Ròm - một cái tên đậm chất tượng hình, nghe qua đã hình dung được phần nào nhân vật bị nhắc tới: một cô/ cậu bé gầy gòm, đen nhẻm và lanh lợi. Và với điện ảnh Việt, Ròm cũng là một cái tên đặc biệt dễ nhận diện như vậy. Có 1001 câu chuyện thú vị xoay quanh Ròm - tác phẩm sở hữu cái tên ngắn nhất nhì màn ảnh Việt nhưng hành trình để nó đến với người xem nội địa lại dài tới độ có những lúc ngay cả khán giả cũng thoáng ngừng mong chờ. Chưa biết ngày Ròm tới đích, "cậu bé" của chúng ta có làm hài lòng khán giả hay không nhưng trước hết cứ ưu ái gọi nó với cái tên "bộ phim đặc biệt nhất màn ảnh Việt".
Trailer Ròm
Ròm - Tuổi trẻ của Trần Thanh Huy và thời niên thiếu của Trần Anh Khoa
Thanh xuân là một cụm từ thật hoa mỹ và với trường hợp của Ròm cùng Trần Thanh Huy, "tuổi trẻ" có lẽ thích hợp để sử dụng hơn. Dĩ nhiên cách dùng này không có ý chỉ Ròm thiếu hoa mỹ hay đạo diễn Thanh Huy đã hết "trẻ". Chỉ là cụm từ tuổi trẻ nghe thật mộc mạc, gần gũi, giống như sự cảm nhận của khán giả về "cậu bé" Ròm - một thước phim có-vẻ-như sẽ rất mộc, thật và đời.
Ròm là cả tuổi trẻ của Thanh Huy - vị đạo diễn mới chỉ tròn 30 tuổi và dùng 8 năm cuộc đời để sống chết với Ròm. "Đứa con" này được Thanh Huy nuôi mầm từ phim ngắn 16g30 - một sản phẩm chỉ kéo dài 17 phút được anh sử dụng để dự thi tốt nghiệp. Hơn hết, Ròm ban đầu chỉ là một tác phẩm phi lợi nhuận, là tâm huyết, đam mê của một cậu sinh viên tuổi 22. Năm đó, Ròm phiên bản phim ngắn đã đoạt giải Cánh Diều Vàng 2012 và được chiếu trong hạng mục Góc phim ngắn của LHP Cannes 2013 - điều mà có lẽ đã trở thành động lực lớn nhất để Trần Thanh Huy ấp ủ dự định bằng mọi giá phải "nuôi lớn" Ròm.
Tháng 10/2013, chàng trai trẻ Thanh Huy năm đó đem Ròm đi khắp nơi để "chào mời" với hi vọng tìm được một khoản đầu tư nuôi lớn cậu bé của mình. Một đạo diễn trẻ không tên tuổi, chưa có tác phẩm nào nổi bật ngoài một phim ngắn thì lấy đâu niềm tin để các nhà sản xuất có thể bỏ tiền. Trần Thanh Huy đành tiếp tục kiên trì suốt ba năm sau cho tới mãi tháng 6/2016, Ròm mới chính thức được bấm máy. 8 năm, 27 bản dựng và 89 ngày quay (vì mỗi ngày chỉ quay ba tiếng) chỉ là một phần rất nhỏ trong những con số khô khan dài đằng đẵng của Ròm.
Riêng với Trần Anh Khoa - người sắm vai Ròm, có ai ngờ cậu lại là em họ của Trần Thanh Huy cũng là người đã "bất đắc dĩ" phải đảm nhận vai Ròm trong phim ngắn 16g30 cách đây 8 năm. Nếu Ròm là tuổi trẻ của Thanh Huy thì lại là thời niên thiếu của Anh Khoa, người đã gắn bó với Ròm suốt từ năm 12 tuổi đến thời điểm hiện tại, khi đã là một du học sinh.
