Một điều thường thấy trong các phim cổ trang Trung Quốc, đó là các thái giám luôn mang theo bên mình cây phát trần. Vậy rốt cục vật dụng này có tác dụng gì với họ?
Bất cứ khi nào thái giám xuất hiện trong các phim cổ trang Trung Quốc, họ luôn mang theo một cây phát trần bên mình. Dù đã vô cùng quen thuộc với khán giả, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ công dụng của những đô vật này là gì.
Vài nét về tầng lớp thái giám trong cung
Còn có những tên gọi là hoạn quan, công công, thái giám là những nam giới được tuyển để hầu hạ vua chúa, phi tần trong xã hội Trung Quốc và Việt Nam thời phong kiến.
Hình ảnh hiếm về các thái giám thời nhà Thanh còn lưu lại đến ngày nay
Theo lịch sử Trung Hoa, thái giám đã xuất hiện từ thời Tây Chu (hơn 1000 năm TCN) và ở giai đoạn này, họ không bị bắt buộc phải "tịnh thân" - tức cắt bỏ bộ phận sinh dục nam, đến đời nhà Tân - năm 221 TCN - nam giới phải tịnh thân mới được hầu hạ trong cung đình.
Lý do thái giám phải tịnh thân, được cho là bởi nếu để nam giới tự do đi lại trong cung đình sẽ rất dễ xảy ra quan hệ bất chính với các cung tần, mỹ nữ. Thế nên, việc biến đàn ông thành thái giám nhằm mục đích ngăn chặn sự việc đáng tiếc xảy ra.
Trong các phim cổ trang Trung Quốc, thái giám là lớp nhân vật xuất hiện vô cùng phổ biến. Họ thường đi theo mô típ là những nhân vật thủ đoạn, ác độc, mưu cao kế sâu và không ngại bất cứ thủ đoạn gì để đạt được mục đích, thậm chí đôi khi là chiếm lấy quyền lực, thống trị giang sơn. Ngoài ra, một hướng đi phổ biến để khai thác thái giám là cho họ trở thành những “cao thủ võ lâm”,đôi khi là sát thủ của các bậc vua chúa, ỷ thế làm càn. Những diễn viên nổi tiếng từng thủ vai thái giám có thể kể đến Chân Tử Đan, Trần Khôn…
Bên cạnh đó, họ thường có tạo hình là những người ái nam ái nữ, mặc trang phục chỉnh tề và tay luôn cầm cây phất trần. Điều này khiến nhiều khán giả không khỏi băn khoăn về công dụng của cây phất trần trên tay của thái giám.
Nguồn gốc cây phất trần
Phất trần thường được làm bằng gỗ, dài khoảng 50cm, một đầu gắn thêm lông thú hoặc sợi đay. Thời xưa, người dân thường dùng phất trần để đuổi côn trùng hoặc lau dọn. Cây phất trần của các thái giám dù cầu kỳ hơn nhưng công dụng thì không có sự khác biệt.
Kể từ khi Phật giáo du nhập sang Trung Quốc, phất trần đã trở thành "pháp khí" được các mệnh quan cùng thái giám trong cung sử dụng với mục đích phủi sạch bụi bẩn, vệ sinh đồ đạc, đảm bảo không khí trong lành khi chủ nhân ghé qua.
Ngoài công dụng chủ yếu để phủi bụi bặm, phất trần còn được các thái giám xem như một loại vũ khí. Nhưng không phải là vũ khí sát thương giống như dao kiếm…mà là để trừ tà. Theo đó, trong quan niệm của Đạo giáo cho rằng phất trần là "pháp khí" của các nhân vật thần thoại. Trong đó tiêu biểu nhất là Thái Thượng Lão Quân luôn mang theo phất trần bên mình. Thế nên phất trần thường mang lại cảm giác siêu phàm, thoát tục.
Không chỉ vậy, thời xưa giới hoàng thất cũng cho rằng cây phất trần là vật dụng mang lại may mắn và hung thịnh. Vì vậy mà những người luôn ở bên cạnh vua chúa, chẳng hạn thái giám cần phải luôn mang chúng bên mình. Đây là lý do chính khiến cây phất trần luôn gắn liền với thái giám thời xưa.
Cũng có giả thuyết cho rằng cây phất trần từng xuất hiện trong kinh kịch hay tuồng Quảng. Phục trang và khuôn mặt của các nhân vật trong 2 loại hình này khá giống nhau, nên nhân vật thái giám thường cầm thêm cây phất trần để khán giả dễ phân biệt.
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng việc hoạn quan luôn cầm cây phất trần bên mình nhằm mục đích “tự răn”, nhắc nhở bản thân phải luôn trung thành tuyệt đối, không nên mộng tưởng vàng bạc châu báu hay quyền lực cao sang.
CÙNG CHUYÊN MỤC
