Nhắc tới tướng lĩnh của Tào Ngụy, có thể kể đến không ít danh tướng như: Hứa Chử, Điển Vi, Bàng Đức, Trương Liêu... với bản lĩnh một người đấu trăm người. Thế nhưng, nếu căn cứ vào tư liệu lịch sử về các chiến dịch kinh điển, Hạ Hầu Đôn chính là vị tướng lợi hại hơn tất cả.
Địa vị và năng lực của Hạ Hầu Đôn trong "Tam quốc diễn nghĩa"
Hạ Hầu Đôn là công thần khai quốc nhà Tào Ngụy và là một cánh tay đắc lực của Tào Tháo từ những ngày đầu khởi nghĩa. Ông là anh họ của Hạ Hầu Uyên và cũng là một trong những tướng trung thành với Tào Tháo, góp công trong những trận đánh với Lưu Bị, Tôn Quyền và Lã Bố.
Không chỉ trung thành, Hạ Hầu Đôn còn rất giỏi giang, dũng mãnh và được đánh giá là đại tướng hàng đầu trong đội quân Tào Ngụy. Nhiều võ tướng vang danh thiên hạ bấy giờ cũng từng là thuộc hạ, phục vụ dưới quyền của ông. Khi xưa, Tào Tháo có thể thu nạp được Điển Vi cũng chính nhờ vào công lao của Hạ Hầu Đôn.
Hôm đó, dũng tướng họ Hạ đang đi săn bắt thì vô tình nhìn thấy cảnh tượng một tráng sĩ đuổi theo con hổ to lớn, khiến nó phải chạy thục mạng. Nếu đây là một loài động vật bình thường thì không có gì phải để tâm. Tuy nhiên, con vật này lại là mãnh thú, dù là Hạ Hầu Đôn cũng không dám đối đầu với nó.
Hạ Hầu Đôn sở hữu sức mạnh hơn người nhưng do nôn nóng hay rơi vào bẫy của kẻ địch.
Hạ Hầu Đôn khâm phục vị tráng sĩ này nên đã hết lòng khuyên nhủ anh gia nhập đoàn quân. Sau này, vị tráng sĩ được đặt tên là Điển Vi và trở thành người lập nhiều công lao hiển hách cho Tào Ngụy. Theo mô tả trong "Tam quốc diễn nghĩa", Hạ Hầu Đôn là một người tính tình chính trực và tử tế với bạn bè và gia đình nhưng lại nóng nảy, không khoan nhượng đối với kẻ thù. Ông là hữu tướng quân duy nhất được phép đi chung xe ngựa với Tào Thào. Tuy vậy, trên chiến trường sự nóng nảy của ông thường dẫn đến thất bại. Dù có sức mạnh hơn ngươi nhưng Hạ Hầu Đôn lại ít khi thắng trận, chủ yếu do nôn nóng rơi vào bẫy của kẻ địch.
Điển tích móc mắt nuốt con ngươi trong trận chiến
Danh tiếng của Hạ Hầu Đôn gắn liền với điển tích móc mắt và nuốt con ngươi trong trận Hạ Bì. Hình ảnh này được mô tả rõ nét trong "Tam quốc diễn nghĩa" năm 199. Khi bị Tào Tính bắn trúng mắt, Hạ Hầu Đôn đã rút tên nuốt trọn con ngươi, làm đối phương khiếp sợ.
Video: Cảnh Hạ Hầu Đôn rút tên nuốt con ngươi trong trận chiến Hạ Bì
Năm 198, khi Tào Tháo kéo quân đến bao vây Lã Bố, phái Cao Thuận ra trận để phòng ngự Hạ Bì. Khi hai quân giao tranh với nhau trước cửa thành, Hạ Hầu Đôn và Cao Thuận đã có một cuộc giao phong kéo dài 50 hiệp đấu. Khi võ tướng của Lã Bố rút lui, Hạ Hầu Đôn rượt theo.
Trong khi đó, Tào Tính được bố trí phục kích trong bụi rậm và thình lình giương cung tên bắn vào Hạ Hầu Đôn, mũi tên chính xác trúng ngay mắt trái của ông. Ngay lập tức, võ tướng họ Hạ rút tên ra và ngắm con mắt trái của ông rồi nói to: "Tim cha huyết mẹ làm sao có thể bỏ được". Sau khi nuốt con người vào bụng, Hạ Hầu Đôn thúc ngựa xông đến Tào Tính, đối phương vì quá bất ngờ nên đã bị đâm chết. Khi ra tay với kẻ địch xong, võ tướng của Tào Tháo cũng bất tỉnh. Kể từ đó, ông mất đi một con mắt nên mới có biệt danh là "Manh Hạ Hầu" (Hạ Hầu mù).