Khoảng 12.000 năm trước, một người đàn ông đã bị bắn trúng mũi tên bằng đá quý ở nơi ngày nay là Việt Nam. Ông đã sống sót sau vết thương ban đầu nhưng có khả năng đã bị nhiễm trùng, một phân tích mới về hài cốt của ông cho thấy.
Các tác giả nghiên cứu khẳng định bộ xương được bảo quản tốt của người đàn ông này có thể là bằng chứng sớm nhất về bạo lực ở Đông Nam Á, mặc dù một số nhà nghiên cứu cho rằng cần có thêm bằng chứng để đưa ra kết luận đó.
Trong một nghiên cứu được công bố hôm thứ Tư (27/8) trên tạp chí Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, các nhà nghiên cứu đã phân tích chi tiết bộ xương của người đàn ông, được gọi là TBH1. Người đàn ông này khoảng 35 tuổi khi qua đời cách đây ít nhất 12.000 năm, vào cuối kỷ Pleistocene (126.000 đến 11.700 năm trước).
Hộp sọ được phục dựng của một người đàn ông đã chết cách đây 12.000 năm tại nơi hiện nay là Việt Nam. (Nguồn ảnh: CM Stimpson)
Bộ xương ban đầu được khai quật vào năm 2018 tại Thung Bình 1, một hang động thuộc Quần thể Danh thắng Tràng An ở miền Bắc Việt Nam. Ông được chôn cất trong tư thế bào thai, mặt tựa vào hai tay.
Mặc dù hộp sọ của TBH1 đã bị vỡ, các nhà nghiên cứu vẫn có thể tái tạo hộp sọ và hàm của ông. Kết quả ban đầu cho thấy, ngoài một vết thương nhỏ ở mắt cá chân, người đàn ông này vẫn khỏe mạnh khi qua đời.
Tuy nhiên, một phân tích kỹ lưỡng hơn về bộ xương của người đàn ông này đã tiết lộ một bất thường về mặt giải phẫu: một xương sườn bổ sung. Trong khi hầu hết mọi người đều có 24 xương sườn, thì từ 0,2% đến 1% số người có thêm một xương sườn, được gọi là xương sườn phụ. Xương sườn phụ của người đàn ông này nằm gần cổ. Đáng chú ý, xương sườn "phụ" của TBH1 đã bị gãy và có dấu hiệu nhiễm trùng; cụ thể là một khoảng trống trong xương nơi mủ có thể đã chảy ra.
"TBH1 đã sống được vài tháng sau khi bị thương", các nhà nghiên cứu cho biết. "Tuy nhiên, nếu không được điều trị hiệu quả vết gãy xương, điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng do vi khuẩn và các dạng nhiễm trùng khác", dẫn đến tử vong do nhiễm trùng trong vòng vài tuần hoặc vài tháng sau khi bị thương.
Xương sườn của người đàn ông bị gãy, có thể là do đầu mũi tên thạch anh được phát hiện gần đó. (Nguồn ảnh: CM Stimpson, A. Wilshaw và B. Utting)
Gần xương sườn phụ bị nhiễm trùng, các nhà nghiên cứu phát hiện ra một mảnh thạch anh nhỏ hình tam giác mà họ mô tả là "vi điểm". Mũi nhọn này, dài khoảng 18 mm, có dấu hiệu khía. Điều này cho thấy mũi nhọn này được sử dụng làm ngạnh trên vật phóng, chẳng hạn như phi tiêu hoặc mũi tên, đồng tác giả nghiên cứu Christopher Stimpson, một nhà khảo cổ động vật học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở London, chia sẻ với Live Science.
"Điểm này đặc biệt thú vị", đồng tác giả nghiên cứu Benjamin Utting, một nhà khảo cổ học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Smithsonian, cho biết trong tuyên bố. "Nó không khớp với bất kỳ công cụ bằng đá nào khác từ Thung Bình 1 hoặc các địa điểm lân cận, đặt ra câu hỏi về việc ai đã tạo ra nó và nó đến từ đâu."
Sự kết hợp giữa vi điểm gần cổ TBH1, xương sườn bị nhiễm trùng của người đàn ông, và đặc tính kỳ lạ của thạch anh cho thấy người đàn ông này có thể đã là nạn nhân của bạo lực giữa các cá nhân. Điều này sẽ mở rộng bằng chứng về bạo lực giữa các nhóm săn bắt hái lượm ở Đông Á trở lại hàng thiên niên kỷ trước.
"Đây là một báo cáo mới thú vị đến từ một thời đại và địa điểm mà chúng ta có rất ít bộ xương được bảo quản tốt để nghiên cứu", Michael Rivera, một nhà khảo cổ sinh học tại Đại học Hồng Kông (Trung Quốc), người không tham gia vào nghiên cứu nhận định. "Viên đạn thạch anh này có thể là thủ phạm gây ra nhiễm trùng xương sườn, nhưng theo tôi, việc đây là một hành vi bạo lực hay một chấn thương do tai nạn thì rất khó đánh giá."
Rivera cho biết TBH1 có thể đã được cộng đồng chăm sóc vì người đàn ông này đã sống sót sau chấn thương ban đầu và được chôn cất cẩn thận trong hang động.
Mặc dù TBH1 được phát hiện ở một nơi chôn cất độc đáo, Stimpson cho biết, "ngọn đồi và các hang động trên đó dường như đã có vai trò lâu đời là nơi chôn cất, bằng chứng là kết quả khảo cổ học sau này" tại địa điểm này.
Nguồn: Live Science
CÙNG CHUYÊN MỤC
