt.
Vậy nên, dù mỗi thời kỳ có thể ưu tiên một số tiêu chí khác nhau - như viral, tương tác, giá trị thương hiệu hay tệp fan trẻ - thì để thật sự bước vào hàng ngũ sao hạng A, nghệ sĩ vẫn cần hội tụ 2 yếu tố không thể thay thế: chuyên môn vững chắc và sức ảnh hưởng bền vững. Thiếu một trong hai, họ có thể chỉ là một ngôi sao vụt sáng, nhưng sẽ khó được nhắc đến như một nghệ sĩ A-list đúng nghĩa trong lòng khán giả.
Xét trên nhiều yếu tố, sao hạng A với mỗi người là những tiêu chuẩn khác nhau. Với ông Cao Tùng - KOL Manager tại Schannel - danh sách sao hạng A hiện tại gồm: Sơn Tùng M-TP - dù không còn hoạt động dày đặc nhưng tầm ảnh hưởng vẫn lớn; Hoàng Thùy Linh, Tóc Tiên - có sự đầu tư hình ảnh và tạo ra sản phẩm chất lượng; Trấn Thành - phủ sóng toàn diện, dẫn dắt được nhiều xu hướng văn hóa - giải trí; Chi Pu - chuyển mình ấn tượng ở cả thị trường quốc tế (Trung Quốc); HIEUTHUHAI, MONO – là những đại diện của thế hệ mới, đang trên đà tiệm cận hạng A.
Tương tự câu hỏi trên, ông Lương Trọng Nghĩa - Chuyên gia truyền thông ngành Giải trí - và đạo diễn Vương Khang đồng quan điểm khi cho rằng Mỹ Tâm, Sơn Tùng - MTP, HIEUTHUHAI, Hồ Ngọc Hà đang là sao hạng A tại Việt Nam. Trong khi đó, theo góc nhìn của một thương hiệu bất động sản nghỉ dưỡng thì sao hạng A hiện tại là 2 người đến từ 2 lĩnh vực: ở âm nhạc có Sơn Tùng và điện ảnh có Trấn Thành.
Có thể thấy rằng, xét trên cùng những tiêu chí nền tảng như sức ảnh hưởng, giá trị thương mại, mức độ chuyên môn và khả năng duy trì độ phủ truyền thông, mỗi chuyên gia lại có một danh sách sao hạng A khác nhau. Với người làm trong ngành truyền thông, yếu tố viral và hình ảnh đại chúng được ưu tiên hơn. Với người hoạt động trong lĩnh vực thương hiệu, họ lại quan tâm đến độ "match" của nghệ sĩ với sản phẩm, khả năng bán hàng và giữ hình ảnh sạch. Chính điều đó khiến đáp án cho câu hỏi "ai là sao hạng A hiện tại?" luôn mang tính tương đối, có phần cảm tính và chịu ảnh hưởng bởi hệ quy chiếu riêng của từng ngành nghề.
Bên cạnh ý kiến chuyên gia, chúng tôi đã tiến hành nhiều cuộc khảo sát với hơn 60 người trẻ chia đều theo độ tuổi và mức độ quan tâm tới giải trí để tìm câu trả lời cho câu hỏi: "Theo bạn, sao hạng A hiện nay là ai?". Cuộc khảo sát được chia làm 2 giai đoạn, 30 người đầu tiên sẽ chọn ra 5 ngôi sao hạng A được cho là có sức hút nhất. Và từ kết quả trên, 30 người con lại sẽ chọn ra ai là sao hạng A được yêu thích nhất.
Qua cuộc khảo sát đầu tiên, 30 khán giả dựa vào những tiêu chí cá nhân để đưa ra 5 sao hạng A trong lòng mình. Sau khi thống kê thì danh sách sao hạng A rút gọn thành 5 cái tên bao gồm: Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà, Trấn Thành, Sơn Tùng, HIEUTHUHAI. Từ danh sách này, 30 khán giả tiếp theo bầu chọn ra sao hạng A được yêu thích nhất hiện tại. Đôi khi HIEUTHUHAI vượt qua Sơn Tùng, có lúc Mỹ Tâm chiếm lĩnh top 1 và nhiều khán giả cũng nhận định Trấn Thành là người có sức ảnh hưởng nhất. Nhưng sau cùng, cái tên dẫn đầu trong cuộc khảo sát thứ 2 chính là Sơn Tùng M-TP.
