Chị Chị Em Em là một món ăn lạ của điện ảnh Việt dịp cuối năm, bởi phim đi lệch ra khỏi những cái chuẩn an toàn thường thấy trước đó. Phim chắc chắn không hài. Tình cảm trong phim cũng không phải kiểu nam nữ bình thường với vài nụ hôn tình tứ mà nó là nhục dục, là xác thịt. Còn gia đình trong phim là một gia đình trái luân lý. Đi ngược lại mọi thứ từ thể loại đến chủ đề, mọi thứ mà Chị Chị Em Em đang thể hiện, đều muốn chứng minh: tôi là một sản phẩm dành cho những góc nhìn cởi mở, sẵn sàng đón nhận một món ăn rất mới trong giới phim thương mại Việt Nam.
Xuyên suốt quá trình quảng bá phim, cảnh nóng được đánh rất nhiều. Điều này dấy lên không ít hoài nghi giữa thị trường phim đã ngán ngẩm những cảnh "xôi thịt" để trang trí và câu khách. Tuy nhiên, trên phương diện văn hóa học và điện ảnh học, các cảnh sex trong Chị Chị Em Em là hoàn toàn thuyết phục để kể câu chuyện về một gia đình mất chức năng, với ba thành tố sai trái sống trong đó, được truyền tải bởi hiện thân của ba nhân vật Kim, Nhi và Huy.
1. Chủ đề và tính đại diện về giới của 3 nhân vật
Nói về chủ đề (theme), Chị Chị Em Em xoáy sâu vào những yếu tố sau: gia đình mất chức năng (dysfunctional family), ẩn ức tình dục và đồng tính nữ (sexual repression và lesbian), người nữ nguy hiểm (femme fatale) và sự độc hại của tính nam (toxic masculinity). Hiện thân và hành vi, tính cách của các nhân vật Kim (Thanh Hằng), Nhi (Chi Pu) và Huy (Lãnh Thanh) là cách để đạo diễn Kathy Uyên truyền tải những thông điệp này.
Kim và Huy, vợ chồng, là biểu tượng của một gia đình. Tuy nhiên, vai trò giới (gender roles) giữa người nam và người nữ có sự xung khắc nếu xét theo các chuẩn mực xã hội. Trong phim, Huy là một người chồng không có tiếng nói, luôn bị bố vợ xem thường, sống trong một cuộc hôn nhân chỉ để bám vào tài sản của Kim. Kim lại khá tự do tự tại, sở hữu gia sản kết xù, làm ở lĩnh vực phát thanh vì đam mê, có tư duy táo bạo với chương trình "Thú tội lúc nửa đêm" và có dáng dấp của một phụ nữ tự chủ, quyết đoán. Cả hai sống với nhau trong sự nhượng bộ và e dè. Kim có tất cả trong tay, như một "gia trưởng" nhưng luôn phải yêu chiều và ngọt ngào với chồng. Huy tỏ ra yêu thương vợ nhưng luôn cảm thấy ức chế vì mình không phải là một người "đàn ông". Khán giả có thể ngầm cảm thấy một sự đảo lộn về vai trò giới giữa cặp vợ chồng này.
Vậy nên để củng cố cho sự "nam tính" của mình, Huy muốn Kim phải "có con", vì suy cho cùng có vợ và có con là hai thứ làm nên một người đàn ông. Một "gia đình hoàn hảo" trong chuẩn mực Á Đông là vợ chồng và đứa con đứng giữa, "ba ngọn nến lung linh thắp sáng một gia đình". Giữa sự lung lay về nam tính đó của Huy, Kim tìm mọi cách để khước từ vai trò giới mà xã hội áp đặt cho một người nữ: làm mẹ và có con. Khát khao củng cố nam tính của Huy và chối từ chuẩn mực nữ tính của Kim trở thành một vết rạn cho cái gọi là "gia đình" mà phim đang thể hiện.
Ngay lúc đó, Nhi xuất hiện.
