“Baka” là một câu đùa lâu đời trong các fandom anime, nhưng thuật ngữ này có nguồn gốc sâu xa đáng ngạc nhiên trong văn hóa Nhật Bản.
Sự thành công của anime đã phổ biến nhiều thuật ngữ và khái niệm của Nhật Bản cho khán giả quốc tế, thường là với cách sử dụng với ngữ cảnh. Những thuật ngữ này bao gồm những từ như “senpai”, “kawaii” và “baka” – một “sự xúc phạm” đáng yêu một cách kỳ lạ với một lịch sử lâu đời đáng ngạc nhiên.
Được hầu hết mọi người biết đến với nghĩa là “đồ ngốc”, baka là một thuật ngữ có tuổi đời hàng thế kỷ với nhiều câu chuyện và truyền thuyết lịch sử khác nhau xung quanh nguồn gốc của nó. Điều này đã dẫn đến một từ tiếng Nhật có ý nghĩa và nội hàm hơi khác nhau tùy thuộc vào cách nó được nói. Dưới đây là lịch sử đằng sau một trong những lời lăng mạ phổ biến nhất của anime và cách nó được sử dụng trong các series nổi tiếng cả mới và cũ.
1. Nguồn gốc xa xưa
Việc sử dụng thuật ngữ “baka” đầu tiên được biết đến là vào những năm 1300 khi Toki Yorito, một chỉ huy của gia tộc Ashikaga, xúc phạm Hoàng đế Kogon. Khi được yêu cầu quan sát cựu hoàng, Yobito hỏi loại “bakamono” hay kẻ ngốc nào dám yêu cầu anh ta xuống ngựa. Lời giải thích phổ biến nhất cho từ nguyên của nó không liên quan đến tiếng Nhật, mà thay vào đó là cách viết của từ này trong tiếng Trung Quốc.
Các ký tự kanji cho baka cùng được dịch là “hươu ngựa” hoặc “chỉ vào một con hươu và nói con ngựa.” Điều này liên quan đến Zhao Gao, một chính trị gia nhà Tần, người đã cố gắng kiểm tra lòng trung thành của quân đội mình trước khi phạm tội phản quốc. Để kiểm tra, ông đưa ra một con nai và gọi nó là ngựa, điều mà nhiều người cho rằng “nhảm”. Tuy nhiên, những người muốn phục vụ dưới quyền của ông đều chấp nhận đó là con ngựa và đi theo ông. Vào Thế kỷ 11, cuốn sách The Tale of Genji đã sử dụng cách giải thích tương tự này cho từ “baka” để nói về một người nào đó gọi một cái gì đó bằng một cái tên khác để thu hút quyền lực.
Nhà ngôn ngữ học Nhật Bản Shinmura Izuru lưu ý rằng, theo học giả Amano Sadakage của Edo, các nhà sư Nhật Bản đã lấy từ baka từ một thuật ngữ tiếng Phạn. Các ký tự tương tự của các từ tiếng Phạn “moha” và “mahallaka” đều dịch thành “ngu ngốc”. Các giải thích khác bao gồm sự ràng buộc với từ “wakamono”, ám chỉ những người trẻ tuổi ngu ngốc”. Tất cả điều này đã dẫn đến cách sử dụng hiện tại của nó ngày nay, mà nhiều người hâm mộ anime đã quen thuộc.
2. Trong văn hóa ngày nay
Thuật ngữ hiện đại của baka chỉ đơn giản có nghĩa là “ngu ngốc”, nhưng nó có thể thay đổi tùy thuộc vào ngữ cảnh. Ví dụ, sử dụng nó giữa bạn bè một cách vui vẻ sẽ có nghĩa là chọc ghẹo nhau. Baka thậm chí có thể được sử dụng một cách tích cực, với những cụm từ như “baka umai” có nghĩa là điều gì đó tốt đẹp một cách lố bịch hoặc “ngu ngốc”.
Tuy nhiên, việc gọi một người lạ là baka có thể sẽ bị coi là một sự xúc phạm. Rốt cuộc, thật không dễ chịu gì khi bị người mà bạn không biết gọi là kẻ ngốc, ngay cả khi họ đang nói đùa. Tương tự như vậy, không thể dùng từ này cho những người được coi là người lớn tuổi hoặc cấp trên. Theo nhiều cách, các quy tắc để gọi ai đó là “baka” cũng giống như gọi ai đó là kẻ ngốc trong mọi ngôn ngữ.
Asuka rất hay gọi Shinji là baka
Tất nhiên, thuật ngữ này đã xuất hiện trong anime khá nhiều, trở thành một thuật ngữ xúc phạm (hoặc hài hước mỉa mai) phổ biến trong cộng đồng người hâm mộ. Sự nổi bật của nó có thể bắt nguồn từ việc nó được sử dụng thường xuyên trong nhiều anime kinh điển có thể kể đến như Neon Genesis Evangelion, nơi Asuka Langely-Soryu thường xuyên gọi Shinji là “baka Shinji.” Điều này là do cô vô cùng ghét Shinji, chủ yếu dựa trên việc cô thấy mọi thứ anh làm đều ngu ngốc hoặc khó chịu theo một cách nào đó. Thực tế là cô ấy cũng thấy anh ấy trẻ con và chưa trưởng thành,…
Một cách sử dụng khác của thuật ngữ này trong anime là trong My Next Life As a Villainess, một series isekai có một nhân vật chính tên là Katarina. Katarina đôi khi được gọi là “Bakarina” do bản tính đơn giản và hay quên của cô. Hunter X Hunter cũng có một nhân vật tên là Hoàng tử Baka.
Ngày nay, nó cũng trở thành một thuật ngữ khá phổ biến được sử dụng trong các video TikTok. Có thể thấy những cách sử dụng khác nhau trong phương tiện truyền thông ngày nay không liên quan gì đến ngựa, hươu hay các chính trị gia Trung Quốc cổ đại, nhưng chúng chắc chắn đều có chung một ý tưởng nguồn gốc rằng bất cứ ai xứng đáng với thuật ngữ “baka” đều thực sự là một “kẻ ngốc” (cười)!
CÙNG CHUYÊN MỤC
