Cần dạy trẻ điều gì trong thời đại công nghệ?

Trong kỷ nguyên số, trẻ em đối diện với không chỉ nguy cơ nghiện thiết bị điện tử mà còn cả lừa đảo trực tuyến, thông tin độc hại và sự lệ thuộc vào trí tuệ nhân tạo.

Trong chương trình Câu chuyện cuộc sống tuần này, các chuyên gia cảnh báo trẻ đối mặt nguy cơ nghiện thiết bị, lừa đảo trực tuyến và lệ thuộc AI. Cha mẹ cần chủ động trang bị kỹ năng số và giữ kết nối cảm xúc với con.

Nhiều phụ huynh thừa nhận, họ chưa lường hết những rủi ro khi cho con dùng điện thoại. Chị N.T.L (TP.HCM) từng chủ quan cho rằng, con chỉ xem video giải trí nhưng sau đó, chị phát hiện con tham gia nhóm kín và bị người lạ đe dọa. “Lúc đó tôi vừa sợ vừa hối hận vì đã không kiểm soát việc sử dụng điện thoại của con”, chị nói.

Theo Tiến sĩ Phạm Thị Thúy (chuyên gia xã hội học), mạng xã hội lưu trữ toàn bộ thông tin cá nhân của người dùng, trẻ nhỏ thường không ý thức được rủi ro. “Chỉ cần vài thao tác, người khác có thể biết chúng ta là ai, học ở đâu, cha mẹ làm gì. Đó là lỗ hổng khiến trẻ dễ bị lôi kéo, dụ dỗ. Vì vậy, kỹ năng sử dụng mạng xã hội cần được trang bị sớm”, bà nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, Thạc sĩ Lê Kim Ngân (Trường Cao đẳng An ninh mạng iSPACE) khuyến nghị phụ huynh thiết lập quyền riêng tư và bảo mật ở mức cao nhất trên Facebook, TikTok, đồng thời dạy trẻ không công khai thông tin cá nhân hay thói quen sinh hoạt.

Gia đình mới là nơi giữ cho trẻ cân bằng và trưởng thành an toàn (Ảnh minh họa)

Một thách thức khác là việc trẻ lạm dụng AI. Chị L.T.K lo lắng khi con thường xuyên dùng trí tuệ nhân tạo để làm bài tập: “Tôi sợ con sẽ lười suy nghĩ, mất khả năng tư duy độc lập”. Trong khi đó, chị N.H.K.M bàng hoàng khi phát hiện con trai tâm sự với ChatGPT nhiều hơn với gia đình.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Ngọc Giàu phân tích, nguyên nhân sâu xa nằm ở sự rạn nứt kết nối trong gia đình. “Cha mẹ không nên bác bỏ hay chê bai việc con tin tưởng AI, mà cần trò chuyện để hiểu con dùng AI như thế nào, AI giúp gì cho con. Sự khéo léo, bình tĩnh sẽ giúp tái kết nối với trẻ”, bà chia sẻ.

Các chuyên gia đều thống nhất rằng, trong thời đại công nghệ, cha mẹ không chỉ dạy trẻ cách bảo mật thông tin hay kiểm soát thời gian online, mà quan trọng hơn là xây dựng sự gắn kết, quan tâm và lắng nghe. Công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng gia đình mới là nơi giữ cho trẻ cân bằng và trưởng thành an toàn.