Chủ đề về gia đình mất chức năng (dysfunctional family) được điện ảnh Mỹ khai thác nhiều. Mike Flanagan, đạo diễn của Doctor Sleep và The Haunting of Hill House là một cái tên tài năng ở mảng này. Một gia đình tưởng như là "êm ấm" luôn gặp phải những biến cố và đặc biệt là sự xuất hiện của một thế lực bên ngoài. Thế lực đó thách thức tình yêu và mối quan hệ của họ, để dẫn đến kết cục hoặc thắt chặt hơn, hoặc hủy diệt thứ tình cảm đó. Nhi chính là mẫu nhân vật "kẻ xâm nhập" (the intruder). Khi Nhi bước vào biệt thự của Kim, Nhi đã ngồi ngay chính giữa bức ảnh cưới của vợ chồng Huy, điềm báo cho một sự đứt đoạn.
Càng về sau, khi các đầu mối càng được lật tẩy, Nhi lộ ra là một nhân vật có hai lớp mặt nạ, trùng khớp với hai ẩn dụ mà nhân vật của cô truyền tải đến khán giả: Nhi vừa là người nữ nguy hiểm (femme fatale) vừa là hiện thân của ẩn ức tình dục bên trong Kim.
Khái niệm femme fatale không lạ với dòng film noir của Mỹ. Đây là từ khá rộng dùng để chỉ một trường phái làm phim thường gắn với các đề tài giật gân như phản bội, dối trá, lật mặt, tội ác, hình sự v.v… Màu sắc chung của film noir thường là màu tăm tối, gợi lên một bầu không khí đầy nghi hoặc và sai trái. Trong thế giới của phim thường tồn tại một người nữ sắc sảo, xinh đẹp, đầy âm mưu và sử dụng tình dục như vũ khí tối thượng của mình để mê hoặc, lừa gạt và thậm chí là trừng phạt những người đàn ông. Nhân vật Nhi trùng khớp với mọi yếu tố trên.
Tuy nhiên, "người đàn ông" mà Nhi cám dỗ, lừa dối và trừng phạt không phải là Huy mà chính là Kim, vì như đã nêu ra từ đầu: Kim có vai trò giới khớp với chuẩn mực nam tính của xã hội. Từ đây, phim đẩy lên chủ đề đồng tính nữ khá mượt mà, hợp lý. Khi Kim rơi vào bẫy tình của Nhi cũng là lúc Kim thả tất cả những ẩn ức tình dục bị đè nén bấy lâu ra ngoài. Nhưng cuối cùng thì, khán giả nhận ra, tất cả đều chỉ là kế hoạch nằm trong tính toán của Huy, biểu tượng của sự nam tính độc hại (toxic masculinity), với sự ám ảnh điên dại về ý niệm "thế nào là một người đàn ông" cùng với khả năng thao túng người nữ trong trò chơi quyền lực của mình.
Từ đó, chúng ta thấy được mỗi nhân vật đều là hiện thân của một chủ đề. Kim chính là "nữ quyền" và "tính chủ thể nữ giới" (female agency), Nhi là female fatale và ẩn ức tình dục, còn Huy là "nam tính độc hại". Cả ba con người này, tổng hòa thành một gia đình giả dối, một gia đình mất chức năng.
2. Ý nghĩa của 3 cảnh sex
Cảnh sex thật dư thừa nếu nó chỉ để làm trang trí và câu khách. Nhưng một khi đã hiểu ý nghĩa trong việc xây dựng từng nhân vật, chúng ta sẽ hiểu hơn về cách họ giao tiếp và tác động với nhau để thấy những chủ đề đang ảnh hưởng qua lại, tạo nên một vòng xoáy tội lỗi không thể chọn ra điểm nhìn chính nghĩa. Sex nằm trong số những tương tác đó.
Cảnh sex đầu tiên là cảnh sex giữa Kim và Huy. Đó là một cảnh sex đi ngược lại các rập khuôn trước đó trong phim Việt: người nữ ở trên, người nam ở dưới. Kim chủ động "tấn công" Huy sau khi tiếp xúc da thịt với Nhi, làm chủ cuộc ân ái, nắm thế thượng phong. Hình ảnh này cho thấy sự đảo lộn vai trò giới giữa hai vợ chồng trong gia đình này: người vợ là người chồng, còn người chồng thực ra là người vợ. Cảnh sex này bộc tả nữ quyền tính và chủ thể tính của Kim.
