Cho tới nay, Tây Du Ký vẫn ẩn chứa vô vàn những bí ẩn mà tới nay chúng ta vẫn chưa thể giải đáp hết được. Một trong số những bí ẩn đó là "sự trường sinh", rằng liệu các yêu quái ăn thịt Đường Tăng thì chúng có thể trường sinh bất lão hay không?
Đầu tiên, hãy quay về quá khứ của Đường Tăng trước đã. Kiếp trước, ông vốn là đệ tử thứ 2 của Phật Tổ Như Lai, có tên là Kim Thiền Tử. Do 1 lần trong lúc Phật Tổ giảng kinh, Kim Thiền Tử ngủ gật và vô tình đá đổ 1 hạt gạo, Phật Tổ lập tức trách phạt do đây là 1 hành vi coi thường sự răn dạy Phật pháp. Ông bị đày đọa chuyển sinh nơi Đông Thổ, phải tu 10 kiếp tại trần thế và vượt qua 81 kiếp nạn thì mới có thể lấy được kinh, tu thành chánh quả.
Về phía các yêu quái, với bản tính tàn bạo, tham lam, chúng có xu hướng không muốn tu đạo mà muốn ăn thịt người để nhanh chóng thăng tiến. Đặc biệt, chúng vô cùng thích ăn thịt những sinh vật, con người mà chúng cho rằng có pháp lực tiềm tàng, như đạo sĩ, tăng nhân, linh thú, tiên đan,... Vậy nên, khi nghe danh 1 vị tăng nhân nổi tiếng như Đường Tam Tạng, chúng liền cho rằng ăn thịt của Đường Tăng thì có thể trường sinh bất lão. Nhưng, liệu đó có phải là sự thật không?
Việc đầu thai chuyển thế của thần phật khi xuống trần là không hề giống nhau. Có người sẽ sở hữu linh thể bất phàm, căn cơ tu luyện lớn, pháp lực bẩm sinh kinh thiên động địa; có người thì trở thành những kẻ người không ra người, yêu không ra yêu; có người thì trở thành yêu quái, dễ sa đà vào con đường không thể quay đầu lại; có người thì lại sở hữu duyên kỳ ngộ để tạo nên đại nghiệp, chấn hưng thiên hạ. Nhưng với Kim Thiền Tử, khi xuống Đông Thổ thì ông chỉ là 1 con người bình thường. Thân xác phàm trần, không có căn cơ cũng không có duyên kỳ ngộ nào cả, chỉ có 1 lòng hướng về Phật pháp mà thôi.
Tam Thái Tử Na Tra kiếp trước vốn là vốn là pháp bảo Linh Châu của Thái Ất Chân Nhân, được Nguyên Thủy Thiên tôn sắp xếp xuống trần gian giúp Khương Tử Nha định bảng Phong Thần. Chính vì vậy mà khi còn nhỏ Na Tra đã sở hữu thần lực. Nhưng Kim Thiền Tử thì lại không được như vậy.
Trước khi tu thành chánh quả ở kiếp thứ 10 và được phong thành Chiên Đàn Công Đức Phật, Kim Thiền Tử cũng đã trải qua 9 kiếp tu hành Phật pháp. Trong chín kiếp đó, Kim Thiền Tử cũng lên đường đi lấy kinh nhưng không hề thành công. Lý do là bởi... cả 9 kiếp đó thì ông đều bị yêu quái ăn thịt. Và bất ngờ hơn, con yêu quái đó chính là Sa Tăng.
Sa Tăng trước kia vốn là Quyển Liêm Đại Tướng, giữ chức vụ coi rèn, trông sa giá cho Ngọc Đế. Năm xưa vì say rượu trong tiệc Hội Bàn Đào mà đánh vỡ chén lưu ly, nên bị đày xuống Lưu Sa Hà làm yêu quái. Tây Du Ký miêu tả Sa Tăng như sau:
"Khắp đầu tóc đỏ rối tung,
Tròn xoe hai mắt sáng trưng như đèn.
