Trong năm 2023, đã có hơn 15.900 phản ánh về trường hợp lừa đảo do người dùng Internet Việt Nam gửi đến qua các hệ thống cảnh báo. Trong đó, hơn 91% liên quan đến giả mạo, lừa đảo trong lĩnh vực ngân hàng - tài chính. Dịp cuối năm cũng là thời điểm lừa đảo trực tuyến "bùng nổ", do đó người dân cần cảnh giác trước những hình thức lừa đảo trên không gian mạng.
Dùng mã độc đánh cắp thông tin, mã hóa dữ liệu của người dùng để chiếm đoạt tài sản
Ngày 9/12, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) - Công an TP.HCM, cho biết thời gian gần đây xuất hiện tình trạng tội phạm dùng các loại mã độc đánh cắp thông tin, mã hóa dữ liệu của người dùng để chiếm đoạt tài sản. Đặc biệt là giả mạo các ứng dụng trực tuyến tăng cao vào dịp cuối năm 2023.
Theo PA05, các đối tượng sử dụng ngụy trang hợp lý để dẫn dụ nạn nhân cài đặt ứng dụng mã độc, như: giả danh Công an khu vực yêu cầu đăng ký định danh mức 2 VneID; cập nhật thông tin bảo hiểm xã hội (BHXH) trên ứng dụng VssID để được hưởng quyền lợi bảo hiểm lao động ở mức cao; giả mạo nhân viên ngân hàng đề nghị tạo tài khoản ngân hàng mới, mở thẻ tín dụng để được hưởng hạn mức ưu đãi…
Cảnh báo mã độc đánh cắp thông tin, mã hóa dữ liệu của người dùng để chiếm đoạt tài sản
Đặc biệt, các đối tượng đã lợi dụng lỗ hổng trên một số trang mạng điện tử có đuôi .gov.vn hay .com.vn để cài backlink dowload ứng dụng (app) làm nạn nhân tưởng nhầm đây là ứng dụng của các trang mạng chính thống của cơ quan Nhà nước. Do vậy, nhiều người dân yên tâm, chủ quan tải và cài đặt trên điện thoại (smart phone) hoặc máy tính của cá nhân và công ty.
Khi đó, mã độc lây nhiễm trên thiết bị, các đối tượng sẽ giám sát hoạt động của thiết bị. Khi nạn nhân mở ứng dụng trong danh sách mục tiêu, nó sẽ hiển thị giao diện đăng nhập giả mạo chèn lên giao diện thật để đánh lừa người dùng tương tác đăng nhập. Khi thông tin đăng nhập của người dùng vào ứng dụng Internet Banking sẽ được mã độc gửi về cho đối tượng.
Với các dòng smartphone chạy hệ điều hành Android, mã độc có thể không cần người dùng cấp quyền truy cập danh bạ, camera, micro… vẫn có thể can thiệp vào hệ thống điện thoại.
Thời gian qua, tại TPHCM đã có nhiều nạn nhân bị dẫn dụ cài đặt ứng dụng chứa mã độc và bị âm thầm chiếm đoạt rất nhiều tiền trong tài khoản. Sau khi khống chế điện thoại nạn nhân, đối tượng còn tìm cách khai thác các thông tin trong danh bạ, thư viện ảnh, video clip riêng tư… để tìm cách khống chế, đe dọa hoặc tiếp tục dẫn dụ các nạn nhân khác là người quen trong danh bạ.
PA05 khuyến cáo người dân tuyệt đối không cài các ứng dụng từ trang web, cổng thông tin bên ngoài, chỉ nên cài trên kho ứng dụng cửa hàng Play, Apple Store; bật chức năng Google Play Protect, điều này sẽ giúp quét và phát hiện các ứng dụng độc hại hiện có hoặc các ứng dụng mới đang có ý định cài đặt.
Bên cạnh đó, người dân cần thường xuyên nâng cấp hệ điều hành điện thoại và sử dụng phần mềm diệt virus có bản quyền; nên đặt hạn mức số tiền chuyển khoản trực tuyến để kịp thời hạn chế thiệt hại khi bị cài mã độc; nhanh chóng phong tỏa tài khoản cá nhân, công ty nếu nghi vấn và báo cho công an.
