Những mẩu chuyện bí ẩn và các truyền thuyết đô thị, như creepypastas và các thể loại fan fictions (truyện hư cấu được viết bởi fan hâm mộ), có thể nói là những yếu tố đã góp phần làm cho nền văn hóa mạng trở nên vô cùng đa dạng, đồng thời cũng… tương đối đáng sợ. Một trong số đó là SCP Foundation, một tổ chức viễn tưởng được thành lập với tiêu chí tập trung khai thác và tìm hiểu về các thực thể siêu nhiên, gọi tắt là những SCP. Đây cũng là một trong những nguồn cảm hứng chính mà nhà phát triển Remedy Entertainment đã tận dụng một cách hiệu quả, để tạo lên tựa game Control đình đám vào năm 2019.
Có thể nói cả SCP Foundation và Control muốn khai thác khái niệm về những thế lực siêu nhiên, luôn tồn tại hoặc hiện hữu trong các vật thể và môi trường sống hằng ngày của chúng ta. Cả hai tổ chức này cũng sở hữu khá nhiều nét tương đồng về cả cấu trúc hình thành, lẫn chủ đề khái niệm. Từ những hiện tượng hư ảo, vô thực cho đến những ‘sự cố’ không thể lý giải bằng dẫn chứng khoa học, bị vùi lấp bởi các đơn vị chính phủ.
Khi so sánh với vũ trụ SCP khổng lồ, thì Control chỉ đơn giản là một tựa game hành động, xoay quanh lối kể chuyện độc thoại nội tâm. Tuy nhiên, nếu người chơi để ý kỹ hơn một tí, họ sẽ khám phá được một số mẫu chuyện nhỏ lẻ, nói về thế giới viễn tưởng này trong suốt quá trình chơi. Bên cạnh đó, những khoảnh khắc kinh dị, căng thẳng xen lẫn với nhiều yếu tố châm biếm, kỳ dị nhưng không kém phần lố bịch, đã khiến cho tựa game này không chỉ trở nên vô cùng hấp dẫn, mà còn cực kỳ lôi cuốn.
Những nguồn gốc và chủ đề web-fiction của SCP Foundation
Đương nhiên, một tựa game sở hữu phần chơi đơn tuyến tính thì không thể nào có thể so sánh với quy mô khổng của SCP Foundation được. Tuy nhiên, phần lớn thế giới và truyền thuyết của Control đều được lấy cảm hứng trực tiếp từ những câu chuyện và bài báo nói về tổ chức bí mật này.
Trang web và cộng đồng của SCP Foundation được thành lập vào năm 2008, sau khi một trong những bài báo đầu tiên của diễn đàn 4chan được lan truyền đến mọi ngóc ngách của Internet một cách nhanh chóng. Một khoảng thời gian sau, Tổ chức SCP bắt đầu tạo ra một trang wiki cho riêng mình (scpwiki), hay như nhiều người gọi là “bách khoa toàn thư của những hiện tượng siêu nhiên”. Tính cho đến thời điểm hiện tại, trang wiki này đang sở hữu hơn 6000 mẫu truyện khác nhau, nói về vô số những chủ đề vô cùng kỳ lạ nhưng không kém phần đa dạng.
Chưa dừng lại ở đó, vì tiền đề của vũ trụ SCP được thiết kế hoàn toàn dành riêng cho môi trường ‘viết sáng tạo’ như tiểu thuyết, truyện hay kịch bản phim. Thế nên những mẫu truyện và những tiểu thuyết mạng (web-fiction) nói về SCP Foundation luôn tiếp tục được mở rộng và phát triển cho đến tận ngày hôm nay. SCP là từ được sử dụng nhiều nhất trong nhiều Tập (Volumes) trên website. Cụ thể hơn đó là từ viết tắt của “Secure. Contain. Protect”, ám chỉ đây là một tổ chức cực kỳ bí mật, luôn hoạt động một cách độc lập, không phụ thuộc vào bất kỳ cơ quan chính phủ nào. Mục đích chính của họ là tìm cách thực thi “quy trình ngăn chặn đặc biệt” (Special Containment Procedures).
