The Last of Us 2 khởi đầu với bối cảnh khoảng 4 năm sau khi những sự kiện trong phiên bản đầu tiên kết thúc, nền văn minh loài người từng một thời bừng sáng nay thối lui và thu nhỏ lại thành những đốm lửa tàn. Những khu dân cư nhỏ do những kẻ sống sót lập nên cũng chẳng khác gì các thị trấn ở miền Viễn Tây xưa kia, chúng như những ốc đảo nằm lọt thỏm giữa vùng sa mạc hoang vu chưa khai phá. Tại thị trấn Jackson, Ellie giờ đã lớn nên bắt đầu biết yêu, trong khi ông chú Joel ngày càng già đi và thường khảy những bản nhạc buồn trên chiếc guitar cũ kỹ. Trong khi đó bọn nhiễm nấm vẫn cứ lang thang vô định ở bên ngoài, còn các phe phái vẫn cấu xé nhau và xã hội loài người không có dấu hiệu gì là sẽ hồi phục trong tương lai gần. Nhưng ít ra thì giờ đây cả Joel lẫn Ellie đều tìm được chút gì đó thanh bình cho bản thân.
Cuộc đời cứ thế thì đẹp biết bao, dù có hơi nhàm chán nhưng ít ra mọi người vẫn sống cho đến khi một chiếc gậy đánh golf xuất hiện và phá hỏng tất cả. Bước ngoặt này xuất hiện rất sớm trong game, đảo lộn hoàn toàn cuộc sống mà các nhân vật chính của chúng ta đang tận hưởng tại thị trấn nhỏ Jackson đồng thời đẩy Ellie vào cuộc báo thù điên cuồng kéo dài đến tận thành phố Seattle xa xôi. Đây sẽ là một cuộc hành trình đầy chết chóc và đẫm máu mà bạn là “đồng phạm” gây ra, và Mọt tui có vài điều để nói về những hình ảnh bạo lực của trò chơi cũng như cốt truyện của nó.
Bài viết sẽ có spoil các tình tiết của The Last of Us và The Last of Us 2. Ngoài nhuận bút bài viết và tiền lương, Mọt tui không nhận bất kỳ đồng nào từ Sony hay Naughty Dog, và game là do tòa soạn Kênh Tin Game tự mua về.
The Last of Us 2 không tô hồng bạo lực
Khi so sánh với nhiều tựa game khác vốn thường dùng những hình ảnh gây shock để gây sự chú ý cho game thủ, nghe có vẻ hơi ngược đời nhưng tính bạo lực trong The Last of Us 2 hình như được tạo ra để khiến game thủ cảm thấy chùn tay với những gì mình thực hiện hơn là trầm mê vào trong đó. Một phát đạn súng trường hay một quả Molotov mà bạn ném ra có thể đem lại hiệu quả tuyệt vời, nhưng cảm giác hài lòng mà Mọt tui có được cũng trôi đi nhanh chóng khi nghe bạn bè của nạn nhân kêu gào tên của kẻ xấu số. Những con chó trong The Last of Us 2 cũng không kém phần chân thực với những tiếng rên rỉ xé lòng khi bị thương trong khi chủ nhân của chúng gào lên trong đau khổ. Cảm giác tội lỗi do những âm thanh đó mang lại đã khiến Mọt tui chuyển về chơi một cách lén lút sau khi phải hạ sát con chó đầu tiên.
Thật may mắn khi trong phần lớn thời gian chơi của The Last of Us 2, game thủ có sự lựa chọn. Nếu chơi ở chế độ dễ nhất bằng cách luồn lách hết cỡ, Ellie có thể giảm bớt độ vấy máu của đôi tay xuống mức tối đa và game đem lại cho bạn đủ công cụ để thực hiện điều đó. Nó chẳng giống như một tình tiết cuối The Last of Us 1, khi trò chơi buộc bạn phải điều khiển Joel giết chết một bác sĩ bình thường, người rất ít khả năng gây hại và đang van xin bạn buông tha, khiến đồng nghiệp của anh ta gọi bạn là đồ lang sói.
Nếu phải so sánh trải nghiệm của mình trong The Last of Us 2 với một tựa game nào khác, có lẽ Mọt tui sẽ đánh đồng nó với Insurgency: Sandstorm, một tựa game tái hiện chiến trường một cách chân thực và tàn bạo thay vì “lãng mạn hóa” chiến tranh, nhấn mạnh vào tình đồng chí, đồng đội và tạo ra những bản hùng ca như Call of Duty hay Battlefield thường khai thác. Phải thú nhận rằng Mọt tui có phần hơi khó chịu với The Last of Us 2, không phải vì những yếu tố mà hằng hà sa số game thủ đang chỉ trích như cốt truyện, LGBT hay cái kết không đủ hài lòng, mà vì những gì mà nó bắt game thủ phải thực hiện.
