Ngứa là cảm giác ai cũng gặp trong đời sống thường ngày. Mỗi khi bị ngứa, phản ứng đầu tiên của con người không gì hơn là gãi. Thế nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi vì sao gãi lại giúp dịu đi cơn ngứa ngáy trên cơ thể chưa?
Tại sao con người lại cảm thấy ngứa ngáy?
Mỗi ngày có rất nhiều nguyên nhân khiến cho con người cảm thấy ngứa ngáy khó chịu. Một số người bị ngứa do dị ứng, số khác do thời tiết, do các sinh vật cắn hoặc do các mầm bệnh gây ra. Đặc biệt hơn, có nhiều trường hợp cảm thấy ngứa khi nghe nhắc đến chữ "ngứa."
Ngứa ngáy là cảm giác mà ai cũng gặp trong cuộc sống hàng ngày
Chẳng hạn, khi bị muỗi cắn, muối sẽ tiêm vào cơ thể người một hợp chất chống đông máu. Hợp chất này khiến cho cơ thể giải phóng Histamine – một chất hóa học làm mao mạch sưng lên, giúp tăng tốc độ lưu thông máu và đẩy nhanh quá trình miễn dịch. Do đó mà các vết cắn côn trùng thường ửng đỏ và sưng lên nhanh chóng. Đồng thời hệ thần kinh của người cũng bị kích thích, tạo ra cảm giác ngứa ngáy.
Khi cắn người, muối sẽ bơm vào dưới da một hợp chất chống đông khiến cơ thể giải phóng histamine
Tuy nhiên, theo nghiên cứu từ Đại học Oxford thì cơ chế sản sinh ra cảm giác ngứa ngáy thật ra rắc rối hơn nhiều. Cụ thể, tín hiệu ngứa ở da sẽ được truyền qua dây thần kinh đến tủy sống. Tại đây, cơ thể sản sinh ra một loại phân tử gọi là natriuretic polypeptide B, tạo tín hiệu đến não, gây ra cảm giác ngứa. Động tác gãi móng tay lên da sẽ tạo ra cảm giác đau nhẹ lấn át đi cảm giác ngứa. Vì vậy việc gãi không làm mất đi cảm giác ngứa mà chỉ khiến não bị phân tâm thôi.
Ngứa – Không chỉ là một cảm giác mà còn có ý nghĩa nhiều hơn thế
Tại sao cơ thể lại có cảm giác ngứa? Một giả thuyết khá thuyết phục là da đã tiến hóa để "đề phòng" khi có tác nhân nguy hiểm bên ngoài tiếp xúc. Gãi ngứa sẽ là một cách tống khứ những thứ gây hại trên da như côn trùng hay gai độc đi. Điều này cũng giải thích vì sao các nội tạng bên trong cơ thể không có cảm giác ngứa ngáy, bởi chúng đã được bảo vệ khỏi các tác nhân bên ngoài.
Việc gãi ngứa thực chất là tạo ra cảm giác đau rát nhẹ để khiến não bộ xao nhãng khỏi cơn ngứa ngáy chứ chẳng làm hết ngứa
Tuy nhiên, đôi khi cảm giác ngứa ngáy lại không xuất phát từ tác nhân vật lý mà bắt nguồn từ hội chứng rối loạn cảm giác. Những người mắc hội chứng rối loạn cảm giác thường có ảo tưởng về kí sinh trùng. Họ luôn trong tình trạng lo lắng rằng cơ thể mình bị lấp đầy kí sinh và rệp đang bò dưới da, chính suy nghĩ này khiến họ cảm thấy ngứa ngáy vô cùng. Và vì đây là cảm giác sản sinh do tâm lý nên chỉ có thể chữa trị được bằng các liệu pháp tâm lý mà thôi.
Thế nên đối với những người bị ngứa do "cảm tưởng" thay vì tác nhân bên ngoài thì cách chữa trị duy nhất là sử dụng các biện pháp tâm lý