Nghệ sĩ 55 tuổi người Na Uy dùng âm thanh và sự phong phú của đại dương để làm nổi bật các vấn đề môi trường đang cấp bách hiện nay.
Cuộc sống ở dưới nước đã quyến rũ Jana Winderen từ lâu. Bà là một nghệ sĩ hiện đang sống và làm việc tại Na Uy, đã đi sâu để khám phá sự phong phú và bí ẩn của thế giới vô hình bên dưới đáy dại dương, đi tìm những địa điểm và sinh vật khó tiếp cận bằng cách nghiên cứu âm thanh riêng của đại dương ở sâu dưới nước, bên trong băng hoặc trong các dải tần không nghe thấy được bằng tai người.
Khi cá, động vật giáp xác, côn trùng thủy sinh và động vật có vú sử dụng âm thanh để liên lạc, định hướng, săn bắt và gặp gỡ trên khắp các đại dương, trên toàn cầu..., nghệ sĩ đã ghi lại mọi thứ từ hải cẩu, cá heo, cá voi lưng gù, tôm, cá tuyết, cá rô, cá đuối, dơi và thậm chí cả các rạn san hô. Nhằm tạo ra những trải nghiệm cảm động và mãnh liệt, các tác phẩm của bà có thể được xem như một lời kêu gọi hành động trước những vấn đề môi trường cấp bách mà chúng ta ít biết đến hoặc chưa từng biết đến vì chúng ta không thể nhìn thấy chúng trực tiếp khi chúng chìm sâu dưới đáy đại dương.
Jana Winderen tại biển Okotsk, Nga.
Winderen từ lâu đã bị ám ảnh bởi tác động sinh thái của âm thanh hiếm có trên hành tinh. Theo bà, đối với tất cả các sinh vật sống trong đại dương đang giao tiếp với nhau nhờ âm thanh, tất cả những gì mà con người đang đổ vào nước sẽ tạo nên sự căng thẳng cho chúng.
Đối với Winderen, sức mạnh cảm xúc của âm thanh có khả năng khiến mọi người nhận thức được hoạt động của con người ảnh hưởng đến những môi trường này và trạng thái mong manh của Trái Đất. Bà chia sẻ: "Tôi nghĩ rằng, chúng ta không nhận thức được nhiều về những gì xảy ra dưới đáy đại dương, nhưng điều quan trọng là phải lưu ý đến nó".
Thu thập các bản ghi âm từ đại dương, sông, hồ, sông băng và bờ biển, Winderen có thể dành hàng giờ trong tự nhiên ở những nơi xa nhất của địa cầu. Bà đã thu được những âm thanh của đời sống thủy sinh từ vùng biển Caribbean ấm áp đến vùng nước lạnh quanh Greenland, Na Uy và Iceland.
Khán giả đã trải nghiệm "Spring Bloom" - sự gia tăng mạnh mẽ và phong phú của thực vật phù du ở vùng băng cận biên, băng biển đang chuyển động và nứt vỡ ở biển Barents cộng với tiếng ồn dưới nước được tạo ra bởi hải cẩu râu, cá tuyết và cá tuyết đang sinh sản, tất cả đều dựa vào "Spring Bloom". Thực vật phù du có mặt ở biển tạo ra ít nhất một nửa lượng oxy trên hành tinh và trong mùa xuân, khu vực này là bể CO2 quan trọng nhất trong sinh quyển của chúng ta.
Chuyến đi thực địa đến Bắc Cực của Winderen.
Tại Art Basel 2019, Winderen cho ra mắt "Du Petit Risoud aux profondeurs du Lac de Joux" - một tác phẩm âm thanh bao gồm các âm thanh có nguy cơ tuyệt chủng được ghi lại từ dãy núi Jura, Thụy Sĩ cũng như điệp khúc bình minh ngoạn mục của các loài chim. Bà được ủy quyền bởi Audemars Piguet - nhà sản xuất đồng hồ tốt nhất, lâu đời nhất thuộc sở hữu của các gia đình sáng lập tại La Vallée de Joux, Thụy Sĩ, việc lắp đặt được thực hiện qua nhiều chuyến thăm tới khu vực rừng và hồ của Vallée de Joux trong nhiều mùa khác nhau.
Ở đó, Winderen thu được những âm thanh vừa có thể tiếp cận, vừa không thể tiếp cận được với tai người. Sử dụng hydrophones, máy dò siêu âm và các công cụ khác, các nghệ sĩ đã khuếch đại những âm thanh này để mang đến âm thanh của thế giới đời sống tự nhiên chưa từng thấy đến tai người nghe.
Nghệ thuật lắng nghe dưới nước được ủy quyền bởi Audemars Piguet.
Trong nghệ thuật lắng nghe "Under Water" (dưới nước), một bản âm thanh đặc trưng cho địa điểm đã được trình bày trong Art Basel Miami Beach vào tháng 12 năm ngoái. Winderen đã mang lại nhận thức cho hệ sinh thái ngày càng mong manh của đại dương và sự hiện diện liên tục dưới nước của con người thông qua âm thanh được ghi lại ở khu vực cảng Miami, biển Barents và các đại dương nhiệt đới.
Trong tác phẩm gồm 22 kênh âm thanh với thời lượng 30 phút được thực hiện với cộng tác viên lâu năm Tony Myatt, bà đã hình dung ra con đường di cư của một số loài từ vùng lạnh, nơi băng tan đến vùng ấm hơn, nơi xảy ra lũ lụt và các vấn đề chúng gặp phải trên đường di cư, làm cho việc định hướng và giao tiếp trở nên khó khăn.
Một chương trình triển lãm của nghệ sĩ Winderen.
Một nghiên cứu khác của bà tại Thái Lan về cá và âm thanh nhân tạo trên đất liền bắt nguồn từ máy bay, tàu và du thuyền. Bà nói: "Thật đáng ngạc nhiên là có rất ít âm thanh cá ở đây, nhưng có thể lấy lại chúng nếu chúng ta mang theo tất cả kiến thức và lực lượng đến Chana (một ngôi làng ở Thái Lan), nơi chúng ta đã tìm cách lấy lại cá bằng kỹ thuật xây dựng đá ngầm nhân tạo theo cách không gây hại cho môi trường trong thời gian dài.
Họ đã thực sự làm cho 144 loài cá trở lại sau khi đánh bắt cá thương mại đã làm cạn kiệt nguồn cá trong vịnh 30 năm trước. Nó cho tôi hy vọng".
Theo Forbes
CÙNG CHUYÊN MỤC
