Cuối cùng, Parasite có phải là Ký Sinh Trùng của Oscar?

4 giải thưởng quan trọng lại Oscar 2020 đã gọi tên Parasite (Ký Sinh Trùng) của đạo diễn Bong Joon Ho. Thắng lợi vô tiền khoáng hậu này đã tạo nên một cột mốc lịch sử quan trọng của nền điện ảnh.

Trong khoảng thời điểm mà truyền thông khắp thế giới gần như ảm đạm vì tin tức về virus nCov, những người yêu điện ảnh đã có được một ngày đầy hứng khởi và ý nghĩa vì bộ phim Parasite (Ký Sinh Trùng) của đạo diễn tài ba Bong Joon Ho. Bộ phim nhận được 4 tượng vàng Oscar ở những hạng mục quan trọng, tạo nên lịch sử đầy tự hào cho điện ảnh Hàn Quốc nói riêng và điện ảnh châu Á nói chung.

Một ngày vui lịch sử

Lần đầu tiên trong lịch sử, một bộ phim không nói tiếng Anh được xướng tên ở Hạng mục Best Pictures - Phim xuất sắc nhất tại Oscar. Trước đó, Parasite đã nhận lần lượt các giải thưởng như Kịch bản xuất sắc, Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc và Đạo diễn xuất sắc. Khi đã có đến 3 tượng vàng cho một bộ phim Hàn Quốc, gần như tất cả những nhà phê bình đều nghĩ rằng đó đã là kết quả chung cuộc cho Parasite - một kết quả quá đẹp và đủ để vui sướng. Thế nhưng, kì tích đã xảy ra khi Oscar lại tiếp tục gọi tên Parasite ở hạng mục Phim xuất sắc nhất. Tất cả đều vỡ oà, như đang trong một ngày vui đại thắng.

Sống trên đời, không phải dễ dàng được trải qua cảm giác của những cuộc vui bùng nổ như thế. Chẳng hạn như những lần đội tuyển bóng đá quốc gia của chúng ta chiến thắng ở một giải đấu quốc tế. Chiến thắng của Parasite ở Oscar cũng tương tự như vậy, một chiến thắng không chỉ của đạo diễn Bong Joon Ho và ekip, không chỉ của Hàn Quốc mà của những người châu Á yêu điện ảnh.

Bộ phim đã tạo ra một tiền lệ chưa từng có khi mà một tác phẩm không nói tiếng Anh, không có diễn viên Hollywood cũng như không có bất kì một sự hợp tác văn hoá nào với điện ảnh Mỹ bước lên bục vinh quang. Parasite với sức sống của bản thân bộ phim, sự ngưỡng vọng của những nhà làm phim khắp thế giới và sự tán thưởng của khán giả đã trở thành một lịch sử mới. Từ nay trở đi, khán giả Hàn Quốc, khán giả châu Á đã có thể tự hào vì chúng ta đã có một tác phẩm điện ảnh đứng ở ngôi cao nhất trong một giải thưởng danh giá, uy tín.

Giây phút giải thưởng được công bố, báo chí và mạng xã hội Việt Nam như bùng nổ thông tin. Những từ khoá “Parasite”, “Kí Sinh Trùng”, “Bong Joon Ho” cùng hình ảnh của bộ phim phủ sóng đồng loạt. Cả một sáng đầu tuần của những tín đồ điện ảnh ở châu Á bỗng trở thành một ngày vui chung, đầy tự hào và phấn khích.

Việc Hội đồng của Oscar lựa chọn Parasite là Phim xuất sắc nhất cũng là một bước đi liều lĩnh nhưng thông minh và quyết liệt. Trong bối cảnh giải thưởng Oscar không còn quá hiệu quả hay thống lĩnh ở mức độ truyền thông thì việc dịch chuyển dần về phía đại chúng là một điều mà ta có thể thấy rõ suốt 2 năm nay. Không chỉ những phim độc lập hay nghệ thuật lọt vào đề cử nữa mà cả những phim lớn từ các studio lớn cũng góp mặt và có cơ hội được xướng tên. Jacques Phoenix nhận tượng vàng Nam diễn viên xuất sắc cho vai diễn Joker trong phim cùng tên ở năm nay hay 3 chiến thắng của Black Panther vào năm ngoái cũng là một dạng minh chứng. Cho đến Parasite, những thay đổi kia đã trở thành một cú nổ lớn đánh vào truyền thông toàn thế giới.