Cậu bé Ròm - Anh Khoa năm 12 tuổi ở 16g30
Và ở phim điện ảnh Ròm
Thanh Huy từng kể lại, vốn dĩ Ròm ban đầu không phải Khoa, Huy đã mời 5 - 7 diễn viên nhí vào vai cậu bé bán vé dò khi làm 16g30 nhưng lần lượt đều bận việc vào hai ngày cuối tuần - thời điểm quay phim. Không thể chờ đợi vì sắp hết hạn nộp bài, Huy bất đắc dĩ "ép" đứa em duy nhất chưa hề có kinh nghiệm diễn xuất của mình lên phim, bất chấp quy định "cấm dùng người nhà" của trường. Thời điểm đó, Khoa mới chỉ là cậu nhóc 12 tuổi mê quay phim, chụp ảnh, được anh rủ thì gật đầu ngay vì dù sao cũng đang rảnh rang. Vậy là định mệnh đã buộc Khoa vào Ròm, biến Ròm thành một dấu mốc đáng nhớ nhất trong suốt những năm tháng đầu đời của cậu. Và cũng chính cơ duyên này mà Ròm trở thành bộ phim "của người nhà".
Vẫn là Thanh Huy khi nói về Anh Khoa, trong một bài phỏng vấn, anh từng khoe về Khoa, về con mắt tinh trường của mình với sự tự hào:"Trước ống kính, tay chân Khoa lọng cọng, thừa thãi lắm, nhưng lại là đứa có nội lực diễn xuất, nhất là đôi mắt biết diễn".
Ròm - Bộ phim trắc trở như cuộc đời cậu Ròm
Đời Ròm gói gọn trong trò may rủi, những cuộc rượt đuổi và cả sự trắc trở. Phim Ròm cũng vậy. Hành trình để Ròm từ một phim ngắn bước ra màn ảnh rộng gặp không ít gian nan, đặc biệt ở cửa ải mang tên Liên hoan phim Busan. 14/10/2019 - ngày định mệnh khi khán giả Việt còn chưa kịp biết đến một tác phẩm tên Ròm thì báo chí bỗng rần rần đưa tin có một tác phẩm bị phạt 40 triệu đồng vì dự thi LHP Busan mà chưa được cấp phép. Đáng ngạc nhiên thay, tác phẩm này còn thắng giải cao nhất ở giải thưởng danh giá nhưng bản đem đi dự thi buộc phải tiêu hủy hoàn toàn.
Gian nan không chỉ dừng lại ở đó, Ròm lại phải đứng trước cửa ải kiểm duyệt - nỗi ám ảnh của hầu hết phim Việt. Thời điểm đó, có những tin đồn rằng Ròm bị cắt gọt tới 50% khiến khán giả vô cùng hoang mang còn đạo diễn Thanh Huy phải trực tiếp đính chính. Dĩ nhiên Ròm có bị cắt gọt nhưng với một người tâm huyết như Thanh Huy có lẽ nếu phim phải bỏ đi tới một nửa nội dung, anh sẽ thà để nó "nằm kho" còn hơn mang phim ra màn ảnh rộng. Và rồi chẳng biết Ròm bị cắt gọt bao nhiêu nhưng cuối cùng, 2/6/2020, Ròm cũng công bố đã được cấp phép ra rạp trong sự vui mừng của cả ekip, khán giả và người trong ngành.
Nhưng gian nan vẫn chưa dừng lại, Ròm lại một lần nữa phải ngậm ngùi thông báo hoãn chiếu vì ảnh hưởng của Covid-19. Người ta không dám mơ về việc sẽ được xem Ròm trong năm nay bởi dù dịch bệnh có tạm được dẹp yên thì việc ra rạp sớm cũng không phải một quyết định an toàn. Thế nhưng rồi Ròm vẫn quyết định ra rạp vào những ngày cuối tháng 9 trong sự ngỡ ngàng của bao người. "Thằng Ròm" là vậy, đời nó như một trò may rủi và có lẽ đạo diễn Thanh Huy cũng muốn một lần thử vận may, ngang nhiên ra rạp giữa thời điểm dịch bệnh mới chỉ tạm được đẩy lùi và chẳng phim Việt dám ló mặt. Thôi thì chỉ hi vọng trắc trở của đời thằng Ròm sẽ không vận vào bộ phim nữa.