Lừa đảo bán xe xịn giá rẻ khiến nhiều người sập bẫy
Gần đây, trên mạng xã hội lại xuất hiện phương thức lừa đảo mới, với mục tiêu là những người tiêu dùng ham mua xe giá rẻ. Cụ thể, các đối tượng tạo lập các trang Facebook giả mạo các cơ quan nhà nước như: “Cục Hải quan thanh lý xe”, “Xe thanh lý đợt 1/2023 Hải quan chính ngạch”…; liên tục chạy quảng cáo và đăng tải những hình ảnh, video về những sản phẩm xe chất lượng nhưng giá bán chỉ bằng 1/3, 2/3 giá thị trường, nhằm tiếp cận tối đa số lượng người dùng có nhu cầu mua xe hoặc quan tâm đến thị trường xe.
Nhiều đối tượng lừa đảo đã giăng bẫy "mua xe xịn giá rẻ" trên mạng với mức giá chỉ bằng một phần nhỏ giá gốc
Tiếp đó, đối tượng nhắn tin trực tiếp với những tài khoản tương tác thông qua Messenger hoặc Zalo, Telegram. Để tăng độ uy tín, các đối tượng còn làm giả giấy tờ của cơ quan nhà nước về việc thanh lý xe hoặc các loại giấy tờ chứng minh nguồn gốc xe.
Trong quá trình trao đổi, các đối tượng sẽ yêu cầu khách hàng gửi ảnh căn cước công dân để làm giấy tờ xe (cavet, đăng kiểm, bảo hiểm, biển số); yêu cầu chuyển khoản tiền đặt cọc 20% giá trị xe và nhiều khoản phí khác để giữ xe; xin địa chỉ nhà để giao xe tận nơi, thời gian thường trong thời gian 3 - 6 ngày tùy khoảng cách. Số tiền yêu cầu nạn nhân “đặt cọc” một khoản tiền từ 5 triệu đồng đến 100 triệu đồng nhằm “giữ xe”.
Tuy nhiên, sau khi nạn nhân chuyển tiền cọc, các đối tượng sẽ lập tức chặn mọi liên lạc với các nạn nhân. Trong một vài trường hợp khác, các đối tượng sẽ lấy đủ các loại lý do để yêu cầu nạn nhân chuyển thêm tiền rồi chiếm đoạt toàn bộ.
Theo Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao – Công an TP. Đà Nẵng cho biết, thời gian gần đây, trên không gian mạng xuất hiện nhiều bài viết quảng cáo mua bán xe máy, ô tô giá rẻ với nội dung “Thanh lý xe Hải quan Đà Nẵng”, “Xe thanh lý đợt 4/2023 Hải quan chính ngạch Đà Nẵng”. Qua xác minh, cơ quan công an xác định đây là thủ đoạn lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền cọc.
Để tránh sập bẫy lừa đảo, Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân nên lựa chọn những địa điểm uy tín và chính thống khi có nhu cầu mua xe. Người tiêu dùng cần tỉnh táo để suy xét kỹ càng, bởi không có cơ quan nhà nước hay cá nhân nào được phép thanh lý xe nhập lậu, trốn thuế, giá rẻ như thông tin trang các trang mạng xã hội.
Giả mạo VTV lừa đảo tuyển sinh "Lễ hội áo dài Xuân Giáp Thìn 2024"
Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an TP Hồ Chí Minh cho biết đang làm rõ phản ánh của người dân về thủ đoạn lừa đảo giả mạo tuyển thí sinh dự thi áo dài để chiếm đoạt tài sản và kịp thời ngăn chặn nạn nhân chuyển tiền cho đối tượng.
Với thủ đoạn tạo lập các trang mạng xã hội “Quảng bá về lễ hội áo dài Xuân Giáp Thìn 2024”, các đối tượng đăng tải thông tin tuyển thí sinh dự thi áo dài với giải thưởng hấp dẫn và nhiều quyền lợi đi kèm.
Các đối tượng lập trang mạng xã hội và giả mạo website của Đài Truyền hình Việt Nam nhằm tuyển thí sinh dự thi áo dài để lừa đảo.
Khi nạn nhân tin tưởng, các đối tượng sẽ dẫn dụ truy cập đến website giả mạo Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), phân công đối tượng tiếp cận, thu thập thông tin cá nhân và yêu cầu nạn nhân chuyển tiền theo tài khoản ngân hàng chỉ định để thực hiện các thử thách trực tuyến (với danh nghĩa thể lệ chương trình, quảng cáo giúp nhà tài trợ) hay nhiều lý do khác để “moi tiền” của bị hại.