Câu hỏi về đạo đức chưa có lời giải
Dù Naughty Dog đã cố gắng lừa phỉnh game thủ về số phận của Joel bằng những khung hình cắt ghép trong các trailer trước ngày ra mắt, nhưng có lẽ chẳng mấy ai bị lừa khi những gì Joel đã thực hiện trong The Last of Us đã báo hiệu trước số phận của ông trong phần kế tiếp của trò chơi. Bản thân Naughty Dog cũng hé lộ cho chúng ta biết rằng Abby và những người bạn của cô ta đã tìm kiếm Joel từ rất lâu, điều dẫn đến cái chết của Joel và tạo ra động cơ cho Ellie lên đường tìm kiếm sự báo thù. Cái chết của Joel quả thật là một khung cảnh hết sức đau lòng, và gây shock cho Mọt tui bởi đã lỡ “nhập vai” vào nhân vật này sau khi chơi lại The Last of Us một thời gian ngắn trước ngày phần 2 của trò chơi ra mắt. Mọt cũng phần nào hiểu được Ellie chịu nỗi đau lớn dường nào khi Joel, hình tượng mà cô bé xem như cha chết ngay trước mắt mình, và rõ ràng đó là một lý do đủ để Ellie muốn những kẻ gây ra tội ác phải trả giá.
Nhưng ở phía bên kia chiến tuyến, Naughty Dog cũng cố gắng nhấn mạnh rằng những “mini boss” mà Ellie phải đối mặt cũng là người, chứ không phải là những NPC mà bạn chỉ gặp một lần, tiêu diệt rồi bước đi. Họ là bạn bè của Abby, những người đã cùng nhau vượt qua vô vàn gian khó, và gắn kết với nhau chẳng khác gì sự gắn kết giữa Joel và Ellie trong phiên bản đầu. Mọt tui vẫn không thích Abby sau khi hiểu về lý do mà cô ta hành xử một cách bạo tàn với Joel, nhưng mục tiêu của Naughty Dog không phải là làm game thủ thích Abby – họ chỉ đơn thuần muốn bạn biết rằng trò chơi khai thác không chỉ một mà hai góc nhìn, và hé lộ rằng “báo thù” thường là một cuộc hành trình phức tạp, lâu dài và có thể không kết thúc theo đúng ý của bạn.
Với một cốt truyện khai thác cả hai góc nhìn như thế này, rõ ràng Naughty Dog muốn chúng ta phải chấp nhận ý tưởng rằng những nhân vật chính mà mình từng yêu quý và đồng cảm không hoàn toàn là người tốt, điều mà Mọt đã nhận ra khi điều khiển Joel giết chóc trong bệnh viện ở cuối bản The Last of Us đầu tiên. Họ cũng muốn vẽ ra cho game thủ thấy rằng kẻ địch trong game có thể không phải là kẻ xấu – trong câu chuyện của Abby, Joel và Ellie mới là kẻ xấu khi trực tiếp giết chết nhiều người vô tội trong Fireflies, và có thể là hàng triệu, hàng chục triệu người gián tiếp nhận lãnh hậu quả khi loại vaccine cần thiết không được tạo ra. Họ muốn chúng ta phải tự hỏi rằng liệu cuộc hành trình mới của Ellie là đúng hay sai khi phải tắm máu hàng chục, hàng trăm người để báo thù cho Joel – một người đã làm hại vô số người khác.
Và không có đủ chiều sâu để đồng cảm
Tuy nhiên, cách Naughty Dog khuyến khích game thủ suy nghĩ về hành động của Abby, tẩy trắng nhân vật này cũng như bôi xấu Joel và Ellie lại không đủ khéo léo để thuyết phục những ai đã từng trải qua phiên bản đầu tiên. Bởi trước khi được xem câu chuyện của Abby, game thủ đã đặt mình vào vai trò của Joel và Ellie quá lâu. Họ mặc định Joel và Ellie làm gì cũng có lý do, chấp nhận rằng Joel hoàn toàn có quyền ích kỷ bởi không phải ai cũng có thể hi sinh người thân yêu nhất để cứu lấy nhiều người hoàn toàn xa lạ. Nếu muốn thuyết phục được game thủ chấp nhận rằng câu chuyện của Joel và Ellie chỉ là có vay có trả, họ cần phải nghĩ ra những phương thức kể chuyện mượt mà, những tình tiết thuyết phục, quan trọng nhất là đào hố thì phải lấp hố chứ không chỉ đơn giản là ép người chơi phạm tội rồi chỉ trích họ.