Số đề, nghèo và thoát nghèo thành phố
Dĩ nhiên, không chỉ riêng gì Ròm, bất kì tác phẩm điện ảnh chân chính nào trước khi đến được với khán giả đều phải trải qua một hành trình dài đầy gian nan, trắc trở và có lẽ đạo diễn Trần Thanh Huy cũng chẳng muốn phải kể lể thêm. Thứ biến Ròm thực sự trở thành một "cậu bé" đặc biệt của màn ảnh Việt chính là ở đề tài của phim: Số đề, nghèo và thoát ngèo thành phố.
Với người dân Việt Nam, số đề là trò may rủi này đã trở nên quá quen thuộc, nó cũng từng xuất hiện trong vô số bộ phim khác nhau nhưng để trở thành đề tài chính thì chưa. Và Ròm chính là trường hợp đầu tiên (hi vọng không phải duy nhất). Đạo diễn Thanh Huy từng chia sẻ, thời điểm tìm cảm hứng cho bộ phim tốt nghiệp, anh đã vô tình bắt gặp một cậu bé bán vé dò trên phố, thế là Ròm ra đời, tình tờ như duyên số đẩy đưa. Để làm ra Ròm, Thanh Huy phải thâm nhập vào thực tế, tiếp cận thật gần gũi với những người chơi số đề, giống như đang làm một bộ phim tài liệu.
"Tôi nhận thấy đa số người lao động nghèo đều biết tới trò may rủi này. Để có được những con số đánh đề, họ tin vào những điều vô cùng phi lý như: sự kiện, giấc mơ, tai nạn, biển số xe... Có người xem đây là một trò vui nhưng cũng có không ít người đặt cược cả gia tài vào cuộc chơi may rủi này." - Trần Thanh Huy chia sẻ về quá trình tìm hiểu về đề tài của Ròm và đúng như lời chia sẻ ấy, Ròm thực sự là một bộ phim rất "nghèo" nhưng nó không phải cái nghèo bi lụy, ướt át hay cần sự thương hại của kẻ thượng lưu.
Khách quan mà nói, nhiều năm trở lại đây, sự nghèo không còn là đề tài được các nhà làm phim Việt ưa chuộng nữa, nghèo ở thành phố thì lại càng không. Dĩ nhiên, phim Việt cũng không thịnh hành những câu chuyện về giới thượng lưu nhưng giờ đây người ta đã không còn thích xoáy sâu vào chuyện cơm áo gạo tiền hay than thở về tương lai u tối. Nào là tâm lý gia đình, nào là tình yêu đôi lứa rồi hành động, kinh dị, thanh xuân vườn trường,... đôi khi lại thích cả sự viễn tưởng, người ta đã không còn dành thời gian để khai thác sự nghèo. Cách đây hơn chục năm, nghèo dường như là một từ khóa thịnh hành trên phim Việt, xóm trọ sinh viên ngèo, cô nữ sinh bán sách nghèo, nông dân nghèo,... và 2020 lại có cả một khu phố nghèo giữa thành phố đang phát triển, khi con người ta vin vào trò may rủi để nuôi ước mơ đổi đời.
Ròm - Phim khai màn điện ảnh Việt hậu Covid
Ròm kể về sự nghèo nhưng nó lại là ước mơ của sự hưng thịnh. Không phải doanh thu "ấm ví" cho nhà làm phim trẻ mà hi vọng cho cả điện ảnh Việt sau một năm thất bát vì dịch bệnh. Giữa thời điểm mà Chồng Người Ta, Tiệc Trăng Máu chưa hẹn ngày ra rạp,Tà Năng Phan Dũngrục rịch "đi phượt" tới tận năm sau, Song Song cũng ngậm ngùi hoãn chiếu dù dịch bệnh đã được kiểm soát phần nào, Ròm lại mạo hiểm chào sân. Giống như Christopher Nolan tham vọng khi đểTenet ra rạp giữa mùa dịch, Ròm không đến mức quá mạo hiểm như bom tấn hack não nhưng cũng đảm nhận một vai trò vô cùng quan trọng. Nếu Ròm thành công về mặt doanh thu thì những phim Việt khác cũng có thể sớm ngày tìm đường trở lại.
