Có thể bạn chưa biết, ong mật không phải là loài côn trùng duy nhất có khả năng tạo ra sản phẩm tự nhiên có vị ngọt, sánh và có màu từ nâu đến vàng mà chúng ta gọi là mật ong. Một số loài ong khác, cũng như ong vò vẽ và thậm chí cả ong bắp cày được biết là tạo ra những loại mật có vị ngọt tương tự, nhưng có lẽ loài côn trùng khác thường nhất có thể chuyển mật hoa thành mật chính là kiến Honeypot, trong đó phổ biến nhất là Camponotus inflatus, chúng là những công nhân đóng vai trò là xây dựng kho chứa mật cho đàn khi thức ăn khan hiếm.
Thuộc họ Formicidae, kiến mật sinh sống ở những vùng khí hậu nóng và khô trên toàn thế giới. Một số cá thể thậm chí còn được ghi nhận là sống tại những sa mạc với sức nóng khủng khiếp. Theo ghi nhận, loài kiến này được phát hiện đầu tiên ở Australia năm 1881 bởi nhà tự nhiên học người Mỹ - Henry Christopher McCook. Dần dần, chúng sinh sôi và di cư ra nhiều vùng khác. Chất lỏng trong bụng kiến mật có vị rất ngọt và là một nguồn đường bổ dưỡng. Một số bộ lạc thổ dân ở Australia thỉnh thoảng vẫn ăn kiến mật.
Trên thực tế, đây là những con kiến thợ chuyên ăn mật hoa thu được từ nhiều loại thực vật khác nhau. Chúng sẽ ăn liên tục cho đến khi bụng của chúng nở ra đến mức trông chúng có vẻ như sẵn sàng vỡ ra và làm nổ chất lỏng màu hổ phách bên trong. Được biết đến với cái tên "kiến mật", chất lỏng ngọt ngào màu hổ phách trong bụng của chúng sẽ được tiết ra bất cứ khi nào các thành viên trong đàn của chúng cần thức ăn.
Thức ăn của kiến mật là mật hoa và dịch cây chứa nhiều đường. Chúng cũng ăn chất lỏng từ côn trùng khác, dịch ngọt của rệp vừng và động vật chết. Kiến thợ rời tổ để kiếm thức ăn. Sau khi tìm thấy thức ăn, chúng ăn hết và quay trở về tổ. Kiến thợ sẽ tới thăm những con kiến mật và nôn ra một phần bữa ăn cho kiến mật.
Các loài như Camponotus inflatus liên tục cho kiến mật ăn mật và phấn hoa. Và khi đến một giới hạn nhất định, bụng của kiến mật trở nên to đến mức chúng không thể di chuyển, vì vậy chúng chỉ có thể treo lơ lửng cơ thể trên mái của tổ cho đến khi những con kiến đồng loại của chúng yêu cầu được ăn mật.
Hình dáng phần bụng là đặc điểm thú vị nhất về loại kiến này. Phần bụng của chúng phồng to, tròn và trông như chứa đầy những giọt mật trong suốt vàng óng thích mắt.
Hầu hết các loài kiến mật được tìm thấy ở các vùng khô hạn, sa mạc hoặc bán khô hạn ở Úc, Mỹ, Mexico và lục địa Châu Phi, nơi việc tìm kiếm nguồn thức ăn có thể khó khăn, vì vậy việc sản xuất và lưu trữ mật được cho là một sự thích nghi để tồn tại trong những môi trường khắc nghiệt này.
Nhiệm vụ của kiến mật đơn giản, chúng chỉ cần béo lên càng nhanh càng tốt. Chúng càng có kích cỡ lớn bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Trên thực tế, kiến mật rất ít khi di chuyển, chúng luôn yên lặng treo mình trên nóc tổ và chỉ di chuyển khi thật sự cần thiết.
Kiến Honeypot là một nguồn tài nguyên quý giá đến nỗi các đàn kiến đôi khi sẽ tấn công lẫn nhau và đánh cắp chúng. Ở Úc, những người thổ dân cũng tỏ ra rất ưa thích những con côn trùng chứa đầy mật ngọt này và sẽ đào xung quanh tổ kiến để tìm chúng.
Người ta có thể bắt lấy một chú kiến mật và cho vào miệng nhai ngay lập tức. Có thể nhiều người cho rằng, hành động này thật đáng sợ, nhưng nguồn dinh dưỡng dồi dào trong bụng của chúng là lí do biến kiến mật trở thành một món ăn vô cùng đặc biệt.
Trong bộ phim tài liệu Trials Of Life năm 1990, chính đạo diễn David Attenborough đã được quay cảnh nhét một con kiến vào miệng và ông cũng thực sự được nếm thử vị của chúng.
Thay vì cất trữ thức ăn ở một khoang đặc biệt trong tổ như những loài kiến khác, kiến mật thợ mang thức ăn về và… “tẩm bổ” cho đồng loại. Cứ như thế, bụng kiến mật có thể đạt đến kích cỡ một quả nho. Trong thời điểm khan hiếm thức ăn, kiến mật sẽ có nhiệm vụ cung cấp nguồn dinh dưỡng cho những thành viên khác trong tổ. Khi đó, những con kiến thợ sẽ chỉ cần kéo râu của kiến mật và chúng sẽ được thưởng thức... bãi nôn dinh dưỡng do kiến mật thải ra.
Theo một nghiên cứu của các nhà khoa học, mặc dù thoạt nhìn mật kiến và mật ong trông rất giống nhau, nhưng mật của kiến có độ đặc ít hơn so với mật ong. Nó ngọt, nhưng không hoàn toàn ngọt như mật ong mà con người chúng ta vẫn quen dùng, ngoài ra mật kiến còn có cả vị chua không được phát hiện trong mật ong mật.
Cũng như các loài anh em của chúng trong thế giới loài kiến, kiến mật cũng tổ chức xã hội theo các tầng, cấp, trong đó mỗi cấp lại có nhiệm vụ riêng.
Chức vụ cao nhất trong đàn thuộc về kiến chúa, đảm nhiệm vai trò sinh sản. Tuy nhiên cần biết rằng trong một đàn kiến mật, không phải cá thể nào cũng là kiến mật. Trong một đàn kiến, một số là kiến đực có trách nhiệm phối hợp với kiến chúa tạo ra những thế hệ mới. Số còn lại là kiến thợ và một bộ phận nho nhỏ khác đóng vai trò tìm kiến mật.
CÙNG CHUYÊN MỤC
