Nếu như ngày nay game mobile đã trở thành một thị trường màu mỡ với vô số trò chơi hấp dẫn, thì những ngày đầu tiên của thời đại smartphone, game thủ không có nhiều lựa chọn. Những cái tên nổi bật nhất lúc bấy giờ có lẽ là "Chém trái cây" (Fruit Ninja) và "Chim điên" (Angry Birds), Temple Run,... Trong khi các thương hiệu khác gần như đã an nghỉ giống những biểu tượng một thời, thì Angry Birds có lẽ là ví dụ của câu nói: "Bạn có thể chết như một người hùng hoặc sống đủ lâu để trở thành kẻ phản diện."
Những tựa game di động cổ điển trên smartphone đời đầu
YouTuber SunnyV2 vừa qua đã đăng tải một video nói về Angry Birds, thu hút sự chú ý của nhiều người với hơn 2 triệu lượt xem. Video kể lại câu chuyện về sự trỗi dậy và sụp đổ của Angry Birds—tựa game từng thống trị thế giới di động nhưng cuối cùng lại rơi vào quên lãng vì sự quản lý kém cỏi, khai thác quá mức và chiến lược kiếm tiền quá đà.
Angry Birds – Từ cơn sốt toàn cầu đến đế chế trăm triệu đô
Khi ra mắt vào tháng 12/2009, Angry Birds nhanh chóng trở thành tựa game trả phí được tải xuống nhiều nhất trên toàn thế giới. Dù "copy" Crush the Castle, một game ra mắt đầu năm 2009 với lối chơi gần như tương tự nhưng bối cảnh thời trung cổ, Rovio đã cải tiến công thức với đồ họa hoạt hình bắt mắt, cơ chế chơi hấp dẫn và dàn nhân vật đáng nhớ. Thành công đến nhanh chóng, đưa Angry Birds trở thành một hiện tượng toàn cầu.
Crush the Castle là game đã tạo cảm hứng cho Angry Birds
Angry Birds có đồ họa hoạt hình, tươi tắn hơn và nhiều màn chơi khác nhau, mỗi màn chơi có nhiều cấp độ khác nhau. Bạn sẽ nhận được điểm cho mỗi kẻ địch bị hạ và điểm cho mỗi con chim không dùng đến, giúp người chơi cạnh tranh để giành điểm cao. Ném 5 chú chim khác nhau với 5 khả năng khác nhau cũng như nhạc nền hấp dẫn, tất cả giúp Angry Birds thành công hơn bất cứ thứ gì mà Rovio từng làm ra trước đó.
Angry Birds nhanh chóng trở thành tựa game phổ biến nhất trên smartphone
Với hàng triệu lượt tải xuống, Angry Birds chỉ mất hai tháng để trở thành ứng dụng trả phí được tải về nhiều nhất trên 60 quốc gia. Rovio tận dụng cơ hội "vắt sữa" thương hiệu với nhiều phiên bản khác nhau, giúp nó trở thành ứng dụng trả phí hàng đầu App Store với 7 triệu lượt download, công ty đã thu về 10 triệu USD chỉ trong năm đầu tiên, sau đó là mở rộng sang bán đồ chơi gấu bông. Đồ chơi Angry Birds cũng cháy hàng với hơn 60.000 sản phẩm được bán ra chỉ trong vài tháng.
Rovio tạo ra nhiều game ăn theo, nhưng không mấy thành công
Đây cũng là lúc Rovio bắt đầu nghĩ thêm những cách để hút tiền từ người chơi, ví dụ như triển khai bán vật phẩm trong game (microtransaction) mà người chơi có thể bỏ tiền mua để dễ dàng vượt qua 1 màn.
Công ty bắt đầu thêm vào các giao dịch microtransaction, mở đầu cho lối chơi bị lên án sau này
Năm 2011, doanh thu của Rovio đạt 100 triệu USD, lượng nhân viên tăng lên 224 người chỉ từ 28 người ban đầu. Cùng năm đó, họ đạt được kỷ lục là game mobile đầu tiên có 1 tỷ lượt download, sau khi ngay cả những ngôi sao nổi tiếng như Justin Bieber cũng lên tiếng khen ngợi.
Dấu hiệu suy thoái
Vào cuối năm 2012, công ty bắt đầu đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng. Trò chơi trở nên nhàm chán, và dù đã ra mắt nhiều phiên bản Angry Birds khác nhau, lối chơi vẫn giữ nguyên suốt hơn 3 năm. Kết quả là trong năm sau đó, lợi nhuận của họ giảm hơn một nửa, Angry Birds tụt xuống vị trí thứ 50 trên bảng xếp hạng, buộc Rovio phải tìm cách xoay sở.
Để cứu vãn tình hình, Rovio thử nghiệm những thể loại mới như Angry Birds Go! (bắt chước Mario Kart) và Angry Birds Epic (dạng game nhập vai). Dù được đánh giá tích cực, hai tựa game này lại là thất bại về doanh thu. Lợi nhuận công ty giảm 73% trong năm 2014, sa thải 110 nhân viên.
