Khi Floria Tan nộp đơn xin thực tập tại Meituan - Công ty giao đồ ăn lớn của Trung Quốc, cuộc phỏng vấn đầu tiên của cô không phải với người thật.
Người phỏng vấn được tạo ra bởi AI, là hình ảnh một người phụ nữ, trạc tuổi Tan, với nụ cười thân thiện. Người phỏng vấn đã giới thiệu ngắn gọn về Meituan và đưa ra một loạt các câu hỏi được định sẵn như "Bạn đã gặp phải thử thách nào trong quá khứ?". Sau mỗi câu trả lời, người phỏng vấn AI này sẽ tóm tắt những gì đã nói và đưa ra một câu hỏi tiếp theo.
Người phỏng vấn là một avatar AI, làm việc từ một danh sách các câu hỏi được xác định trước nhưng sử dụng một mô hình ngôn ngữ lớn để tạo ra các câu hội thoại nghe có tính chân thực. Nhưng Tan nói với Rest of World rằng cảm giác giống như đang làm bài kiểm tra viết hơn là đang trò chuyện. "Tôi không coi đó là một con người thực sự", cô nói. "Tôi chỉ đơn giản là nhìn vào camera và nói chuyện".
Từng được coi là một sự tò mò, các cuộc phỏng vấn xin việc về AI đã trở nên phổ biến hơn khi các công ty khởi nghiệp tìm cách xây dựng doanh nghiệp dựa trên các khả năng đáng ngạc nhiên được thể hiện bởi các nền tảng như OpenAI. Đa số sẽ dùng tới cách này khi muốn sàng lọc hàng nghìn ứng viên cùng một lúc mà không muốn mất quá nhiều công sức, nhân lực hay tiền bạc. Nhưng khi các công ty tranh giành nhau để tích hợp AI vào doanh nghiệp của mình, những trải nghiệm như Tan sẽ trở nên phổ biến.
Ý tưởng sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn để tự động hóa hơn nữa quy trình tuyển dụng đã bùng nổ trong thế giới doanh nghiệp tại Hoa Kỳ. Một cuộc khảo sát năm 2023 của công ty ResumeBuilder đối với 1.000 nhân viên tại Mỹ cho thấy 10% các công ty đã sử dụng AI trong quy trình tuyển dụng và 30% khác có kế hoạch tích hợp AI vào năm sau đó. Công ty nghiên cứu Gartner đã liệt kê các chatbot ngôn ngữ tự nhiên là một trong những cải tiến quan trọng của năm 2023 đối với ngành tuyển dụng, coi công nghệ này là thử nghiệm nhưng đầy hứa hẹn.
Giải pháp này hiện đang được ưa chuộng ở Trung Quốc và Ấn Độ. Không chỉ có Florian Tan, nhiều ứng viên thi tuyển vào các công ty như Siemens, China Mobile và Estee Lauder cũng có những trải nghiệm tương tự với các cuộc phỏng vấn được hỗ trợ bởi AI tại Trung Quốc, theo các bài đăng trên mạng xã hội.
MoSeeker, một nhà cung cấp hệ thống tuyển dụng AI của Trung Quốc, đã thực hiện hàng trăm nghìn cuộc phỏng vấn tự động mỗi năm, cho biết các công ty đa quốc gia bao gồm Disney và Mars cũng là một trong số các khách hàng của mình. Các nền tảng như Talently.ai, Instahyre và Intervue là những mô hình AI được các công ty Ấn Độ sử dụng trong quá trình tuyển dụng.
Có nhiều cách khác nhau để tự động hóa quy trình tuyển dụng. Bước đầu tiên chỉ đơn giản là chuẩn hóa danh sách các câu hỏi được hỏi trong buổi phỏng vấn ban đầu, một biện pháp thường được áp dụng như một nỗ lực để chống lại định kiến văn hóa. Khi các câu hỏi được chuẩn hóa, chỉ có lợi ích tối thiểu đối với sự hiện diện của con người.
Các công ty thường chuyển từ phỏng vấn trực tiếp sang các cuộc gọi Zoom từ xa, sau đó sang video được ghi lại trước của một người thật và cuối cùng là một hình đại diện được tạo hoàn toàn bằng máy tính.
Sự phát triển của các nền tảng AI tạo sinh như OpenAI và Anthropic cho phép các công ty tự động hóa quy trình hơn nữa, thêm các câu hỏi theo dõi phản hồi thông qua các hệ thống ngôn ngữ tự nhiên của nền tảng. Talently.ai là một dịch vụ như vậy, chuyển đổi câu trả lời phỏng vấn thành văn bản và sử dụng kỹ thuật để tạo phản hồi. Nhà sáng lập Qasim Salam nói với Rest of World rằng công ty của ông có thể tiết kiệm cho khách hàng tới 80% giờ làm việc cho mỗi vị trí được tuyển dụng.
