Vượt lên những điều kiện sống khó khăn trong những căn hầm tối tăm, ngột ngạt, khi thế giới trên mặt đất vẫn còn rất nguy hiểm với lượng phóng xạ đủ để giết chết bất kì ai, thì ở đó, vẫn có những xã hội nổi lên từ sau thảm kịch hạt nhân và vẫn còn đó những vùng đất tươi đẹp chờ sự sống của loài người sinh sôi nảy nở.
Việc mở rộng tầm nhìn và bối cảnh của tựa game được xem là một thay đổi mang tính lột xác và hợp lý, dù nó có thể làm thay đổi trọng tâm của tựa game Metro, từ những đường ngầm lên thế giới rộng lớn. Các trận chiến hay những pha hành động lén lút vẫn truyền tải nguyên vẹn sự căng thẳng quen thuộc và sẽ còn hơn thế khi được bổ sung yếu tố sinh tồn hợp lý để đối đầu với các mối đe dọa. Nhưng với Artyom và những người bạn của mình, với khao khát tìm kiếm một nơi chốn mới, Metro Exodus trở thành một câu chuyện về sự đoàn kết và tinh thần đồng đội giữa các thành viên với nhau.
Trong game, chúng ta lại được hóa thân thành Artyom với biết bao cảm xúc từ hai phần game trước. Lần này, anh luôn kiên định với một ý nghĩ rằng vẫn có những con người sinh sống trên mặt đất hơn là trong những hầm ngầm. Chính ý nghĩ này khởi đầu cho những câu chuyện và rắc rối mà càng dấn thân vào đó, nhiều bí mật lớn hơn sẽ được tiết lộ. Cuộc hành trình diễn ra một cách bất thình lình và đôi khi, những khó khăn đã từng diễn ra trong game trước, lại thực sự còn khó khăn hơn rất nhiều. Thế nhưng, những khoảnh khắc và bản năng đồng loại của những người đồng hành tạo ra một động lực cho những chuyến đi khám phá kéo dài tới bất kì đâu mà tuyến đường sắt dẫn đến.
Metro Exodus ít nhiều đã không còn như trước đây, khi cho người chơi tự do khám phá những mảnh đất rông lớn, những địa điểm thú vị và đi theo cốt truyện chính trong những màn chơi thế giới mở. Nói chung, việc đi khám phá không cho bạn quá nhiều vật phẩm mang về, thậm chí còn phải hao tổn súng đạn với những giống loại đột biến đáng sợ. Kiểu di chuyển có phần quen thuộc trong game, so với diện tích của thế giới đó, thật cứ như bạn chỉ đang đi bộ dù có là chạy, và kể cả khi bạn chèo thuyền, nó cũng không nhanh hơn là bao. Điểm tuyệt vời của tựa game, là năm ở sự thay đổi của mỗi trường, khi đi từ vùng tuyết phủ trắng xóa, đến những khu rừng rậm taiga và cả những hoang mạc đất cát. Với một số lượng vừa phải những chương có thể giới mở, cùng với đó là việc hướng dẫn khá cụ thể, người chơi đi qua người chơi xem ra không phải sợ cảm giác lạc lõng giữa một thế giới quá rộng như vậy.
Trong thời gian ở các khu vực mở, các nhiệm vụ phụ tùy chọn nằm rải rác một cách có sắp xếp trên bản đồ theo những gợi ý từ môi trường xung quanh hoặc khi các nhân vật đề cập tới những thứ bạn nên làm trong đoạn hội thoại. Nhưng nhiệm vụ phụ này sẽ không còn được ghi trong bản danh sách nữa, thay vào đó, người chơi sẽ có cơ hội được trải nghiệm nhiều bối cảnh chiến đấu rất căng thẳng của metro với khả năng tìm được những thiết bị mới, tìm kiếm thêm tài nguyên phụ hoặc trích xuất những câu chuyện từ những mẫu giấy nhỏ nhằm có một cái nhìn bao quán về một bức tranh lớn.
Mặc dù được bổ sung thêm thế giới mở, cơ chế chiến đấu của Exodus hoàn toàn tương tự các tựa game trước. Các cấp độ được sắp xếp rất cẩn thận tạo ra sự cân bằng giữa cơ chế tự do khám phá và tập trung vào nhiệm vụ, tạo ra một dòng chảy xuyên suốt nhiệm vụ. Mặt khác, việc chiến đấu chống quái vật cũng mang lại nhiều cảm giác căng thẳng khác thường. Những sinh vật trong game dấy lên những nỗi sợ khi bạn bước đi trong những hành lang tối tăm hay những tòa nhà bị lụt. Ngay cả những con nhện vô hại bò lên tay cũng làm người chơi giật mình. Và chính cái cảm giác dễ bị tổn thương đã bao trùm cái không khí vốn dĩ đã rất ảm đạm và kinh dị.
Vũ khí trong game không cảm giác bị phân hạng mạnh hay yếu, tiện dụng hay không, bởi mỗi vũ khí khi bắn sẽ tạo ra một tác động và làm chủ nó sẽ là một thử thách. Mỗi loại súng có một danh sách các phụ kiện lắp thêm được nhặt từ các khẩu súng trên hành trình của bạn. Các phụ kiện được lắp vào có thể thay đổi công năng của từng loại súng như việc biến một khẩu lục quay thành một vũ khí tầm xa. Không chỉ vậy, việc thay đổi công năng này được thực hiện trực tiếp bằng cách sử dụng ba lô của bạn, do vậy mà nó rất tiện lợi cho bất cứ tình huống nào phát sinh. Và đây cũng chính là cơ chế được nhiều game thủ yêu thích.