Công ty bắt đầu “copy” thành công của những game khác
Trước sự sụt giảm doanh thu, Rovio chuyển hướng sang mô hình kiếm tiền bằng microtransaction. Khi Angry Birds 2 ra mắt năm 2015, người chơi nhanh chóng nhận ra đây không còn là trò chơi thân thiện như trước, mà đã trở thành một "cỗ máy hút máu" với những cơ chế ép buộc người chơi phải nạp tiền. Cộng đồng mạng chỉ trích mạnh mẽ, gọi đây là "tựa game tham lam chỉ muốn moi tiền của người chơi".
Angry Birds 2 có hệ thống mua hàng dày đặc, khiến game thủ nản lòng
Các game thủ chỉ trích rằng nếu chơi đủ hay, thì game sẽ không thưởng gì mà còn trở nên ngày càng khó hơn đến mức mất cân bằng và lúc này người chơi hoặc là phải mua vật phẩm để mạnh hơn, hoặc là chơi lặp đi lặp lại các màn chơi cũ hàng chục lần.
Cũng nhờ hệ thống "hút máu" này mà Angry Birds 2 trở thành game có doanh thu cao nhất của Rovio, nhưng bất ngờ thay trong cùng năm, công ty lại thông báo khoản lỗ gần 15 triệu USD, tiếp tục sa thải hơn 200 nhân viên, khoảng 32% tổng số nhân lực của công ty lúc bấy giờ.
Sự hồi sinh ngắn ngủi
Khi tưởng như Angry Birds đã chết, Rovio đặt cược vào dự án phim The Angry Birds Movie (2016). Bất chấp hoài nghi ban đầu, bộ phim bất ngờ thành công, thu về hơn 350 triệu USD trên toàn cầu trong khi chi phí chỉ là 73 triệu USD. Sự chú ý trở lại giúp Angry Birds 2 tăng trưởng doanh thu 47% vào năm 2018. Tận dụng cơ hội này, Rovio quyết định sản xuất phần tiếp theo—The Angry Birds Movie 2—nhưng lần này, họ không còn may mắn.
Bộ phim Angry Birds bất ngờ thành công, giúp thương hiệu này hồi sinh trở lại
Phần phim thứ hai bị chê bai là kém hấp dẫn hơn phần đầu và không đủ sức vực dậy thương hiệu. Dù vẫn có lãi, nó không thể hồi sinh Angry Birds về vị thế ngày xưa. Hàng loạt game mà công ty ra mắt trong thời gian qua vẫn chỉ nằm trong cái bóng của Angry Birds. Lúc này, mọi người tin rằng đã đến lúc nên để chú chim yên nghỉ.
Quyết định tham lam của Rovio
Thay vì trân trọng di sản của mình, Rovio lại thực hiện một động thái gây tranh cãi: họ bắt đầu xóa bỏ các phiên bản Angry Birds cũ khỏi kho ứng dụng.
Rovio biện minh rằng họ làm vậy vì "không thể duy trì cập nhật chất lượng cao" cho các trò chơi cũ. Tuy nhiên, game thủ nhanh chóng nhận ra đây thực chất là chiêu trò ép người chơi phải sử dụng các phiên bản chứa đầy microtransaction, công ty tung ra hàng loạt game "nhái" lối chơi của các game khác như Candy Crush. Sự phẫn nộ bùng lên mạnh mẽ trên mạng xã hội, với hàng loạt bài đăng chỉ trích lan truyền khắp nơi.
Người chơi muốn trải nghiệm lại bản gốc buộc phải tìm đến những phiên bản mới đầy giao dịch mua hàng hoặc mua một tựa game có tên Red’s First Flight—về bản chất chính là Angry Birds Classic nhưng cái tên mới khiến nó khó tìm hơn trên App Store, làm cho người dùng chuyển hướng đến những game mới hơn.
Công ty đổi tên, khiến người dùng khó tìm kiếm Angry Birds gốc trên cửa hàng hơn
Công ty càng khiến những người hâm mộ bất mãn hơn khi tuyên bố: "Hy vọng fan có thể tiếp tục niềm đam mê của mình với Angry Birds 2" và những game khác trong series.
Đến năm 2023, Rovio đã bị bán lại cho Sega, nhưng danh tiếng của họ không thể cứu vãn. Từ một thương hiệu huyền thoại, Angry Birds giờ đây chỉ còn là một cái tên mờ nhạt, gắn liền với lòng tham hơn là niềm vui chơi game.
Là mãnh hổ một thời, Rovio giờ đã ở chiếu dưới trước Sega
Dù thương hiệu đang trong tình trạng bết bát, Rovio vẫn đang phát triển bộ phim Angry Birds thứ ba. Tuy nhiên, với tình trạng hiện tại của nhượng quyền thương mại, không ai dám chắc liệu nó có thể thành công hay không.
Từ một tựa game đơn giản nhưng gây nghiện, Angry Birds đã trở thành một bài học điển hình về việc khai thác quá mức, lòng tham và quản lý yếu kém. Dù chưa hoàn toàn biến mất, "Chim điên" đã mất đi linh hồn từng làm nên thành công của mình.
CÙNG CHUYÊN MỤC
