Vào tháng 4/2019, David Ginsberg, giám đốc điều hành Meta, đã gửi email cho sếp của mình là Mark Zuckerberg, đề xuất nghiên cứu hạn chế thói quen sử dụng bắt buộc trên Instagram và Facebook. Trong email, ông Ginsberg lưu ý rằng công ty đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ về tác động của nền tảng lên đối tượng thanh thiếu niên, vậy nên yêu cầu Zuckerberg cung cấp 24 kỹ sư, nhà nghiên cứu và một số nhân viên để cải thiện vấn đề.
Một tuần sau, Susan Li, hiện là giám đốc tài chính của công ty, thông báo với ông Ginsberg rằng dự án “không được tài trợ” vì hạn chế nhân sự. Adam Mosseri, người đứng đầu Instagram, từ chối tài trợ.
Câu chuyện trên được trích dẫn trong số hơn 10 vụ kiện được đệ trình kể từ năm ngoái bởi tổng chưởng lý của 45 tiểu bang và Quận Columbia. Họ cáo buộc Meta “gài bẫy” thanh thiếu niên và trẻ em trên Instagram và Facebook, đồng thời lừa dối công chúng về mối nguy hiểm tiềm ẩn.
Một phân tích của New York Times về hồ sơ tòa án – bao gồm khoảng 1.400 trang tài liệu và thư từ bằng chứng – cho thấy ông Zuckerberg và các nhà lãnh đạo Meta khác liên tục xem nhẹ rủi ro đối với những người dùng trẻ tuổi. Hãng cũng không củng cố các biện pháp bảo vệ và thuê thêm nhân viên.
Raúl Torrez, tổng chưởng lý của New Mexico cho biết: “Ông ấy cần phải được yêu cầu chịu trách nhiệm một cách rõ ràng về những quyết định trước đây”.
Các vụ kiện cấp tiểu bang chống lại Meta phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng rằng thanh thiếu niên và trẻ em trên mạng xã hội có thể bị quấy rối, bắt nạt, bôi nhọ và xúi giục. Thứ Hai tuần trước, Tiến sĩ Vivek H. Murthy, cho biết các nền tảng ngày nay có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe giới trẻ.
Lời cảnh báo của ông có thể thúc đẩy Quốc hội thông qua Đạo luật An toàn Trực tuyến cho Trẻ em, một dự luật yêu cầu các công ty truyền thông xã hội tắt các tính năng dành cho trẻ vị thành niên, chẳng hạn như “tấn công” chúng bằng các thông báo qua điện thoại vốn có thể dẫn đến các hành vi “giống như nghiện”.
Ông Torrez, cựu công tố viên tội phạm tình dục trẻ em, cho biết thuật toán của Meta cho phép những “kẻ săn mồi” xác định danh tính những đứa trẻ mà chúng không thể tự tìm thấy. Đáp lại, Liza Crenshaw, phát ngôn viên của Meta, cho biết công ty cam kết mang lại hạnh phúc cho giới trẻ, thậm chí trang bị nhiều đội ngũ chuyên gia. Bà nói thêm rằng Meta cũng phát triển hơn 50 công cụ và tính năng an toàn cho thanh thiếu niên, bao gồm hạn chế nội dung không phù hợp với lứa tuổi.
“Chúng tôi muốn trấn an mọi phụ huynh rằng chúng tôi luôn quan tâm đến lợi ích của họ, đồng thời giúp thanh thiếu niên có những trải nghiệm an toàn trực tuyến”, bà nói.
Thế nhưng, các khiếu nại vẫn tiếp diễn.
Mary Rodee, một giáo viên tiểu học ở Canton, N.Y., có cậu con trai 15 tuổi, Riley Basford, bị người lạ tống tiền tình dục trên Facebook vào năm 2021, cho biết: “Họ rao giảng rằng họ có những biện pháp bảo vệ an toàn, nhưng đó không phải những biện pháp phù hợp”.
Meta từ lâu đã phải vật lộn thu hút và giữ chân thanh thiếu niên, những người đóng vai trò cốt lõi trong chiến lược tăng trưởng của công ty. Theo đơn khiếu nại của Tennessee, thanh thiếu niên chính là trọng tâm chính của Zuckerberg ngay từ năm 2016, khi công ty vẫn được biết đến với cái tên Facebook và sở hữu các ứng dụng như Instagram và WhatsApp.
Theo đơn khiếu nại của Tennessee, CEO Zuckerberg đã chỉ đạo các giám đốc điều hành tập trung thu hút thanh thiếu niên dành nhiều thời gian hơn trên các nền tảng của mình. Kết quả, vào tháng 1 năm 2018, báo cáo ước tính 4 triệu trẻ em dưới 13 tuổi đang sử dụng Instagram, theo đơn kiện được 33 bang đệ trình.
Theo đơn khiếu nại, điều khoản sử dụng của Facebook và Instagram cấm người dùng dưới 13 tuổi. Tuy nhiên, quy trình đăng ký tài khoản lỏng lẻo lại khiến chúng dễ dàng khai gian về tuổi.
