Tuyến cáp quang biển quốc tế Asia Africa Europe 1 (AAE-1), có chiều dài 25.000 km dưới đáy biển, nối Hong Kong với Marseille, cung cấp kết nối Internet đến hơn một chục quốc gia và vùng lãnh thổ, từ Ấn Độ đến Hy Lạp (trong đó có Việt Nam). Do vậy, sự cố đứt cáp nghiêm trọng vào ngày 7/6 ở Biển Đỏ, đoạn gần Ai Cập đã khiến hàng triệu người gặp tình trạng mạng chập chờn và mất kết nối hoàn toàn.
"Việc đứt cáp gây tác động ngay lập tức", Rosalind Thomas, CEO của công ty xây dựng cáp quang biển SAEx International Management, đánh giá. "Ít nhất 7 quốc gia và hàng loạt dịch vụ trọng yếu bị ảnh hưởng nghiêm trọng".
Trong đó, Ethiopia mất 90% kết nối, hay Somalia bị ảnh hưởng 85%. Các dịch vụ đám mây của Google, Amazon và Microsoft gián đoạn khiến doanh nghiệp và các cá nhân gặp khó khăn.
Mặc dù kết nối được khôi phục vài giờ sau đó, nhưng sự cố như của AAE-1 đang cho thấy sự mong manh của hơn 550 tuyến cáp Internet dưới biển. Chúng là một phần trọng yếu trong xương sống Internet, đảm nhiệm về truyền dẫn phần lớn dữ liệu trên toàn cầu, đồng thời liên kết nhiều mạng lưới khác nhau như cột mạng sóng di động và kết nối Wi-Fi.
Nhưng quan trọng hơn, nhiều trong số các tuyến cáp, như AAE-1, đang đi qua vùng Biển Đỏ thuộc Ai Cập.
Điểm nhạy cảm nhất của Internet toàn cầu: Biển Đỏ
Điểm nhạy cảm nhất thuộc về khu vực Biển Đỏ nằm ở Trung Đông giữa Ai Cập và Ả Rập Saudi, nơi giao thoa của 16 tuyến cáp quang biển lớn đi qua các khu vực từ biển Địa Trung Hải, nối châu Âu với châu Á. Trong hai thập kỷ qua, khu vực này được xem là một trong những điểm kết nối Internet lớn nhất thế giới, nhưng lại dễ bị tấn công nhất. Chúng thường gặp sự cố do mỏ neo tàu kéo qua hay động đất.
“Ở đâu lưu lượng chảy qua nhiều nhất, ở đó sẽ có điểm dễ bị tấn công. Vì là nơi tập trung nhiều tuyến cáp toàn cầu, Biển Đỏ trở thành điểm yếu ớt nhất của Internet thế giới”, Phó giáo sư Nicole Starosielski của Đại học New York nhận xét.
Vùng Biển Đỏ gần đây cũng nhận được sự chú ý từ Nghị viện Châu Âu. Trong một báo cáo hồi tháng 6, cơ quan này nhấn mạnh khu vực này có nguy cơ gây gián đoạn Internet diện rộng. "Điểm nghẽn nguy hiểm nhất đối với EU liên quan đến tuyến đường giữa Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải qua Biển Đỏ, vì các kết nối cốt lõi đến châu Á đều qua tuyến này", báo cáo nêu, đồng thời lo ngại nó có thể bị tấn công từ những người theo chủ nghĩa cực đoan, khủng bố hoặc cướp biển.
AAE-1 là một trong những tuyến cáp quang biển quan trọng, kết nối châu Á, châu Phi và châu Âu với 550 tuyến đang hoạt động.
Bản đồ các tuyến cáp quang biển chạy qua Ai Cập ở trên cho thấy rõ vì sao các chuyên gia Internet lại quan tâm đến khu vực này trong nhiều năm. 16 tuyến cáp tập trung gần một chỗ và xuyên qua Biển Đỏ. Theo TeleGeography, 17% lưu lượng truy cập Internet trên thế giới đi qua khu vực này năm ngoái, tương đương 178 triệu Mb/giây. Để so sánh, tốc độ Internet trung bình của Mỹ hiện là 167 Mb/giây.
Doug Madory, chuyên gia phân tích Internet tại công ty giám sát Kentik, cho biết Ai Cập trở thành một trong những "điểm nghẽn" của Internet vì một số lý do. Nước này có vị trí địa lý quan trọng, là con đường ngắn nhất xuyên từ châu Âu sang châu Á. "Mỗi khi ai đó cố gắng vẽ ra một tuyến đường thay thế, họ sẽ phải đi qua Syria, Iraq, Iran hoặc Afghanistan, những nơi đều có rất nhiều vấn đề tiềm ẩn khác", Madory nói.
Các dự án bảo vệ
Cáp ngầm cho Internet hiện nay được đánh giá tương đối mỏng manh và dễ hư hại. Hàng năm, có hơn 100 sự cố đứt cáp diễn ra, phần lớn do sự qua lại của tàu thuyền, tác động của môi trường hay thậm chí bị phá hoại.
Bất chấp những nguy hiểm, Internet được xây dựng dựa trên khả năng phục hồi. Nếu có một cáp bị hư hỏng, lưu lượng sẽ được định tuyến lại sang các cáp khác. Đây cũng chính là lý do các ông lớn như Google, Facebook và Microsoft chi hàng trăm triệu USD để xây tuyến cáp biển Internet của riêng mình trong những năm gần đây.
Mạng lưới tuyến cáp ngầm Blue-Raman kết nối Ấn Độ với Pháp của Google.
Một số giải pháp đã được đưa ra để giảm phụ thuộc vào cáp quang biển, chẳng hạn Internet vệ tinh Starlink của Elon Musk. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng hình thức này chỉ nên áp dụng ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa hoặc dùng trong trường hợp dự phòng.
“Chúng không thể đảm nhiệm hàng trăm terabit dữ liệu truyền qua các châu lục. Chỉ có cáp biển mới làm được điều này”, Alan Mauldin, Giám đốc nghiên cứu tại TeleGeography cho biết.
Do đó, các tổ chức cần có biện pháp bảo vệ các tuyến cáp chạy qua Ai Cập. Nhiều trạm trên đất liền cho phép cáp quang đi qua đã được xây dựng dọc theo bờ biển Ai Cập. Các công ty viễn thông của quốc gia này cũng bắt đầu thành lập tuyến cáp trên đất liền dọc Kênh đào Suez, sử dụng các ống dẫn bằng bê tông để bảo vệ dây cáp Internet.
Tháng 7 năm ngoái, Google thông báo khởi động tuyến cáp ngầm Blue-Raman kết nối Ấn Độ với Pháp qua Biển Đỏ. Cáp đi qua Biển Đỏ, nhưng thay vì băng qua đất liền ở Ai Cập, nó đến Địa Trung Hải qua Israel. Google đã chia cáp thành hai dự án riêng biệt: Blue chạy qua Israel và đến châu Âu, trong khi Raman kết nối với Ả Rập Saudi trước khi đi dọc theo Ấn Độ.
Cuối cùng, Ai Cập sẽ luôn là trung tâm của các kết nối internet của Châu Âu và Châu Á. Lý do là vì vị trí địa lý không thể thay đổi. Cần làm nhiều hơn nữa để bảo vệ cáp quang biển, vì mọi người đều phụ thuộc vào chúng. Giữ cho nó luôn hoạt động là điều cực kỳ quan trọng đối với an ninh quốc gia và đối với nền kinh tế của bất kỳ nước nào, ông Mauldin nhấn mạnh.
Tham khảo: Wired
CÙNG CHUYÊN MỤC