Mặt thì xâm xạm đen đen,
Tiếng rống như sấm thét lên vang lừng.
Mình khoác áo lông ngỗng vàng,
Lưng thắt hai dải mây rừng trắng bong.
Chín đầu lâu cổ đeo vòng,
Tay cầm bảo trượng oai phong vô cùng."
Sa Tăng từng giải thích với Quan Thế Âm rằng: "Ta ở nơi đây đã ăn thịt vô số người, từ trước đến giờ những người đi qua đây đều bị ta ăn thịt. Phàm là đầu lâu còn sót lại, ta đều ném xuống sông Lưu Sa này, và chúng đã chìm hết xuống đáy. Nước con sông này lông ngỗng cũng không thể nổi lên, nhưng kỳ lạ, chỉ có chín cái đầu lâu của người đi lấy kinh này, là nổi lềnh bềnh trên mặt nước, không chìm xuống. Ta cho rằng đây là những vật lạ, nên đã lấy dây xâu lại thành một chuỗi vòng đeo lên cổ, để khi rảnh rỗi lấy ra xem."
Như vậy, 9 cái đầu lâu xâu trên cổ Sa Tăng đều là của 9 vị tăng nhân trên đường đi lấy kinh, ám chỉ 9 kiếp của Kim Thiền Tử. Như vậy. Sa Tăng đã ăn thịt Đường Tăng tới 9 lần, nhưng lại không có gì thay đổi cả. Đó là vì khi chuyển sinh, Kim Thiền Tử vẫn luôn chỉ là con người, không có gì quá đặc biệt. Ngay cả ở kiếp thứ 10 thì Đường Tăng vẫn chỉ là 1 tăng nhân bình thường, thậm chí còn có thể coi là yếu ớt. Tuy nhiên, những con yêu quái trong hành trình tây du đều không hề nhận ra điều đó.
Có rất nhiều người lại cho rằng, chính vì ăn thịt Đường Tăng mà Sa Tăng đã trở nên trường sinh bất lão, công lực cao cường. Đây hoàn toàn là 1 quan niệm sai lầm. Nếu ăn thịt Đường Tăng mà trở nên bất lão, tức cơ thể Đường Tăng phải ẩn chứa sức mạnh tiềm tàng, là 1 La Hán Kim Thân, ăn vào không chỉ trường sinh mà pháp lực phải tăng đến mức không tưởng. Nhưng trong suốt cuộc hành trình của mình, Đường Tăng không hề có 1 chi tiết nào cho thấy ông sở hữu pháp lực, cũng như việc Sa Tăng ăn thịt 9 kiếp của Kim Thiền Tử mà bản lĩnh cuối cùng cũng chỉ trên dưới Trư Bát Giới - một yêu quái có lai lịch ngang hàng mà thôi. Thực tế, việc từng là 1 vị thần tiên võ nghệ cao cường cũng đã là lý do khiến gã yêu quái sông Lưu Sa sống lâu đến vậy rồi.
Ăn thịt Kim Thiền Tử tới 9 lần nhưng bản lĩnh của Sa Tăng chỉ ngang hành với Bát Giới - 1 yêu quái có thân phận ngang hàng từ đầu đến cuối.
Tổng kết lại, con đường duy nhất để có thể tu thành chánh quả mà tác giả Ngô Thừa Ân muốn truyền đạt chính là: "Tâm hướng về chính đạo, chuyên tâm tu luyện, không được làm ác, không được hại người". Nếu Sa Tăng ăn hết 9 kiếp của Kim Thiền Tử mà vẫn chỉ là con yêu quái ở đáy sông, vậy liệu những yêu quái khác ăn thịt thành công Đường Tăng thì có thể gia tăng công lực, trường sinh bất lão hay không? Câu trả lời là không. Thứ duy nhất mà chúng nhận được mãi mãi sẽ chỉ là ác nghiệp mà thôi.