Nói một cách đơn giản dễ hiểu, họ sẽ săn tìm tất cả những ‘thực thể’ vi phạm các định luật vật lý và quy luật tự nhiên, bất kể đó là người, đồ vật, con vật hay thậm chí là địa điểm, nơi chốn. Tất cả đều được gọi là những thực thể SCP, hay ngắn gọn hơn chỉ là SCP và theo sau là một dãy số, như SCP-173, SCP-343, SCP-4217, v.. v…. Sau đó họ sẽ xem xét sức ảnh hưởng và mức độ nghiêm trọng của chúng để đưa ra những biện pháp xử lý phù hợp. Một số SCP sẽ bị tiêu huỷ nếu như Tổ chức cảm thấy điều đó là cần thiết, còn những SCP khác họ sẽ giữ lại để nghiên cứu và tận dụng chúng vào mục đích bảo vệ cho toàn nhân loại.
Một số ví dụ điển hình cho những SCP là SCP-173, một bức tượng vô tri vô giác nhưng lại có khả năng bẻ cổ tất cả những ai vô tình chớp mắt. Hay SCP-3008 là một cửa hàng bán đồ nội thất của IKEA, với vẻ ngoài là một khu mua sắm bình thường tuy nhiên, bên trong lại là một kiến trúc vô tận đúng nghĩa đen (đi mãi không tìm được điểm dừng). Đây là nơi khi con người vô tình ‘lạc vào’, họ sẽ không bao giờ tìm được lối ra.
Control và những nguồn cảm hứng xuất phát từ SCP Foundation
Đối với những ai đã từng trải nghiệm tựa game Control, thì ắt hẳn những chủ đề này nghe sẽ rất là quen thuộc. Điển hình như Cục Kiểm soát Liên bang (Federal Bureau of Control – FBC), Những vật thể sở hữu sức mạnh ưu việt (Object of Power) và Những sự kiện thuộc Thế giới khác (Altered World Events – AWEs), tất cả đều được xây dựng và phát triển dựa trên các khái niệm và câu chuyện từ vũ trụ của SCP Foundation.
Mặc dù truyền thuyết SCP không thực sự tiết lộ ai hoặc cái gì đã tạo ra tổ chức bí mật này nhưng Control đã ‘biến tấu’ nó thành FBC, một đơn vị tổ chức chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chính phủ Hoa Kỳ. Object of Power thực chất là những món đồ có khả năng mang đến cho người dùng những kỹ năng và sức mạnh đặc biệt, không thể kiểm soát được. Còn AWEs là những sự kiện siêu nhiên thường xuyên xảy ra.
Những khái niệm, ý tưởng tương đồng này cũng góp một phần không nhỏ trong việc xây dựng và phát triển thế giới của Control, đồng thời định hình những tình huống đặc biệt mà người chơi sẽ gặp phải trong suốt quá trình trải nghiệm.
Control là lời giới thiệu hay nhất cho vũ trụ huyền bí của SCP Foundation
Bằng cách tận dụng hiệu quả những phương pháp xây dựng mà SCP Foundation đã thực hiện trong suốt thời gian qua, Tổ chức FBC trong tựa game này đã đạt được khá nhiều thành công trong việc dựng lên một cốt truyện tuyến tính, xoay quanh những yếu tố thần thoại và tiểu thuyết mạng.
Rõ ràng những tất cả những gì liên quan đến tựa game này, đều là những tác phẩm được sinh ra trực tiếp từ những nguồn cảm hứng của vũ trụ SCP. Thậm chí tổ chức FBC trong game còn được nhiều game thủ ví như là một ‘Viện bảo tàng’, ẩn chứa những bí mật huyền thoại của SCP Foundation. Có thể nói đây là một điều gần như không có tựa game nào có thể thực hiện được.
Nhìn chung thì phong cách làm game của nhà phát triển Remedy Entertainment nói chung và lối chơi độc đáo của Control nói riêng, được giới phê bình đánh giá cao. Thậm chí một số người còn nói rằng đây là sự kết hợp độc đáo giữa thể loại game bắn súng góc nhìn thứ ba và game hành động mang đậm khí phách siêu anh hùng.