Liên tục từ cuối năm 2023 tới nay, các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như TikTok, Tiki.vn, Lazada, Shopee… đã công bố một số thay đổi chính sách áp dụng cho người mua và nhà bán hàng trên sàn. Nội dung xoay quanh việc kéo dài thời gian đổi trả hàng hóa, cập nhật một số biểu phí mới và tính năng mới giúp tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm, kinh doanh trên sàn TMĐT.
Thương mại là phải cạnh tranh
TikTok Shop Mall cho phép người mua trả hàng trong vòng 15 ngày và người bán phải chịu phí vận chuyển trong trường hợp khách hàng trả lại sản phẩm do lỗi của người bán. Lazada cũng ràng buộc thời hạn trả hàng cho các sản phẩm thuộc kênh Choice và gian hàng LazMall là 30 ngày từ tháng 2-2024.
Tiki còn mạnh bạo hơn khi không chỉ cho phép đổi trả hàng hóa trong 30 ngày, mà còn hỗ trợ đổi trả trong 365 ngày cho các sản phẩm lỗi kỹ thuật thuộc danh mục Thiết bị số - Phụ kiện số, Điện gia dụng do nhà bán Tiki Trading cung cấp, áp dụng từ tháng 4-2024.
Với Shopee, sau khi triển khai thành công chính sách Đồng kiểm cho phép người dùng kiểm tra ngoại quan sản phẩm khi nhận hàng, sàn tiếp tục công bố một số thay đổi chính sách khác như trả hàng hoàn tiền miễn phí trong vòng 15 ngày và được chú ý hơn cả là tính năng cho phép người mua có thể yêu cầu hủy đơn hàng ở trạng thái "Đang giao", áp dụng từ đầu tháng 6 năm nay. Trong đó chỉ rõ, người mua có thể hủy đơn khi đơn hàng được giao thành công cho đơn vị vận chuyển SPX và đơn hàng "đang" trên đường tới trạm giao hàng. Tuy nhiên, với trạng thái đơn hàng "đã" được giao tới trạm giao hàng thì người mua không thể hủy đơn hàng được nữa.
Mỗi một thay đổi trong chính sách đều thu hút sự quan tâm, chú ý của cả cộng đồng người bán, người mua và tạo ra nhiều phản ứng đa chiều. Người dùng tỏ ra hào hứng hơn cả vì quyền lợi mua sắm được đảm bảo hơn, tránh được câu chuyện hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng khi mua hàng online. Ở chiều ngược lại, người bán hàng lại tỏ vẻ không đồng tình vì lo lắng phát sinh thêm chi phí…
Tuy nhiên, đây là xu hướng tất yếu vì việc mở rộng tệp khách hàng liên tục là mục tiêu sống còn của mọi sàn TMĐT. Nếu khách hàng rời sàn, nhà bán hàng cũng không còn "đất" để tăng trưởng.
Phải có cách thích nghi riêng
Phát biểu tại hội thảo "Thương hiệu - nội lực mềm cho doanh nghiệp Việt" do Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức ngày 27-6 vừa qua, ông Phạm Minh Tuân, Trưởng phòng nghiệp vụ 3 Tổng cục quản lý thị trường, cho biết ở thị trường nội địa, hàng giả hàng nhái diễn ra rất phức tạp, thủ đoạn tinh vi. Đối tượng vi phạm không bán trực tiếp, tràn lan trên thị trường như trước đây mà chuyển sang tập kết hàng hóa tại các kho hàng, nhà riêng. Từ đó, hàng hóa được đưa lên các kênh TMĐT, mạng xã hội như Tiktok, Zalo, Facebook…; sau đó giao hàng đến tận tay người tiêu dùng.
Chuyên gia kinh tế - TS Đinh Thế Hiển đánh giá hiện nay, việc bán hàng online đang "bùng nổ" theo hướng tốt, nhưng lại có nhiều người bán hàng gian lận, sử dụng giá thấp để khách hàng mua, nhưng khi người mua nhận hàng thì không đúng như mô tả. Đây không phải là sự cạnh tranh mà là sự gian lận. Do đó, cần có chính sách bảo vệ người tiêu dùng.
Liên quan đến loạt chính sách thay đổi của các sàn TMĐT trong thời gian gần đây, TS Hiển nêu quan điểm: "Những quy định này tưởng như làm khó người bán, nhưng sự thật điều lại giúp người mua mạnh dạn mua trên mạng hơn bởi người tiêu dùng biết rằng họ được bảo vệ, được mua hàng đàng hoàng, và nếu hàng không đúng thông tin thì họ có quyền trả lại. Thành ra điều này không chỉ tốt cho khách hàng mà tốt cho cả người bán hàng".
Theo ông Hiển, nếu người bán hàng tự tin về sản phẩm của mình và đảm bảo các thông tin quảng cáo đúng sự thật thì rõ ràng, câu chuyện trả hàng không còn là một mối lo. Từ phía người mua, việc họ hoàn trả hàng hóa khi sản phẩm nhận về không đúng mô tả là một việc hoàn toàn chính đáng. Nhìn rộng hơn, chính sách trả hàng sẽ tăng độ tin tưởng của người mua với người bán và sàn.
TMĐT càng bùng nổ mạnh mẽ, thị trường buôn bán online sẽ càng cạnh tranh. Việc siết chặt chính sách nói cho cùng là việc giữ cho môi trường TMĐT phát triển lành mạnh. Câu chuyện còn lại chính là việc "sàng lọc và tự sàng lọc" trong cộng đồng người bán online. Và thích nghi để tiếp tục tăng trưởng hay không trở thành một lựa chọn.
Ông Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam:
Sự thay đổi chính sách là sự cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng, để nhà bán hàng online có trách nhiệm hơn trong kinh doanh, tránh việc mua phải những sản phẩm không phù hợp.
Anh Trần Anh - Chủ gian hàng quần áo trên Shopee:
Khi các nền tảng bán hàng online ngày càng lớn mạnh, việc các nhà bán hàng cần làm là phải chỉn chu trong vận hành, quản trị hàng hóa thật tốt, đảm bảo thông tin đăng tải thật rõ ràng để người mua quan tâm và lựa chọn mua hàng. Bài toán quản lý lợi nhuận cần phải làm thật chặt chẽ, chứ không thể cứ một chính sách nào của sàn đưa ra để hỗ trợ người dùng thì người bán đều thấy "tác động" không tốt đến việc kinh doanh của mình.
"Việc của nhà bán hàng là tận dụng lợi thế của sàn, tận dụng tệp người dùng online mà sàn có, và quản trị lợi nhuận để bán tốt, thay vì phàn nàn. Bởi khi mình phàn nàn, thì các nhà bán hàng khác, họ đã có giải pháp từ lâu rồi" - anh Trần Anh bày tỏ quan điểm.
CÙNG CHUYÊN MỤC