Trước thủ đoạn này, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) khuyến cáo: Người dân cần đề cao cảnh giác và tuyệt đối không tham gia các hội thi, lễ hội quảng bá trên mạng khi chưa trực tiếp xác minh, kiểm tra thông tin ngoài đời thực. Không chuyển tiền theo yêu cầu lừa đảo. Về cơ bản thủ đoạn trên không còn quá xa lạ, các đối tượng chỉ thay đổi thông tin, lợi dụng dịp Tết, Xuân Giáp Thìn 2024 để dẫn dụ nạn nhân, nhất là các chị em phụ nữ nên cần hết sức lưu ý.
Lừa đảo bằng dịch vụ hẹn hò trực tuyến, mua bán dâm
Theo Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an thành phố Đà Nẵng (Phòng An ninh mạng), thời gian vừa qua, trên không gian mạng xuất hiện nhiều tài khoản mạng xã hội Facebook mạo danh các nhà hàng, khách sạn, bar, vũ trường nổi tiếng ở Đà Nẵng quảng cáo dịch vụ hẹn hò trực tuyến, mua bán dâm…
Phòng An ninh mạng xác định đây là thủ đoạn lừa đảo bằng hình thức làm nhiệm vụ với cách tiếp cận mới nhắm tới nạn nhân là nam giới.
Cụ thể, các đối tượng tạo tài khoản Facebook và sử dụng tên, hình ảnh, logo thương hiệu của các nhà hàng, khách sạn, bar, vũ trường có thật trên địa bàn thành phố Đà Nẵng nhằm tạo lòng tin với nạn nhân, sau đó chạy quảng cáo Facebook với nội dung với nội dung khiêu dâm hấp dẫn như "Hệ thống gái gọi toàn quốc", "Gái gọi", "Tình một đêm",…
Cảnh báo hình thức lừa đảo bằng dịch vụ hẹn hò trực tuyến.
Sau khi đăng ký thành công, đối tượng tiếp tục hướng dẫn nạn nhân nạp thêm 1 triệu đồng để tham gia "gói nhiệm vụ tình một đêm", sau khi hoàn thành nhiệm vụ, đối tượng lập tức chuyển khoản cho nạn nhân 1,2 triệu đồng và thêm nạn nhân vào một nhóm kín trên Telegram gồm nhiều nhiều tài khoản khác đăng các hình ảnh gợi cảm khoe đã "sở hữu" được các cô gái xinh đẹp.
Thực chất các tài khoản trong nhóm này đều là tài khoản ảo của các đối tượng nhằm tạo lòng tin cho nạn nhân tiếp tục nạp thêm tiền làm nhiệm vụ với hy vọng "sở hữu" được các cô gái xinh đẹp. Tuy nhiên khi số tiền nạp ngày càng lớn thì đối tượng liên tục lấy cớ nạn nhân thao tác sai và yêu cầu nạp tiền tiếp thì sẽ được rút hết toàn bộ số tiền. Đến khi nạn nhân không còn khả năng nạp tiền đối tượng nhanh chóng chặn nạn nhân và chiếm đoạt số tiền nạn nhân đã nạp vào.
Những nạn nhân của thủ đoạn này thường xấu hổ, sợ mất mặt nên không dám trình báo với cơ quan Công an.
Đặc biệt, việc các đối tượng sử dụng tên, hình ảnh, logo thương hiệu của các nhà hàng, khách sạn, bar vũ trường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của các doanh nghiệp nói riêng này và của môi trường du lịch, dịch vụ thành phố Đà Nẵng nói chung.
Điển hình, đầu tháng 11/2023, Phòng An ninh mạng tiếp nhận tin báo của ông V.N (trú Hà Nội) về việc bị lừa với thủ đoạn trên với tổng số tiền bị lừa lên đến hơn 1 tỷ đồng.
Trước tình hình trên, để chủ động phòng ngừa với loại tội phạm này, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an thành phố Đà Nẵng khuyến cáo người dân cần đề cao cảnh giác khi tham gia các ứng dụng hẹn hò online, tránh bị kẻ xấu lợi dụng, lừa đảo, đồng thời, tuyên truyền với người thân, bạn bè về thủ đoạn của loại tội phạm này. Khi gặp các trường hợp như trên, người dân phải báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
CÙNG CHUYÊN MỤC