Hơn hết, Ròm cũng là hi vọng của những nhà làm phim trẻ. Không có tên tuổi bảo chứng doanh thu, ngay cả đạo diễn tuổi 30 Thanh Huy cũng không có lấy một "đứa con" nào khác để khán giả có thể nhìn vào và gật gù rằng à anh này cũng có khiếu làm phim đấy. Như bao phim độc lập của nhiều nhà làm phim trẻ khác (nhưng chí ít những bộ phim của đạo diễn trẻ khác còn có một vài gương mặt đã có chút tiếng tăm), Ròm chỉ có thể dùng chất lượng để tự cứu lấy mình mà trước mắt chất lượng đó được nhìn qua những từ khóa như "phim thắng giải cao nhất ở LHP Busan" hay hài hước hơn thì là "phim thi chui bị phạt 40 triệu". Nếu Ròm chiến thắng về mặt doanh thu hay chí ít có một vài thành tích nổi bật thì sẽ mở ra tương lai tốt đẹp hơn cho các nhà làm phim trẻ.
Và hơn hết, hãy nhìn lại những điều báo chí quốc tế nói về Ròm
Những người thực sự yêu Ròm có lẽ phải phát hờn khi nghe tin chỉ những khán giả tại Hàn Quốc, người tham dự LHP Busan hồi năm ngoái mới có cơ hội xem trọn vẹn 79 phút của Ròm. Niềm an ủi duy nhất là khi nhìn lại những dòng bình phẩm về Ròm của báo chí quốc tế hồi năm ngoái, đa phần đều là những lời tán dương.
Trang Screendaily - Tạp chí Điện ảnh của Anh nhận xét:
"Trần Dũng Thanh Huy đã mang cả bối cảnh xã hội vào Ròm. Ở một thế giới mà phải chà đạp lên nhau để kiếm sống, những ngôi nhà ổ chuột chật chội, những con sông bị ô nhiễm nặng nề mà có những con người đánh cược mọi thứ để có tấm vé trúng số đổi đời đầy hão huyền. Cờ bạc dường như là một chứng nghiện phổ biến trong một xã hội nghèo đói, nơi con đen bất lực trước những kẻ cho vay nặng lãi và nhà cái tham lam. Ròm có lối kể chuyện khá tốt, tuy rằng cái kết có vẻ quá đột ngột, không có cảm giác cổ tích ở đây. Trong xã hội đấy, sống tiếp một ngày nữa có thể là phần thưởng duy nhất mà Ròm nhận được."
Screendaily
Một số review khác về Ròm:
"Trần Thanh Huy dường như đã xoay sở để làm ra một bộ phim có tất cả: hành động, kịch tính, bối cảnh, giá trị nghệ thuật,... và đã làm điều đó một cách thích thú. Đây đích thị là một trong những phim hay nhất năm nay."
Asianmoviepeulse
"Từ góc nhìn của điện ảnh 2020, Ròm lại mang đến sự trái ngược rất cần thiết. Nó chiến thắng và tuyên bố danh hiệu là một trong những tác phẩm hay nhất của năm."
Jumpcutonline
"Đó là một bộ phim bạn nên xem càng sớm càng tốt, trên màn hình lớn nhất có thể."
Eyeforfilm
Tạm kết
Sau một hành trình dài, cuối cùng cũng tới ngày Ròm chạm vạch đích. Dù chỉ còn là phiên bản cắt gọt nhưng hãy cứ tin rằng, với cái tâm làm nghề của Trần Thanh Huy, Ròm sẽ vẫn là phiên bản hoàn hảo và đặc biệt nhất có thể. Hãy dùng những điều đặc biệt của mình để tỏa sáng nhé Ròm!
Ròm sẽ chính thức đến với khán giả từ ngày 25/9 này tại các cụm rạp trên toàn quốc!
CÙNG CHUYÊN MỤC
