Từ trước đến nay, USB được biết đến như là một công cụ hữu dụng trong việc lưu trữ và sao chép dữ liệu, nhưng mặt khác nó cũng có thể là nguyên nhân làm lây lan, phát tán mã độc từ các máy tính, đe dọa đến sự an toàn, bảo mật của dữ liệu trong chính chiếc USB, cũng như các dữ liệu khác trong máy tính có sử dụng USB.
Theo thống kê của Bkav, số lượng máy tính bị nhiễm virus tại Việt Nam trong quý III/2017 vẫn ở mức rất cao, lên tới 15 triệu lượt máy. Trong đó, con đường lây nhiễm virus chính vẫn là qua USB, chiếm tới hơn 50%.
Để giải quyết bài toán này, nhóm tác giả đến từ phòng Nghiên cứu vũ khí điện từ trường thuộc Viện Điện tử (Viện Khoa học và Công nghệ quân sự – Bộ Quốc phòng) đã nghiên cứu – chế tạo loại USB an toàn VS-KEY.
Đặc điểm kỹ thuật nổi bật của VS-KEY là không bị lây nhiễm Virus, Spyware, Worm, Troijan House… khi sử dụng USB để sao lưu dữ liệu giữa các máy vi tính; chống truy cập trái phép lấy cắp thông tin bởi các chương trình gián điệp (Spyware) từ USB vào máy vi tính và ngược lại; chương trình thực hiện mã hóa tự động khi lưu dữ liệu từ máy vi tính vào USB an toàn và giải mã tự động khi copy từ USB an toàn sang máy vi tính, quá trình mã hóa và giải mã dữ liệu sử dụng thuật toán mã hóa AES 256; mật khẩu người dùng được mã hóa (SHA-2) và lưu trữ ngay trên USB, nếu nhập sai mật khẩu 10 lần, USB sẽ bị khóa; phần mềm quản lý USB với giao diện tiếng Việt dễ sử dụng, cho phép chạy từ CDROM ảo, không cần cài đặt driver.
USB an toàn thông tin này có dung lượng 8GB và cấu tạo tương tự USB thông thường, sử dụng thiết kế vỏ kim loại hoặc nhựa tùy theo yêu cầu thực tế của người dùng. VS-KEY có kích thước 60 x 20 x 8 mm và nặng 20g. USB này tương thích với mọi hệ điều hành Windows, sử dụng chuẩn giao tiếp USB 2.0/3.0, cho tốc độ đọc 25 MB/s và ghi 10 MB/s.
Thượng tá, TS Trần Xuân Kiên, chủ nhiệm dự án USB an toàn cho hay VS-KEY đã được cấu trúc lại để bảo vệ dữ liệu thông qua các giải pháp cả về phần cứng và phần mềm. Phần cứng được thiết kế và sản xuất ở trong nước, tự làm chương trình điều khiển thiết bị và nạp vào mạch IC, từ đó đảm bảo VS-KEY không bị cài đặt và xâm nhập dữ liệu trái phép, kể cả backdoor.
Lý giải về nguyên lý bảo mật của sản phẩm, TS Kiên cho biết về cơ bản thì chiếc USB flash này được chia làm 03 phân vùng: phân vùng 01 được cấu trúc thành CDROM ảo (read-only) chứa phần mềm quản lý chuyên dụng; phân vùng 02 chứa mật khẩu bảo mật; và phân vùng 03 có định dạng phi chuẩn lưu trữ dữ liệu.
Khi cắm USB này vào máy tính, thì hệ điều hành, ví dụ Windows sẽ tự động nhận được phần phân vùng 01 và tự động chạy chương trình quản lý chuyên dụng. Trước khi sử dụng để đọc/ghi dữ liệu cần nhập mật khẩu người dùng, phần mềm chỉ cho phép tiếp tục khi xác thực mật khẩu người dùng đúng, khi đó phần mềm sẽ truy xuất vào vùng 02 chứa mật khẩu bảo mật để lấy mã khóa truy nhập đồng thời nhận dạng được hệ thống tệp tin (file) lưu trong phân vùng 03 có định dạng phi chuẩn, phân vùng này sẽ ẩn trong hệ điều hành hay nói cách khác là hệ điều hành không truy cập được dữ liệu.
Trong những năm gần đây, sản phẩm USB an toàn thông tin đã được sử dụng thử nghiệm tại một số đơn vị thuộc Quân chủng Hải quân, Tổng cục Kỹ thuật; Tổng cục Công nghiệp quốc phòng; Binh chủng Thông tin liên lạc… Qua thử nghiệm cho thấy USB hoạt động ổn định, giao diện thân thiện, thuận tiện cho người dùng, tốc độ mã hoá và giải mã khi copy đảm bảo, chống được sự lây nhiễm virus và các phần mềm dò tìm mật khẩu.
Đến nay nhóm tác giả đã hợp tác với công ty Công ty CP giải pháp mạng và máy tính TIC để thương mại hóa sản phẩm VS-KEY. Hiện 1000 chiếc USB an toàn này đã được đặt mua thông qua website của TIC, giá mỗi chiếc là 880.000 đồng. Nhóm tác giả đã cùng đơn vị phân phối tiếp nhận những góp ý, phản hồi từ người sử dụng để ngày càng hoàn thiện sản phẩm, đem lại nhiều tiện ích hơn nữa cho người sử dụng.