Hội chứng bác học (Savant) khiến một người bình thường bỗng nhiên trở nên xuất chúng. Tuy nhiên, đi kèm với đó, họ thường bị khiếm khuyết về tâm lý hoặc thậm chí là rối loạn phát triển thần kinh.
Những thiên tài không cần học hành
Người ta không thể trả lời chính xác hội chứng bác học được phát hiện và ghi nhận từ bao giờ, nhưng trong lịch sử đã có không ít thiên tài ở đủ mọi lĩnh vực liên quan đến hội chứng này.
Thomas Wiggins
Thế kỷ 19, Thomas Wiggins (hay còn có biệt danh Blind Tom – Tom mù) đột nhiên trở thành hiện tượng âm nhạc ở Mỹ. Tom chào đời vào năm 1849 tại Columbus, Mỹ. Ông nổi tiếng là sở hữu tài năng âm nhạc trời phú và sớm trở thành nghệ sĩ nổi tiếng. Theo ghi chép, ông có thể chơi 3 bản nhạc khác nhau cùng một lúc và ghi nhớ khoảng 7.000 tác phẩm. Điểm kỳ lạ là dù rất giỏi trong âm nhạc, nhưng Tom mắc chứng bệnh khó hiểu, thiếu hụt về mặt cảm xúc, tự kỷ và không thể chăm sóc bản thân.
Kim Peek
Một trường hợp khác cũng rất nổi tiếng mắc hội chứng kỳ lạ này là Kim Peek (1951 – 2009). Dù bị thiếu bó dây thần kinh kết nối 2 bán cầu não, nhưng Kim Peek vẫn có khả năng ghi nhớ đáng kinh ngạc. Ông nhớ được chi tiết hơn 12.000 cuốn sách đã đọc trong suốt cuộc đời, trở thành chuyên gia trong 15 lĩnh vực như địa lý, âm nhạc, văn học,… Không những vậy, Kim Peek còn nổi tiếng với việc có để đọc 2 trang sách cùng một lúc và chỉ mất 8 giây để ghi nhớ tất cả nội dung đã đọc.
Leslie Leme
Cũng mắc hội chứng này, Leslie Leme (sinh năm 1952), một nghệ sĩ mù tại Mỹ, có thể chơi thành thạo tất cả các nhạc cụ cũng như phong cách âm nhạc mà không cần phải qua trường lớp chuyên nghiệp. Leslie có thể ghi nhớ và chơi lại hoàn hảo một bản nhạc khi nghe qua một lần.
Stephen Whitshire
Tại nước Anh, người ta cũng đã ghi nhận hai trường hợp thiên tài không cần học hành là họa sĩ Stephen Whitshire với biệt tài ghi nhớ mọi hình ảnh đã nhìn thấy và mô phỏng trên tranh chính xác đến từng con số lẫn nếp nhăn trên khuôn mặt.
Daniel Tammer
Người còn lại là thần đồng Daniel Tammet. Ông vừa là tiểu thuyết gia, nhà thơ, dịch giả vừa là người nghiên cứu về chứng tự kỷ. Daniel nổi tiếng khi có thể ghi nhớ và đọc chính xác đến 22.514 chữ số thập phân của số Pi trong vòng 5 tiếng đồng hồ. Ngoài ra, Daniel nói thành thạo 11 ngôn ngữ khác nhau. Năm 2007, Daniel đặt ra thử thách học tiếng Iceland (một ngôn ngữ khó) trong một tuần. Sau 7 ngày, ông có thể nói lưu loát thứ ngôn ngữ này, thậm chí còn trả lời phỏng vấn như người bản xứ trên truyền hình.
Một bí ẩn chưa có lời giải
Cho đến nay, chưa hề có một lời giải thích thuyết phục nào về nguồn gốc của hội chứng bác học. Điều duy nhất mà người ta có thể dám chắc về nó là hầu hết những người mắc hội chứng này đều bị thiếu khuyết cảm xúc, mắc một số bệnh tâm lý hoặc thần kinh.
Theo thống kê, chỉ khoảng 10% người mắc tự kỷ có biểu hiện của hội chứng bác học. Trên thế giới, tỉ lệ mắc hội chứng chỉ xảy ra trong 1/10 người bị tự kỷ và 1/ 2.000 người mắc các dạng khuyết tật phát triển khác. Nam giới có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn nữ giới (6:1).
Người ta có thể mắc hội chứng bác học do bẩm sinh hoặc sau khi trải qua chấn thương não, bệnh tật. Các tài năng mà hội chứng này đem lại sẽ tồn tại vĩnh viễn trong cơ thể và càng được tăng dần nếu có sự luyện tập kỹ năng thường xuyên.