Những người đã từng sống ngoài không gian, bao gồm cả phi hành gia người Anh đầu tiên, Tiến sĩ Helen Sharman, đã trải qua một hiện tượng được gọi là "hiệu ứng tổng quan" (the overview effect), một trải nghiệm tâm lý sâu sắc thay đổi vĩnh viễn cách họ nhìn nhận cuộc sống trên Trái đất.
Hiệu ứng này, được ghi nhận từ những ngày đầu của du hành vũ trụ, mô tả việc các phi hành gia trở về thường không thể nhìn nhận cuộc sống hàng ngày theo cách cũ. Nhiều người đã phải vật lộn để thích nghi với cuộc sống bình thường và có những thay đổi lớn về cách sống.
Hiệu ứng tổng quan thay đổi nhận thức như thế nào?
Cựu phi hành gia Robert 'Bob' Thirsk, người đã có hai lần du hành không gian, thẳng thắn chia sẻ rằng trải nghiệm này đã làm thay đổi hoàn toàn các giá trị của ông. Ông cho biết mình không còn quan tâm đến những vấn đề chính trị nhỏ nhặt ở địa phương vì chúng trở nên vô nghĩa khi bạn nhìn Trái đất từ một khoảng cách xa. Vợ của ông thậm chí còn nói đùa rằng đầu ông "vẫn còn trong không gian" vì chuyến đi đã tác động quá lớn đến ông.
Tiến sĩ Helen Sharman cũng trải qua sự "thiết lập lại" tương tự. Sau sứ mệnh ngắn ngủi kéo dài 8 ngày, bà nhận ra rằng khi ở ngoài không gian, bà không hề nghĩ đến những thứ vật chất. Thay vào đó, tâm trí bà chỉ hướng về gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Bà chia sẻ rằng việc ở trong không gian đã giúp bà "thiết lập lại các ưu tiên trong cuộc sống, và quan điểm này ở lại với tôi kể từ đó."
Mối liên kết mong manh và sự xa lánh
Hiệu ứng tổng quan cũng khiến các phi hành gia cảm thấy trách nhiệm sâu sắc hơn đối với hành tinh. Tiến sĩ Sharman cho biết việc nhìn Trái đất từ xa có thể gợi lên những cảm xúc phức tạp. Bà nhớ rõ hình ảnh mọi thứ trên Trái đất liên kết chặt chẽ với nhau như thế nào, từ những vòng xoáy sinh vật phù du đến những dòng sông băng qua nhiều quốc gia. Chính điều đó đã giúp bà nhận thức rõ hơn về sự mong manh của hành tinh.
Tuy nhiên, trải nghiệm phi thường này cũng có thể tạo ra sự xa cách với bạn bè và gia đình. Robert Thirsk cho biết gia đình và bạn bè đôi khi cảm thấy xa lạ với những gì phi hành gia đã trải qua và họ cảm thấy như không bao giờ có thể sánh được với trải nghiệm khám phá không gian đó.
Thích nghi với cuộc sống bình thường
Việc trở lại Trái đất đối với các phi hành gia thường diễn ra một cách từ từ. Họ được kiểm tra y tế, trải qua nhiều tuần họp tóm tắt và dần dần có lại thời gian cho gia đình và bạn bè. Mặc dù họ dần trở lại với cuộc sống bình thường, nhưng những cảnh quan tuyệt đẹp từ quỹ đạo sẽ mãi mãi ở lại trong ký ức họ.
Hiệu ứng tổng quan không chỉ là một hiện tượng tâm lý thú vị mà còn là minh chứng cho việc một chuyến đi ngoài không gian có thể thay đổi một con người sâu sắc đến thế nào. Nó giúp họ nhìn thấy bức tranh lớn hơn, trân trọng những giá trị cốt lõi và có trách nhiệm hơn với ngôi nhà chung của chúng ta.
Nguồn: Daily Mail
CÙNG CHUYÊN MỤC