Một ví dụ cho việc “ép game thủ phạm tội” mà Mọt nhắc đến bên trên nằm ở tình tiết Ellie giết con chó của Abby. The Last of Us 2 buộc bạn làm điều này trong một Quick-Time Event, và mãi sau đó mới cho bạn thấy rằng đó là chú chó mà Abby nuôi nấng. Việc lợi dụng tình tiết sống chết của một chú chó không chỉ là một trò quá cổ xưa – người ta thậm chí tạo ra hẳn một trang web thống kê số phận của chúng trong phim ảnh, sách báo, TV – mà còn có phần ấu trĩ bởi Mọt tui cho rằng nếu một tựa game muốn người chơi cảm thấy tội lỗi vì hành vi của mình, nó phải để họ tự đưa ra quyết định đó. Là một game thủ, Mọt biết rằng những hậu quả xấu xảy ra sau hành vi không do mình chủ tâm thực hiện chỉ làm người ta cảm thấy thêm bực dọc vì không thể làm gì khác để thay đổi nội dung của game.
Khi nhắc đến game làm tốt việc khiến game thủ cảm thấy tội lỗi vì hành vi của mình, hẳn đại đa số game thủ đều sẽ nghĩ đến Spec Ops: The Line. Nó không rơi vào lối mòn thuyết giáo “báo thù là xấu” hay “bạo lực là xấu,” mà khiến game thủ nhận ra rằng mình cần phải dành ra chút thời gian để suy nghĩ về hành động của chính mình. Nó không chỉ vào mặt bạn và nói rằng bạn là kẻ xấu (như The Last of Us 2 đang làm), mà để bạn dần nhận ra những gì mình đang làm chẳng hề tốt đẹp như trong trí tưởng tượng của bản thân. Spec Ops: The Line thay đổi nhận thức của game thủ về mức độ chính nghĩa của bản thân một cách nhẹ nhàng, để rồi khi nhận ra rằng mình cũng như các đồng đội xung quanh đã chuyển từ thuần túy “chấp hành mệnh lệnh” sang liều lĩnh và coi thường sinh mạng của dân thường, cú shock mà trò chơi gây ra để lại dư vị lâu dài cho người chơi.
Cái kết ở mức độ tạm chấp nhận
Dù phần cốt truyện của The Last of Us 2 có quá nhiều khuyết điểm, từ nội dung sáo rỗng đến tình tiết cứng nhắc giáo điều, cái kết mà Naughty Dog tạo ra cho The Last of Us 2 có lẽ vẫn là cách duy nhất hợp lý để kết thúc tựa game này nếu không muốn nó càng trở nên phi lý hơn. Kết thúc cho thấy sự khác biệt về góc nhìn giữa Ellie và Abby, khi mỗi người vẫn ôm góc nhìn riêng về “chính nghĩa” của bản thân trong vòng xoáy hận thù. Việc Ellie để cho Abby sống sót là một cách “ổn” (dù không “tốt”) để nêu bật lên những tư tưởng mà trò chơi cố gắng truyền tải. Sự biến chuyển trong các tình tiết của game có thể không đủ mượt mà, nhưng ở đây Mọt cho rằng Naughty Dog chỉ cần dành nhiều thời gian hơn để phát triển cho cốt truyện của game đầy đặn hơn, chứ không cần phải thay đổi nội dung của game – một cốt truyện cũ vẫn có thể tạo thành một tựa game hay nếu nó xây dựng được những tình tiết đặc sắc.
Đó là tất cả những gì mà Mọt tui nghĩ về cốt truyện của The Last of Us 2, về số phận của Joel, cuộc hành trình báo thù của Ellie và cái kết của Abby sau khi cuộc chơi kết thúc. Bạn không cần phải chấp nhận ý kiến của tui và Mọt vẫn sẵn lòng tiếp nhận lời phản bác trong phần bình luận bên dưới nhưng cũng như Naughty Dog, Mọt chỉ mong bạn đọc hiểu được rằng luôn có những góc nhìn khác nhau về cốt truyện của The Last of Us 2.
CÙNG CHUYÊN MỤC