Vào tháng 3 năm 2018, The Times đưa tin rằng công ty Cambridge Analytica đã bí mật thu thập dữ liệu cá nhân của hàng triệu người dùng Facebook. Câu chuyện đặt ra sự cấp bách trong việc đảm bảo bảo mật, bao gồm cả những hoạt động liên quan đến trẻ vị thành niên.
Vào cuối năm 2021, đến lượt Frances Haugen, cựu nhân viên của Facebook, đích thân tiết lộ hàng nghìn trang tài liệu nội bộ cho thấy công ty coi trọng “lợi nhuận hơn an toàn”. Trong một cuộc trò chuyện nội bộ vào tháng 11 năm 2021, ông Mosseri thừa nhận về những người dùng chưa đủ tuổi và cho biết kế hoạch “phục vụ trải nghiệm của họ” đã bị tạm dừng.
Margaret Gould Stewart, khi đó là phó chủ tịch phụ trách thiết kế sản phẩm và đổi mới có trách nhiệm của Facebook, đã liên hệ với ông Zuckerberg. Trong email, cô lưu ý rằng với tư cách là mẹ của những cô con gái tuổi teen, mạng xã hội đang gây nhiều áp lực “mạnh mẽ” lên các cô gái coi trọng hình thể. Cô Stewart sau đó đã tự nguyện rời khỏi Meta.
Ước tính khoảng 100.000 trẻ em sử dụng mạng xã hội Facebook và Instagram bị quấy rối tình dục mỗi ngày, theo tài liệu mà văn phòng Tổng chưởng lý bang New Mexico tập hợp từ các nhân viên Meta. Tài liệu cũng nhắc tới sự cố hồi năm 2020, khi cô con gái 12 tuổi của một cựu giám đốc bị gạ gẫm thông qua Direct, sản phẩm nhắn tin của Instagram.
“Con bé và bạn bè đã có những trải nghiệm khủng khiếp, liên tục bị quấy rối, tán tỉnh. Vấn đề không được giải quyết dù tôi đã gửi báo cáo tới mạng xã hội nhiều lần”, Arturo Bejar, cựu giám đốc Facebook, nói. “Hôm nay tôi đứng đây với tư cách một người cha, người có trải nghiệm trực tiếp về một đứa con trong độ tuổi vị thành niên từng nhận những lời tán tỉnh tình dục không mong muốn trên Instagram”.
Khi được yêu cầu bình luận, Meta phản bác khẳng định của Bejar. Phía công ty cho rằng họ luôn chú ý đến trải nghiệm người dùng, thậm chí tung ra một số tính năng hữu hiệu, chẳng hạn như cảnh báo người dùng trước khi họ đăng nhận xét những nội dung có khả năng gây khó chịu.
Để chứng minh thiếu sót của Meta, Bejar cùng một các nhóm nhân viên bắt đầu thu thập dữ liệu. Dựa trên mô hình khảo sát định kỳ với người dùng Facebook, nhóm xây dựng một bảng câu hỏi mới có tên BEEF, viết tắt của “Phản hồi về trải nghiệm cảm xúc tồi tệ”. Kết quả, tỷ lệ người dùng chứng kiến hành vi quấy rối cao hơn 100 lần so với số liệu thống kê của Meta.
Trong số những người dùng dưới 16 tuổi, 26% kể rằng họ đã có trải nghiệm tồi tệ. Hơn 20% cảm thấy tồi tệ hơn về bản thân sau khi xem bài đăng của người khác, trong khi 13% phải trải qua những hành vi tán tỉnh tình dục không mong muốn.
Trước đó vào ngày 5/12, văn phòng Tổng chưởng lý New Mexico đã đệ đơn kiện, cáo buộc mạng xã hội của Meta tiếp tay cho những “kẻ săn trẻ em”. Đại diện ông Raúl Torrez cho rằng công ty này cho phép người lớn tìm kiếm, nhắn tin và tiếp cận người dùng là các thanh thiếu niên dễ bị tổn thương.
Phía Meta hiện vẫn bác bỏ các tuyên bố của vụ kiện, khẳng định điều đó không thể hiện chính xác những gì công ty đang làm.
“Chúng tôi muốn thanh thiếu niên có những trải nghiệm trực tuyến an toàn, phù hợp với lứa tuổi. Có hơn 30 công cụ để hỗ trợ họ và các bậc cha mẹ. Chúng tôi đã dành một thập kỷ để giải quyết những vấn đề này, để những người trẻ an toàn và được hỗ trợ hết sức có thể”.
Trước đó, Meta từng dính cáo buộc thu thập dữ liệu cá nhân của trẻ em, đồng thời vi phạm chính sách độ tuổi sử dụng. Đơn kiện đề cập đến việc Meta, công ty mẹ của Instagram và Facebook, thu thập thông tin hàng triệu người dùng dưới 13 tuổi và thiết kế giao diện “gây nghiện” cho các nền tảng truyền thông xã hội. Nếu đúng là Meta biết đến sự tồn tại của hàng triệu tài khoản chưa phù hợp mà không ngăn chặn, công ty có thể sẽ phải đối diện với mức phạt lớn chưa từng thấy.
Theo: The New York Times
CÙNG CHUYÊN MỤC
