Dù từng được nhắc đến với hai ý nghĩa khác nhau trong thần thoại Hy Lạp, nhưng có vẻ như ý tưởng Tartarus là địa ngục được biết đến nhiều hơn. Ban đầu, người ta tưởng tượng Tartarus là một cái hố sâu bên dưới Trái Đất, nhưng sau đó nó lại được tái tưởng tượng lại thành một kiểu địa ngục, nơi những kẻ phạm tội ác nghiêm trọng khi còn sống phải chịu trừng phạt ở đó.
Tartarus trong Theogony của Hesiod
Trong Theogony của Hesiod, Tartarus là một trong số những thực thể đầu tiên xuất hiện khi vũ trụ được tạo ra, và đối nghịch với Gaia (Đất).
"Trước tiên ra Hang Sâu; và sau đó là Đất có bộ ngực phì nhiêu, chỗ ngồi vững chắc vĩnh hằng của tất thảy các đấng bất tử trên đỉnh Olympus tuyết phủ; Tartara (số nhiều của Tartarus) mù sương ở trong nơi lõm sâu vào lòng đất thênh thang;"
Giống như các nhân vật nguyên thủy khác, Tartarus được xem là một thực thể thuần túy hơn là các vị thần như Titan hay Olympus, và được liên kết với ý tưởng về địa điểm. Tương tự như Gaia không phải thần đất, mà chính là Đất. Tartarus không phải thần vực thẳm, mà chính là vực thẳm.
Nữ thần Gaia và các con
Điều khác biệt giữa hai hình tượng là Gaia tham gia nhiều hơn vào các sự kiện trong thần thoại, đặc biệt là trong thần thoại giải thích sự nắm quyền của Kronos và việc lật đổ Ouranos của vị thần này. Trong qua trình đó, Gaia, vốn là một nguyên tố được biến thành hình tượng cụ thể hơn, giúp cho các độc giả của Hesiod dễ liên tưởng. Gaia lập mưu lật đổ Ouranos, nói chuyện với các Titan con của bà và vui mừng khi Kronos thực hiện kế hoạch. Còn Tartarus thì ngược lại, không được miêu tả theo cách này trong các câu chuyện thần thoại.
Tartarus là nơi các vị thần giam giữ những kẻ đe dọa đến sự cai trị của họ. Nguy hiểm nhất trong số này có lẽ là các Titan. Việc này diễn ra sau trận đại chiến giữa Titan và các thần Olympus, Titan bị đánh bại, rồi bị cầm tù trong Tartarus. Theo Hesiod, nơi này sẽ do Kottos, Gyges và Briareos – những cận vệ trung thành của thần Zeus canh giữ.
Tưởng tượng mới về Tartarus
Ở thời kỳ sau này, người Hy Lạp tưởng tưởng Tartarus không chỉ là nơi giam giữ kẻ thù của các vị thần Olympus mà còn là chốn trừng phạt những kẻ đã phạm tội ác khủng khiếp. Với vai trò lãnh địa trừng phạt những kẻ ác, Tartarus lại là phiên bản đối nghịch với Elysium, nơi những người ngay thẳng sinh sống.
Một vài trong số các nhân vật được biết đến rộng rãi chịu hình phạt ở Tartarus có Tantalus (phạm tội khinh bỉ các vị thần), Sisyphus (tội chơi khăm các vị thần), Ixion (cố tình quyến rũ nữ thần Hera) và các nàng Danaide (49 thiếu nữ mắc tội sát hại chồng). Có rất nhiều tội ác khác nhau có thể đưa con người đến cảnh bị giam giữ trong Tartarus. Trong sử thi Aeneid của Virgil, hành trình của Aeneas băng qua minh giới đã miêu tả rất chi tiết.
CÙNG CHUYÊN MỤC