Cảnh sex thứ hai là cảnh sex trong xe hơi giữa Huy và Nhi khi âm mưu của hai người được lần giở. Ở đây chúng ta tổng kết được mọi thứ về Huy: yếu thế, ám ảnh bởi việc phải "trở thành đàn ông" và làm mọi cách để chứng minh điều đó như có con, có được công ty, không cho ai đụng vào cái ghế đỏ của mình và hơn hết thảy, là ngoại tình. Huy lăng nhăng với Nhi để tìm kiếm cảm giác được làm "đàn ông" trong một mối quan hệ. Vì lẽ đó, cảnh làm tình với Nhi là kết quả của nỗi ám ảnh và ức chế đó, là hiện thân của nam tính độc hại đã đến mức cao trào và sau cuộc ân ái đó, Huy toàn quyền thao túng Nhi, khiến cô làm theo mọi kế hoạch gã vạch ra.
Cảnh sex cuối cùng là cảnh sex giữa Nhi và Kim. Đây là cảnh sex được xây dựng nhiều, như một ngọn núi lửa phun trào sau nhiều thế kỷ chất chứa. Nó đi từ tiếp xúc da thịt, đến cái chạm môi, đến vết hickey ở cổ và đến màn làm tình rạo rực. Cảnh sex này là mục tiêu cuối cùng trong kế hoạch của Huy, là bằng chứng cần thiết để hoàn thành sứ mệnh của Nhi trong vai trò là một femme fatale, lừa dối và phản bội "nhân vật nam" Kim. Đồng thời, cảnh sex này cũng là hiện thân của ẩn ức tình dục chất chứa rất lâu trong người nhân vật, hoàn thành sứ mệnh của bộ phim về chủ đề đồng tính nữ, giải thoát phần nào cho khát khao sống lệch chuẩn, sống được là chính mình của Kim.
Tóm lại, Chị Chị Em Em là một bộ phim xoay quanh một gia đình mất chức năng được cấu thành từ ba thứ rất nguy hiểm: ẩn ức tình dục về giới, nam tính độc hại và sự xen vào của femme fatale, thế lực thứ 3, nơi để ẩn ức được giải tỏa và độc tính được phát tán. Tất cả những điều này được thể hiện bằng cảnh sex đầy ẩn ý, nghệ thuật, trần trụi chứ không hề thiếu tính toán.
Thăm dò ý kiến
Bạn nghĩ sao về cảnh nóng của Chị Chị Em Em?
Bạn có thể chọn 1 mục. Bình chọn của bạn sẽ được công khai.
Chị Chị Em Em khởi chiếu từ 20/12 tại các rạp trên toàn quốc.
WeChoice Awards - Giải thưởng thường niên do Công ty cổ phần VCCorp tổ chức, với mong muốn tôn vinh những con người, kể những câu chuyện truyền cảm hứng nhất, những sự kiện, sản phẩm và công trình có ảnh hưởng tích cực tới cộng đồng - đã quay trở lại với thông điệp mới: Điều phi thường nhỏ bé.
Đó là câu chuyện về những điều phi thường được tạo nên từ những con người bình thường, giản dị nhất. Chính những phép màu, những điều dẫu nhỏ bé nhưng phi thường này, càng khiến chúng ta thêm tin vào vẻ đẹp của cuộc sống, của lòng nhân ái, và của chính con người.
Hãy cùng chúng tôi tôn vinh những câu chuyện và những nhân vật mà bạn thấy xứng đáng có mặt trong WeChoice Awards 2019 qua cổng đề cử chúng tôi dành riêng cho bạn. Truy cập wechoice.vn để gửi Đề cử của bạn về cho WeChoice Awards 2019.
CÙNG CHUYÊN MỤC