Lấy ý kiến nhanh, khán giả cho rằng HIEUTHUHAI là sao hạng A vì là nghệ sĩ đa tài, có ngoại hình, tính cách thân thiện và gần gũi. Trong khi đó, người cho rằng để trở thành sao hạng A được yêu thích nhất thì họ phải có tác phẩm nổi tiếng và được công nhận, đa tài trong các lĩnh vực tham gia, và vị trí đó không ai thích hợp hơn Trấn Thành. Ngoài ra, khi bình chọn cho Sơn Tùng, đa số khán giả cho rằng sức ảnh hưởng và độ phủ sóng trong âm nhạc chính là điều tiên quyét. Bên cạnh đó, Sơn Tùng còn có câu chuyện "đạp sóng rẽ gió" để có được vị trí top đầu nên đó cũng là điểm cộng giúp ảnh ghi dấu trong lòng công chúng.
Cuộc khảo sát ai là sao hạng A được yêu thích nhất
Dù có những kết quả khác nhau nhưng tựu chung lại, những cái tên được gọi lên vẫn là những gương mặt có sức ảnh hưởng, độ nhận diện rộng và sức bật mạnh nhất tại thời điểm này - từ Mỹ Tâm, Trấn Thành, Hồ Ngọc Hà Sơn Tùng M-TP, đến HIEUTHUHAI,... Dù mỗi người theo đuổi một hướng đi khác nhau, họ đều đã vượt qua ngưỡng "nổi tiếng", để trở thành đại diện cho xu hướng, phong cách sống hay thậm chí là tinh thần của một bộ phận công chúng.
Dẫu vậy, để danh xưng sao hạng A thực sự trở thành một khái niệm nghiêm túc và có giá trị dài hạn, chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh cho rằng Việt Nam rất cần một mô hình hay hệ thống đo lường đánh giá chuyên nghiệp và định kỳ.
"Ở Việt Nam hiện vẫn thiếu một hệ thống đánh giá chuyên nghiệp, minh bạch và mang tính định lượng cao như Billboard, Forbes hay hệ thống chỉ số truyền thông của Hàn Quốc. Các bảng xếp hạng hiện nay chủ yếu đến từ nền tảng tư nhân, đơn vị truyền thông hoặc platform mạng xã hội, trong đó chỉ số thường nghiêng về lượt đề cập, tương tác, hoặc ‘buzz score’ hơn là chất lượng ảnh hưởng. Điều này dễ dẫn đến sự ‘ảo hóa’ hoặc thiên lệch theo trend. Người dùng bình thường cũng khó đối chiếu dữ liệu vì ít có sự công khai minh bạch về phương pháp đo lường. Dù vậy, các bảng xếp hạng vẫn mang giá trị tham khảo nhất định, đặc biệt là khi được tổng hợp từ nhiều nền tảng và có so sánh theo chuỗi thời gian, nhưng để phân loại chính xác sao hạng A thì vẫn cần thêm nhiều tầng đánh giá khác, trong đó có sự phân tích của những người trong nghề.
Nhưng trong tương lai, tôi tin chúng ta cần một mô hình hay hệ thống đo lường đánh giá chuyên nghiệp và định kỳ để phân loại sao hạng A, điều này là bắt buộc nếu thị trường giải trí Việt muốn phát triển theo hướng công nghiệp hóa. Việc đánh giá phải dựa trên chỉ số truyền thông, số liệu streaming, số hợp đồng thương mại, uy tín ngành nghề và cảm nhận công chúng, tất cả đều cần số hoá và có tiêu chuẩn chung để so sánh, không chỉ dựa vào cảm tính. Một hệ thống định kỳ, công bố minh bạch, có thể tạo ra động lực cạnh tranh lành mạnh và giúp các nghệ sĩ có định hướng phát triển rõ ràng hơn".
CÙNG CHUYÊN MỤC