Sự trỗi dậy của “những kẻ nghèo”

Tất nhiên, không một sự kiện nào đạt tính tuyệt đối. Chiến thắng giòn giã mà chúng ta đang sung sướng vì Parasite cũng vấp phải những phản đối từ chính thị trường Hollywood và châu Âu. Lướt Tweeter ngay sau khi giải thưởng chung cuộc được công bố, ta có thể thấy không ít những ý kiến phản đối, thậm chí là có phần tiêu cực. Có người còn bảo ekip của Parasite đang phá huỷ nước Mỹ vì giải thưởng của họ. Những ý kiến này sẽ tạo nên tranh cãi, cũng như chấm một vài điểm buồn lên bức tranh đang sặc sỡ của điện ảnh châu Á nhưng đó là điều không thể tránh khói.

Từ rất lâu, trong dòng chảy điện ảnh thế giới đã tồn tại “sự phân biệt chủng tộc”. Không có nhiều những giải thưởng mang tính quốc tế như Oscar tôn vinh các tác phẩm không phải do Hollywood sản xuất nhưng cũng chính những giải thưởng đó lại có những luật bất thành văn mà ai cũng hiểu. Đó là những phim không nói tiếng Anh thì sẽ không thể đạt được giải thưởng Phim xuất sắc nhất, thay vào đó là hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc. Điều này không khác gì một sự phân biệt chủng tộc trong điện ảnh, tương tự như phân biệt sắc tộc hay màu da trong xã hội. Và, đây gần như đã trở thành một quy luật mà ai cũng chấp nhận trong “lãnh địa” mà người Mỹ khởi xướng. Thế nên, chiến thắng bất ngờ mang tính lịch sử của Parasite mới gây chấn động, thậm chí là phẫn nộ với những khán giả ở ngoài châu Á.

Có lẽ trong mắt của giới mộ điệu và một số nhà làm phim Hollywood, bản thân bộ phim Parasite như thể một "chủng ký sinh trùng" độc hại. Việc bộ phim chạm tay vào tượng vàng cao quý nhất đối với họ cũng như khi gia đình ông Kim từng bước xâm nhập vào gia đình ông Park và bắt đầu phá hoại trật tự của một gia đình thượng lưu. Từng sự kiện, từng cột mốc xảy ra đã biến gia đình ông Park trở thành loài kí sinh độc hại đục khoét một trật tự xã hội mà ở đó người giàu đang làm chủ và làm đúng mọi điều.

Tuy nhiên, chẳng có lý do gì mà người châu Á chúng ta không xem chiến thắng của Parasite là một niềm tự hào. Vì chúng ta không làm gì sai, bộ phim không làm gì sai, đạo diễn không làm gì sai. Gia đình ông Kim bị xem như kí sinh trùng nhưng đồng thời, bản chất thật của gia đình ông Park cũng bị phanh phui. Không phải cứ nhà giàu thì sẽ hạnh phúc cũng như không chỉ có phim nói tiếng Anh mới có quyền nhận giải thưởng Phim xuất sắc.

Đúng sai đều chỉ là những nhận định bề nổi và sẽ càng trở nên bất phân nếu ta đào sâu vào nội tại. Cũng giống như bản chất của những giải thưởng như Oscar. Mọi thứ vẫn có thể thay đổi, xáo trộn hoặc mất cân bằng khi cần thiết. Các nhà làm phim Hollywood không thể mãi đứng trên cao và khinh kỉnh nhìn xuống điện ảnh châu Á như một “chủng tộc thấp kém”.

Chưa biết được Parasite có thực sự tạo nên một thay đổi dài hạn ở Oscar hay không như trước mắt đây là một chiến thắng mà những người thực sự yêu điện ảnh nên tự hào. Khi mà sự độc tôn dần mất đi, sự cân bằng sẽ được kiến tạo lại. Chúng ta có quyền tin rằng điện ảnh châu Á từ nay sẽ được nhìn nhận khác đi. Những nhà làm phim châu Á, thậm chí là Đông Nam á sẽ có nhiều cơ hội hơn để được công nhận bởi những tác phẩm chất lượng.