Salam tự tin rằng những người phỏng vấn AI ít thiên vị hơn con người. "Họ không tức giận hay có tâm trạng không tốt khi tiến hành những cuộc phỏng vấn này và bỏ qua ứng viên vì lý do đó", ông nói. "Không quan trọng bạn có màu da gì, bạn đến từ đâu hay giọng nói của bạn thế nào... Vì vậy, AI chỉ đánh giá ứng viên dựa trên năng lực".
Các công ty tuyển dụng AI cũng quảng cáo về khả năng của họ trong việc kết hợp chặt chẽ các yêu cầu khi tuyển dụng của khách hàng. Sarbojit Mallick là đồng sáng lập của Instahyre, một công ty khởi nghiệp về nhân sự có trụ sở tại New Delhi, sử dụng AI để kết hợp các ứng viên với các nhà tuyển dụng. Mallick nói với Rest of World rằng các công ty có các yêu cầu khác nhau cho các khu vực khác nhau: Ví dụ, khi Uber tuyển dụng người Ấn Độ cho văn phòng tại Hoa Kỳ, họ tìm kiếm nhiều chuyên gia có định hướng hệ thống hơn. "Nhưng ở Ấn Độ, khi họ bắt đầu mở văn phòng tại Hyderabad và Bengaluru, họ đang tìm kiếm những người đam mê khởi nghiệp". Mallick cho biết một mô hình thành công là mô hình có thể nắm bắt được các thị hiếu đó và kết hợp chúng, ngay cả trong trường hợp các công ty có thể chưa xác định rõ được yêu cầu của họ.
Điều này làm dấy lên nỗi ám ảnh về việc đưa sự thiên vị vào mô hình tuyển dụng. Nhưng Mallick nhấn mạnh rằng, trong những trường hợp phân biệt đối xử trực tiếp, Instahyre sẽ có cách tiếp cận khác. "Đối với một số vai trò nhất định, các nhà tuyển dụng cho rằng chỉ có nam giới mới phù hợp, không phải phụ nữ, điều này hoàn toàn sai", ông nói. "Vì vậy, trong những trường hợp như vậy, chúng tôi đào tạo mô hình AI của mình để loại bỏ những sự thiên vị như vậy".
Đối với các chuyên gia, những biện pháp đó là không đủ để ngăn chặn sự thiên vị xâm nhập vào dữ liệu đào tạo. Hilke Schellmann, chuyên gia nghiên cứu về sự thiên vị trong thuật toán với Trung tâm Pulitzer, nói với Rest of World rằng sự thiếu minh bạch là khía cạnh đáng báo động nhất. "Tôi hy vọng rằng các nhà tuyển dụng và quản lý tuyển dụng có các tiêu chí và cách thức rõ ràng để đánh giá mọi người", cô nói. "Nhưng chúng tôi không biết ChatGPT đánh giá mọi người dựa trên tiêu chí gì trong các hệ thống này".
Điều đó không có nghĩa là những người hoài nghi như Schellman cho rằng các hệ thống AI không thể có vai trò trong việc tuyển dụng, nhưng vị chuyên gia này muốn thấy nhiều biện pháp bảo vệ hơn trước khi chúng có vai trò. Schellman cho biết: “Những gì các công ty này cần làm là đưa ra các báo cáo kỹ thuật rất rõ ràng để cho chúng tôi thấy: Đây là cách chúng tôi xây dựng công cụ, đây là cách chúng tôi đảm bảo rằng nó hợp lệ. Nó thực sự kiểm tra những thứ chúng tôi cần trong công việc này. Và đây là cách chúng tôi thực hiện giảm thiểu sự thiên vị”. “Cho đến nay, tôi chưa thấy bất kỳ báo cáo kỹ thuật nào như vậy”.
Cô cũng lo ngại về việc tập trung vào quy mô. Trong khi hệ thống yêu cầu dữ liệu đào tạo để cải thiện, thì việc tràn ngập dữ liệu thường khiến việc truy vấn lý do tại sao một quyết định cụ thể được đưa ra trở nên khó khăn hơn. Schellman cho biết: "Trong tuyển dụng, nhiều dữ liệu hơn không phải lúc nào cũng giải quyết được vấn đề". "Chúng ta cung cấp càng nhiều dữ liệu thì khả năng thiên vị càng cao".
Trong khi đó, một số ứng viên lại đang sử dụng AI để gian lận trong các cuộc phỏng vấn. Trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc, các công ty đang rao bán các dịch vụ AI hứa hẹn sẽ giúp mọi người trả lời các câu hỏi phỏng vấn theo thời gian thực. Carlos Chen có trụ sở tại Thượng Hải đã ra mắt Whisper Interview vào tháng 4, nơi ghi lại các câu hỏi phỏng vấn và tạo ra câu trả lời thông qua GPT-4o để các ứng viên đọc ra. Hiện tại, ứng dụng này có gần 10.000 người dùng. Chen tuyên bố rằng một số người trong số họ đã vượt qua các cuộc phỏng vấn nhờ sự trợ giúp của ứng dụng này.
CÙNG CHUYÊN MỤC
