Trong khi anime và manga ngày càng trở nên phổ biến toàn cầu và mang lại doanh thu đáng kể, các tổ chức nhân quyền quốc tế cho rằng đằng sau sự phát triển này là những bất cập nghiêm trọng trong điều kiện làm việc, sự bất bình đẳng, và đặc biệt là nguy cơ xâm phạm quyền phụ nữ.
Liên Hợp Quốc Công Bố Báo Cáo Gây Tranh Cãi
Mới đây, Hội đồng Nhân quyền của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã công bố một báo cáo mang tên "Báo cáo của Nhóm Công tác về Vấn đề Nhân quyền và Các Tập đoàn Kinh doanh." Theo báo cáo, Liên Hợp Quốc đánh giá rằng ngành công nghiệp anime - với doanh thu đạt khoảng 20 tỷ USD - đang đối mặt với các vấn đề về mức lương thấp, đặc biệt là với các họa sĩ trẻ và các nhà sản xuất độc lập. Nhiều người trong số họ chỉ kiếm được mức lương khởi điểm khoảng 10.000 USD mỗi năm và bị xếp vào nhóm lao động tự do hoặc làm việc theo hợp đồng ngắn hạn, không có đủ chế độ bảo vệ lao động.
Liên Hợp Quốc cho rằng các studio sản xuất anime ở Nhật Bản hầu như không bị xử phạt hoặc có chính sách bảo vệ người lao động hợp lý. Ngoài ra, báo cáo cũng nhấn mạnh rằng nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn, ngành công nghiệp anime Nhật Bản sẽ không thể duy trì lâu dài, và thậm chí có nguy cơ “sụp đổ” trong tương lai gần.
Anime Bị Chỉ Trích Là Kích Động Bạo Lực Đối Với Phụ Nữ
Đặc biệt, Ủy ban Xóa bỏ Phân biệt đối xử với Phụ nữ (CEDAW) của Liên Hợp Quốc bày tỏ lo ngại rằng các nội dung trong anime, manga và game có thể cổ xúy bạo lực giới tính và định kiến phân biệt đối xử với phụ nữ và trẻ em gái. Trong báo cáo, Liên Hợp Quốc kêu gọi Nhật Bản áp dụng các biện pháp pháp lý và tăng cường kiểm duyệt nội dung nhằm loại bỏ yếu tố "kh.i.ê.u d.â.m hóa" trong các sản phẩm giải trí này.
Nội dung của báo cáo đã khiến nhiều nhà hoạt động xã hội và một số tổ chức nhân quyền tại Nhật Bản ủng hộ, nhưng đồng thời lại dấy lên sự phản đối gay gắt từ một bộ phận lớn người dân và chính giới Nhật Bản.
Phản Ứng Dữ Dội Từ Người Nhật
Ngay khi báo cáo được công bố, người dân Nhật Bản đã bày tỏ sự bức xúc. Trên các diễn đàn mạng và nền tảng xã hội như Twitter, hashtag “Liên Hợp Quốc” đã nhanh chóng trở thành xu hướng tìm kiếm hàng đầu tại Nhật Bản. Ken Akamatsu, một tác giả manga nổi tiếng và hiện là chính trị gia, đã lên tiếng chỉ trích báo cáo là “phiến diện”, coi đó là sự can thiệp vào quyền tự do sáng tạo trong anime và manga.
Nghị sĩ Yamada Taro của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) thậm chí còn nêu lên mối nghi ngờ rằng các thế lực thù địch đang tìm cách hủy hoại văn hóa truyền thống Nhật Bản thông qua Liên Hợp Quốc. Ông cho rằng báo cáo này phủ nhận quyền tự do ngôn luận của người Nhật và đề xuất việc giảm đóng góp cho Liên Hợp Quốc.
Các Luồng Ý Kiến Trái Chiều
Mặc dù có nhiều người Nhật lên tiếng phản đối báo cáo của Liên Hợp Quốc, một số cá nhân và tổ chức hoạt động vì nữ quyền và quyền đa dạng giới lại bày tỏ sự ủng hộ. Những người này cho rằng cần có biện pháp mạnh hơn để kiểm soát nội dung trong anime và manga nhằm bảo vệ quyền lợi của phụ nữ và trẻ em gái, thậm chí đề xuất các quốc gia phương Tây gây áp lực lên chính phủ Nhật Bản để thực hiện kiểm duyệt nghiêm ngặt hơn.
Tuy nhiên, quan điểm này gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng otaku Nhật Bản, những người cho rằng các tổ chức quốc tế đang can thiệp vào văn hóa bản địa của họ và sử dụng tiêu chuẩn phương Tây để áp đặt lên nền công nghiệp giải trí Nhật Bản.
Phản Ứng Của Cộng Đồng Otaku
Trong các phản hồi trên mạng xã hội, nhiều người hâm mộ anime chỉ trích Liên Hợp Quốc, cho rằng tổ chức này không nên can thiệp vào các sản phẩm văn hóa của Nhật Bản. Một số người thậm chí còn mỉa mai rằng Liên Hợp Quốc nên dành thời gian để giải quyết các vấn đề nghiêm trọng hơn ở các quốc gia Trung Đông thay vì tập trung vào anime. Các bình luận nổi bật còn bao gồm việc chỉ trích sự “vô dụng” của Liên Hợp Quốc trong việc cung cấp số liệu xác thực về vấn đề này.
Không ít người cáo buộc các tập đoàn giải trí phương Tây đang cố gắng "hạ bệ" anime và manga vì những sản phẩm này hiện đang thống trị toàn cầu và vượt mặt các sản phẩm văn hóa phương Tây.
Tương Lai Ngành Công Nghiệp Anime Sẽ Ra Sao?
Anime và manga là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản và là niềm tự hào của đất nước này. Trong bối cảnh Liên Hợp Quốc đang ngày càng có những động thái kiểm soát chặt chẽ nội dung của anime, nhiều người Nhật lo ngại rằng ngành công nghiệp này có thể chịu chung số phận như các sản phẩm giải trí đại chúng phương Tây, vốn đã trải qua những cuộc kiểm duyệt và kiểm soát gắt gao.
Người Nhật e ngại rằng nếu ngành công nghiệp này không được bảo vệ, nó có thể mất đi bản sắc vốn có, từ đó gây tổn hại nghiêm trọng đến sự phát triển của một nền văn hóa đã được xây dựng qua nhiều thế hệ. Sự tức giận và phản đối từ phía Nhật Bản cho thấy người dân và chính phủ nước này sẽ có những phản ứng quyết liệt nhằm bảo vệ quyền tự do sáng tạo trong ngành công nghiệp anime và văn hóa truyền thống của họ.
Dù chưa biết liệu báo cáo của Liên Hợp Quốc sẽ dẫn đến những thay đổi thực tế nào, nhưng rõ ràng là làn sóng tranh cãi xung quanh vấn đề nhân quyền và tự do sáng tạo trong ngành công nghiệp anime sẽ còn tiếp tục trong tương lai gần.
CÙNG CHUYÊN MỤC
