Trước cuộc chiến thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc vào năm ngoái và sự bùng phát của virus corona chủng mới, các công ty công nghệ Mỹ như Apple, Microsoft và Google đang tìm cách chuyển nhiều nhà máy sản xuất nhiều sản phẩm phần cứng của mình ra khỏi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, việc giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc là không dễ dàng.
Ông Sean Maharaj, Giám đốc điều hành tại AArete, một công ty tư vấn quản lý toàn cầu cho hay, nền sản xuất của Trung Quốc đã được gắn kết chặt chẽ vào chuỗi cung ứng của Mỹ.
Hướng về Việt Nam, Thái Lan
Theo Nikkei Asian Review báo cáo hồi tuần trước, Google và Microsoft đang tăng cường nỗ lực để chuyển nhà máy sản xuất phần cứng sang các khu vực khác của châu Á. Vấn đề đối với các hãng này là không thể di chuyển chuỗi cung ứng một cách nhanh chóng và Trung Quốc vẫn đóng một vai trò quan trọng.
Các tin đồn cho hay, Google đang chuẩn bị sản xuất một điện thoại thông minh giá rẻ sắp tới - Pixel 4a tại Việt Nam ngay trong tháng Tư. Không những thế, dòng điện thoại thông minh cao cấp sắp tới của hãng này cũng sẽ được sản xuất ở nước ta trong nửa cuối năm nay.
Ngoài ra, Google cũng đã yêu cầu một số đối tác sản xuất ở Thái Lan chuẩn bị dây chuyền sản xuất dòng sản phẩm nhà thông minh (smart home) của mình, ví dụ như loa hỗ trợ giọng nói. Cùng với đó, Microsoft cũng dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất dòng máy tính xách tay và máy tính để bàn Surface của mình tại Việt Nam trong quý II. Hiện cả hai công ty phần cứng này đều đặt nhiều nhà máy sản xuất ở Trung Quốc.
Năm ngoái, Apple được cho là đã bắt đầu thử nghiệm sản xuất AirPods tại Việt Nam và yêu cầu các nhà cung cấp xem xét chuyển 15 - 30% sản lượng từ Trung Quốc sang các khu vực khác ở Đông Nam Á.
Thị trường trọng điểm
Ông Subramaniam, đối tác của Kearney nhận định Trung Quốc là thị trường trọng điểm. Bởi lẽ, đây là nơi sản xuất của các thành phần điện tử như màn hình và bộ nhớ, các mô-đun như camera và cũng là nơi lắp ráp hàng hóa thành phẩm.
Apple cũng có nhiều nhà máy lắp ráp iPhone tại Trung Quốc.
Cũng theo ông Subramaniam, khoảng 40% hàng hóa thành phẩm trên toàn cầu đến từ Trung Quốc và số còn lại đến từ các khu vực khác trên thế giới,. Vì vậy, hàng hóa thành phẩm rất dễ dàng di chuyển khỏi Trung Quốc trong thời gian ngắn (3-6 tháng) đối với các công ty có tài liệu về quy trình sản xuất và lắp ráp tốt.
Hiện có khoảng 60% mô-đun được sản xuất tại Trung Quốc, gây nên nhiều khó khăn hơn khi di chuyển vì nó đòi hỏi đi theo toàn bộ hệ sinh thái. Việc di chuyển nhà máy sản xuất linh kiện bên ngoài Trung Quốc cũng sẽ không dễ dàng khi tốn khá nhiều thời gian để xây dựng ở một quốc gia khác.
Trao đổi với CNBC, ông John Harmon - nhà phân tích cao cấp tại Coresight Research nhận định, một số nhà lắp ráp có thể được chuyển đi nơi khác nhưng các dây chuyền sản xuất này cần có thời gian để thiết lập, và hơn nữa, không có quốc gia nào khác có nguồn cung lao động dồi dào như Trung Quốc.
Quá trình siêu chậm
Ông Maharaj cũng khẳng định rằng việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc sẽ xảy ra, mặc dù quá trình này sẽ diễn ra rất chậm. Bởi lẽ, các công ty đã nghiêm túc tìm hiểu các chiến lược giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng của mình.
Khi muốn di chuyển nhanh chóng và thay đổi đầu tư, các tập đoàn sẽ hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương và các doanh nghiệp để thực hiện điều đó. Trong tương lai, các công ty này sẽ dần di dời các nhà máy sản xuất của mình tại Trung Quốc sang Hàn Quốc, Đài Loan, Việt Nam, v.v..
Mặt khác, việc chuyển một số nhà máy sản xuất sản phẩm ra khỏi Trung Quốc có thể sẽ không làm giảm đáng kể rủi ro cho các công ty công nghệ Mỹ và không phải là một phương pháp dứt điểm. Ông Bryan Ma, phó chủ tịch nghiên cứu thiết bị tại IDC nhận định, virus corona đã lan sang các quốc gia khác. Cùng với đó, thuế quan và chiến tranh thương mại có thể nhắm đến các quốc gia đó.