Đối với những nước kém phát triển như Bangladesh, thiếu thốn thiết bị y tế là một nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng chăm sóc sức khỏe vô cùng thấp. Năm 2017, một dịch viêm màng não đã tấn công người dân nước này mà cả Bangladesh không có nổi một cỗ máy metagenomics để phân tích dịch não tủy, nhằm tìm ra loại virus nào đã gây bệnh.
Các nhà vi trùng học đã phải mang mẫu phẩm tới tận San Francisco để phân tích, cuối cùng tìm ra virus chikungunya là thủ phạm. Nếu không phát hiện ra nó, sẽ còn vô số trẻ em nước này phải chết mà không rõ nguyên nhân.
Sau bài học kinh nghiệm đó, Bangladesh đã mua một hệ thống metagenomics. Nhưng Khondkar Siddique-e-Rabbani, một nhà vật lý y sinh đồng thời là một doanh nhân tại Đại học Dhaka, cho rằng: Nhập khẩu công nghệ y tế từ nước ngoài không phải là một giải pháp toàn diện cho sự thiếu thốn thiết bị y tế ở Bangladesh.
Khondkar Siddique-e-Rabbani, nhà vật lý y sinh đồng thời là một doanh nhân tại Đại học Dhaka, Bangladesh
Đó là bởi các thiết bị nhập khẩu từ nước ngoài không được thiết kế cho các điều kiện cụ thể ở Bangladesh, bao gồm điện áp, độ ẩm, bụi và khả năng vận hành. Bangladesh cũng không có đủ chuyên gia để sửa chữa chúng nếu cần thiết.
Một ước tính cho thấy 40% các thiết bị chăm sóc sức khỏe được tặng cho các nước thu nhập thấp không sử dụng được. Ví dụ, ngay tại bệnh viện Gambian ở Bangladesh có một máy nén oxy rất hiện đại nhưng lại bị bỏ xó vì điện áp nguồn không tương thích.
Trước những vấn đề như vậy, Rabbani đã dành phần lớn sự nghiệp 40 năm của mình để phát triển các công nghệ y tế đơn giản nhưng hữu dụng. Dưới đây là 4 công nghệ điển hình như vậy, giá rẻ nhưng có thể tạo ra sự thay đổi lớn trong hệ thống chăm sóc sức khỏe ở quốc gia này:
1. Bộ chế đo điện tim đồ điều khiển bằng laptop
Đây là một cỗ máy điện tim 12 cần được Rabbani và đội ngũ của mình chế tạo dành cho những nhân viên y tế ở nông thôn. Nó được lắp ráp từ các bộ phận điện tử, mà hầu hết có thể dễ dàng tìm thấy. Bộ điều khiển trung tâm chính là một chiếc laptop.
Cỗ máy, hay nói đúng hơn là bộ chế EKG, này có thể làm nhiệm vụ tương đương bất kỳ một cỗ máy điện tim đồ nào. Nó còn có thể lưu trữ và cung cấp dữ liệu trực tuyến, qua kết nối internet.
2. Chi giả bằng máy
Trông không có vẻ đẹp đẽ cho lắm, nhưng bạn sẽ phải bất ngờ khi Rabbani và các đồng nghiệp của mình đã chế tạo ra bàn tay máy này với giá chỉ 25 USD. Nó có một động cơ được kích hoạt bằng cảm biến gắn với cơ cẳng tay, cho phép người điều khiển mở ngón tay cái.
Để khép ngón tay lại, đơn giản Rabbani đã dùng một lò xo. Ông cho biết bàn tay giả này có thể viết và gõ. Nó làm được một nửa các chức năng mà một bàn tay bình thường có thể làm. Một lần nữa, mức giả của nó chỉ là 25 USD.
3. Khử trùng nước bằng năng lượng Mặt Trời
Nước sạch là một vấn đề cấp bách ở Bangladesh, nơi nhiều vùng đang bị ô nhiễm bởi asen, nước thải, mầm bệnh hoặc chất thải từ ngành công nghiệp nhuộm da hoặc may mặc.
Một giải pháp giá rẻ nhưng hiệu quả cho vấn đề này là khai thác lượng ánh sáng Mặt Trời dồi dào ở Bangladesh. Trong một dự án, Rabbani và các đồng nghiệp đã chế tạo ra một thiết bị khử trùng nước chỉ bằng một khay tre sơn màu đen và túi nylon.
Nước được bọc trong một túi nylon, đặt trên khay tre hấp thụ nhiệt và sẽ nóng lên mức 70°C chỉ trong vòng 2 tiếng đồng hồ. Ở mức này, nhiều mầm bệnh trong nước đã bị tiêu diệt. Sau nhiều tháng lưu trữ, nước được khử trùng theo cách này vẫn vượt qua các bài kiểm tra nhiễm khuẩn.
Thiết bị này đã được thí điểm triển khai ở các gia đình nông thôn trước này chỉ sử dụng nước sông, cũng như những khu tái định cư ở Bangladesh, nơi nguồn nước thường bị ô nhiễm.
Rabbani nói rằng chỉ cần hai quy trình khử trùng nước một ngày đã tạo ra đủ nước uống cho một hộ gia năm người.
4. Giấy lọc nước làm từ tảo
Đây là một trong những dự án mới nhất mà Rabbani tham gia, trong đó, sử dụng một phát minh của Albert Mihranyan, nhà công nghệ nano đến từ Đại học Uppsala ở Thụy Điển. Mihranyan đã tạo ra một hệ thống lọc nước sử dụng Pithophora, một loại tảo có nhiều ở Bangladesh.
Các nanocellulose từ tảo được chiết xuất, sau đó được rửa và tẩy trắng như sợi để làm ra giấy lọc. Loại giấy lọc một lần này có lỗ chỉ rộng 20 nanomet, có thể lọc được cả virus, điều mà ngay cả nhiều hệ thống lọc nước hiện đại cũng chưa làm được.
Trên đây chỉ là 4 trong số các công nghệ giá rẻ được ứng dụng trong y tế ở Bangladesh. Tất nhiên, chúng ta vẫn phải nhấn mạnh việc chuyển giao công nghệ y tế cho các nước thu nhập thấp là cần thiết.
Nhưng sự nghiệp Rabbani cho thấy tầm quan trọng của việc phát triển các công nghệ y tế ứng dụng được trong điều kiện bản địa. "Chúng tôi tin rằng khoa học và công nghệ nên phù hợp với người dân. Nhưng mối liên hệ này đang bị thiếu trong cộng đồng khoa học của chúng tôi", Rabbani nhấn mạnh.
Đối với ông ấy và những người trẻ mà ông ấy làm việc cùng, kết hợp nghiên cứu với tinh thần kinh doanh là một con đường để thoát khỏi thực tế, đưa đất nước tiến về phía trước.
Tham khảo Forbes
CÙNG CHUYÊN MỤC