Một điều khác biệt nữa là các cửa hàng mua thiết bị và vật phẩm được chi trả bằng các loại vật phẩm đặt biệt đã không còn, thay vào đó việc chế tạo hay sửa chữa vũ khí, đều được thực hiện trên bàn làm việc và ba lô. Sự thay đổi này hoàn toàn phù hợp với một Exodus thấm đẫm tính sinh tồn thực sự. Bạn sẽ tích góp từng miếng kim loại và hóa chất từ cây có để chế thuốc, bộ lọc, đạn và cải thiện tình trang vũ khí. Ngay cả khi bạn đang sạc đèn pin mà chuyển qua thay bộ lọc, sẽ không có gì cản trở bạn thực hiện kể cả khi bạn đang phải chống lại kẻ thù.
Từ đầu đến cuối, Exodus loại bỏ toàn bộ những gì về giống loài Dark Ones vốn là đề tài trong quá khứ và mạo hiểm đi tìm một hướng đi mới, đồng thời có xu hướng trở lại thế giới hậu tận thế quen thuộc như nhiều tựa game khác. Đó là sự xuất hiện của những kẻ dị giáo tẩy não người dân khỏi công nghệ, một xã hội có trật tự của những kẻ ăn thịt người, nơi bắt bớ và lạm dụng những nô lệ.
Nhưng Exodus sử dụng chúng để tạo ra nền tảng vững chắc cho câu chuyện giữa nô lệ và cuộc chiến của họ. Dù cốt truyện ít tập trung vào Artyom, một người hùng luôn câm lặng nghe các nhân vật phụ độc thoại, Exodus mở ra một hướng đi thiên về cá nhân nhiều hơn. Những vặn xoắn tâm lý và cốt truyện nặng về nhân tính nay đã nhường chỗ cho một câu chuyện có cắn cứ hơn về những sự hi sinh mà ban dành cho tất cả những người bạn yêu thương.
Một trong các trường đoạn hay của game, là khi bạn chỉ ở trên đầu tàu Aurora, cũng được xem là một trụ sở chính trong các nhiệm vụ. Ở đây, bạn có thể chỉnh đài để dò tín hiệu và là lúc bạn hiểu được những tính cách của các phi hành đoàn, ông Miller và vợ bạn, cô Anna. Mỗi nhân vật trông có vẻ rất thực tế bởi không chỉ mang trong mình một tính cách hay sở thích, mỗi lần bạn gặp họ, cuộc hội thoại mang tính “độc thoại” này sẽ chẳng bao giờ kết thúc. Đôi khi những điều mà nhân vật phụ kể sẽ rất cuốn hút và kéo bạn nhập tâm vào các câu chuyện đó, dẫu đôi khi bạn cảm thấy “mệt” khi họ “tám” những điều không liên quan gì lắm.
Với vợ bạn, Anna luôn chia sẻ suy nghĩ về cuộc sống vợ chồng mà cô ấy hằng mong ước. Còn như Stepan, anh ta biết cách lấp đầy không khí bằng những bản nhạc từ cây guitar của mình. Chỉ có vị chỉ huy Miller, một người chỉ huy dù cứng rắn, song lại là người cha yêu thương con gái và luôn muốn điều tốt nhất cho con rể của mình.
Hệ thống đạo đức của Metro cũng được sử dụng trở lại, đánh giá một các tinh tế hành động của bạn mà không cần phải tiết lộ ra. Điều quan trọng là hệ thống này không buộc bạn phải chọn 1 cách tiếp cận không giết chóc. Nếu bạn muốn hạ sát một tên nô lệ không tốt đẹp gì, hay kết liễu một kẻ ăn thịt người, thì miễn là bạn không làm hại đến những con người vô tội khác, bạn vẫn được coi là trong sạch. Giữ cho các giác quan thật tập trung, bạn sẽ cuốn vào các sự kiện bất ngờ mà phần thưởng của chúng, phụ thuộc vào hành động của bạn. Hệ quả của nó có thể không hiện diện ngay lập tức, song khi cốt truyện tiến triển, bạn sẽ nhận về một kết quả hậu hĩnh mà chính bạn cũng không thể nghĩ ra.
Dẫu vậy, game vẫn còn một số sự cố kĩ thuật xuất hiện rải rác khi trải nghiệm. Bạn có thể không chơi được game sau quá trình tự động lưu, một số các thiết bị nâng cấp bị mất mà không thể lý giải, không thể quay lại bàn làm việc, và cả việc “rớt tốc độ khung hình” ngay khi ở một thiết lập đồ họa khiêm tốn trên một bộ PC chất lượng rất cao. Dù chúng không ảnh hưởng nhiều đến trải nghiệm, những nó vẫn gây bực mình và ảnh hưởng đến quá trình chơi game khó nhọc của mình. Với phiên bản PS4, game chạy mượt và ổn định dù chỉ dừng ở một tốc độ khung hình kém PC một bậc.
Tóm lại, thoạt nhìn về Metro Exodus, đó là một thế giới tự do, rộng lớn những cũng đầy mạo hiểm và không còn bị bó buộc trong những đường hầm Cốt truyện của game chủ yếu tập trung vào cách bạn dẫn lối và tương tác với mọi thứ xung quanh. Dù thế giới mở không phải là điều gì mới mẻ, song game vẫn giữ vững cảm giác sợ hãi và căng thẳng bên cạnh các vũ khí có tác động được sử dụng rất tinh tế trong việc chiến đấu hoặc hành động lén lút. Với tựa game mới, bạn có thể không còn hoài niệm gì về các phần game trước, song Exodus mang những người bạn và gia đinh cùng nhau chu du đến cùng trời cuối bể của trái đất này.